Onderzoek berichtgeving Midden-Oosten (Poll)

Dossier:

Politicologe/communicatiewetenschapper Jacqueline de Bruijn deed in 2002 onderzoek naar de berichtgeving over het Midden-Oosten, in het bijzonder over het conflict Israël-Palestina. Destijds was haar conclusie dat de berichtgeving van het NOS en RTL journaal en die van actualiteitenrubrieken als Twee Vandaag, Netwerk en Nova overhelde naar het Israëlische standpunt. In oktober/november vorig jaar herhaalde ze haar onderzoek, de resultaten werden gisteravond in Felix Meritis te Amsterdam gepresenteerd. In een korte film werden de verschillende items over het conflict Israël-Palestina besproken. Er werden door haar kanttekeningen geplaatst bij suggestieve montage van beelden (met de bedoeling Palestijnen als raketten-afschietende-agressors neer te zetten) en het ontbreken van verwijzingen naar VN-resoluties en uitspraken van het Internationaal Gerechtshof. Maar ook de keuze van de verschillende redacties om de ene keer Palestijnse doden te negeren en de andere keer de verslaggeving over een aanslag op een joodse school ruim baan te geven. Er werd minitieus ingezoomd op de vermeend bevooroordeelde keuze van een journaal redactie om een Israëlische woordvoerder inhoudelijk te laten reageren en daarna een veel minder inhoudelijkere emotionele uitspraak van de Palestijnse president Abbas te monteren. Haar conclusie: de Nederlandse journaals en actualiteitenrubrieken tonen de Palestijnen als agressor en Israël als de partij die aangevallen wordt.

Maar toch kwam deze duiding van de fragmenten die ik gisteravond kreeg voorgeschoteld subjectief op me over en ontbrak in het onderzoek soms de nodige wetenschappelijke distantie. Zo werd voor de periode 2001-2007 argeloos het aantal Israëlische doden van Palestijnse raketbeschietingen: 20, naast álle Palestijnse doden: 4400+ gezet. Hier doet de Bruijn precies wat ze de Nederlandse media verwijt: nieuwsfeiten subjectief belichten. Ook het verwijt dat de media geen aandacht geven aan de Palestijnse ontreddering en het leed kwam wat twijfelachtig over als je veertig minutenlang naar schokkende beelden van huilende, schreeuwende en bebloede Palestijnen hebt gekeken. Hoezo geen aandacht?

De voordracht van Mohammed Benzakour die volgde op de presentatie van de onderzoeksresultaten was mijn inziens treffender. Met een paar intrigerende gespiegelde situaties zette hij o.a. de gekleurdheid van de Nederlandse correspondenten neer (waaronder NOS pensionado Eddo Rosenthal en AD-correspondent Joop Meijers) die vaak sterke ideologische en familiaire banden met Israël hebben. Geparafraseerd: “Zou het AD ooit een correspondent in dienst nemen die zelf oud-voorzitter van de PLO is geweest en wiens dochter woordvoerder is bij Hamas?”. Nee natuurlijk niet, maar Joop Meijers is wel oud-voorzitter van de Nederlandse Zionisten Bond en zijn dochter woordvoerder bij de IDF én Meijers treedt nog regelmatig op als reisleider voor reizen van het CiJO, de jongerenorganisatie van het CIDI (bron). Hoezo onafhankelijke berichtgeving?

Eén punt op de bijeenkomst dat helaas niet zo uit de verf kwam was hoe u de nieuwskijker met dergelijke berichtgeving omgaat? Het kwam op mij over dat men de kijkers als makke lammeren zag die zich eenvoudig een bepaalde richting op lieten manipuleren. Maar als vertegenwoordiger van de Web 2.0-generatie weet ik wel beter: u laat zich niet bedotten. Als blogger word ik niet gebonden door journalistieke regels en kan ik grenzeloos experimenteren met verdraaiingen en verkleuringen van het nieuws *veegt schuim van de mond* en ik beken ik heb dat ook gedaan, zowel pro-Palestijnse postjes als pro-Israëlische schrijfsels zijn er hier van mijn hand verschenen. En mijn conclusie: u trapt er niet in, u heeft allang uw mening gevormd over het conflict en u beweegt daar nog geen millimeter in, dus wat maakt het eigenlijk nog uit hoe er over dit conflict bericht wordt? Of ben ik nu te cynisch?

[poll=136]

Reacties (36)

#1 Baron E

Bij dit onderwerp is het natuurlijk verplicht te linken naar Joris Luyendijk, ook al is dat geen wetenschappelijk verhandeling.

  • Volgende discussie
#2 GoedeMorgenDezeMorgen

Ik vind de politieke gekleurdheid van het NOS journal sowieso bij bijna elk onderwerp een probleem en al helemaal in verkiezingstijd, vandaar dat ik zelden tot nooit meer kijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Carlos

Joris zou er gisteravond ook bij zijn geweest waar het niet dat het Boekenweek is en dat Joris naar Heereveen moest en de facilitator zei terecht: “wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen..”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Rene

@ 2: Dank voor de waarschuwing. Weten we ook weer hoe geïnformeerd we Uw opinie kunnen inschatten…

Op het moment van schrijven heeft 79% licht of zwaar pro-Israël gezegd en ik begrijp dat dan weer niet. Ik zie steeds hoe die arme, arme Palestijnen onderdrukt en vervolgd worden door de staat Israël — en ik maak mijzelf vrijwel exclusief afhankelijk van de NOS voor mijn Oude-Media nieuws-voorziening.

Zullen we dit cijfer maar gewoon afzetten tegen de eigen politieke voorkeur, ons vrolijk maken over de daadwerkelijk verbluffend lineaire omgekeerd evenredigheid en weer het Fok! forum gaan napluizen op Opmerkelijk Nieuws over kleine dieren?

Met vriendelijke groet,
Hij Die Vertrouwen Heeft Verloren

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 anderS

Objectiviteit is natuurlijk niet haalbaar.
Inderdaad zie je vaak arme palestijnen die onderdrukt worden en in erbarmelijke omstandigheden leven. Maar dat is ook zo.
Alleen komt het nieuws nooit veel verder dan dit soort ondiepe beelden.
In Israel lukt het wel om diep te gaan omdat er meer nederlands/israelische journalisten zijn.

Wat het wat mij betreft altijd het beste doet, is om gewoon dubbel subjectief te zijn:
Laat een zo’n Rosenthal achtige zijn ding doen, en een Palestijnse nederlander (die zijn er toch gewoon?) de andere kant belichten. Dan kan je in de studio in Nederland de analyses maken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Rene

@ anderS: Het punt was meer waarom ik vooral dat zie en schijnbaar 80% van de overige respondenten niet. Als je deze poll herhaalt op een centrum-rechts politiek geëngageerd weblog krijg je de spiegel-uitslag.

Haha, muizen-inbrekers: http://frontpage.fok.nl/nieuws/89369

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 GoedeMorgenDezeMorgen

@4, het NOS journaal is niet de _enige_ bron van de _ware_ informatie hoor.

Ik noem zomaar ff:
geenstijl
fok
hart van nederland
telegraaf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Karsa Orlong

Rene heeft gelijk. Waar ligt het midden? Wat is dan objectief? Allemaal vragen waarop de antwoorden volgens mij inderdaad afhangen van je persoonlijke visie.

Heb desondanks (en ondanks een politieke voorkeur die waarschijnlijk rechtser ligt dan die van de gemiddelde sargassiaan) op licht pro-isreal gestemd. Want ik vond de vergelijking van Mohammed Benzakour erg sterk en voorlopig nog indicatief.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Rene

@ 7: U niet persoonlijk kennende weet ik natuurlijk niet exact _waar_ de grap zit maar dat ik heb gelachen moge gegeven zijn. Cheers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Bismarck

Goh, wat een vreemde conclusie. Zonder te spieken, hoeveel Israelische doden zijn er gevallen bij de schermutselingen rond Gaza en Ashkelon zo’n 2-3 weken terug en hoeveel Palestijnse?

.

.

.

.

.

Het bleken er respectievelijk 1 en ongeveer 120, maar dat feit werd overspoeld in de berichtgeving.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Rene

@ Bismarck: Met vriendelijke dank voor de illustratie want dat cijfer is nu net waar ik steeds op gehamerd hoor worden. Zoals ik al zei — het hangt er maar van af welke informatie ons brein toelaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Rene

De Google Ads bij dit artikel zijn:

Joodse Identiteit [ Wat betekent het om Joods te zijn ]
Verloren Toekomst [ Jules Willemse’s boek over Buchenwald ]
Ticket Israël [ Vergelijk alle maatschappijen! ]

en

Hilter Aanschaffen? [ Regel de financiering bij dé voordelige specialist in bootleningen! ]

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bismarck

@11: Ik hoor vooral raketaanvallen over en weer, met in de marge de aantallen doden. In het geval van aanvallen op Israel wordt wel standaard gemeld welke andere schade er is aangericht (het dak van een stroomhuisje werd vernield en een man kreeg een splinter in zijn duim), waarbij je bijna het gevoel bekruipt dat dat dan afgemeten wordt tegen de aantallen doden aan de andere zijde.

Kortom de schade in Israel krijgt gelijke aandacht aan de schade in Gaza. Dat lijkt misschien neutraal, maar als in werkelijkheid de verhouding gedode mensen ruim 1:100 is (en elke andere schade in Gaza niet eens gemeld wordt), is dat niet zo.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 GoedeMorgenDezeMorgen

@9: ik moest er zelf ook om lachen… zal dus wel overgekomen zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Carlos

@12: WTF??!! De DSB Bank adverteert met Hitler?!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 anderS

@ Rene:

Maar komt het wel binnen als we een goed nederlands sprekende blonde palestijn vinden die het nieuws aan de andere kant verteld?

We hebben vooral last van dit soort fenomenen:

http://www.geencommentaar.nl/index.php/ww-denken-aan-je-naasten-is-denken-aan-j

De een lijkt wat meer op je dan de ander vrees ik..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Karsa Orlong

@anderS Maar we zouden ook last hebben van dit fenomeen als de NOS 100% objectief was …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Michel

Uit een mail van een Palestijn, over het artikel “How to be an Israeli journalist” van Yonathan Mendel:

“In most of the articles on the conflict two sides battle it out: the Israel Defense Forces, on the one hand, and the Palestinians, on the other. When a violent incident is reported, the IDF confirms or the army says but the Palestinians claim

“When the Palestinians aren’t making claims, their viewpoint is simply not heard. Keshev, the Centre for the Protection of Democracy in Israel, studied the way Israel’s leading television channels and newspapers covered Palestinian casualties in a given month – December 2005. They found 48 items covering the deaths of 22 Palestinians. However, in only eight of those accounts was the IDF version followed by a Palestinian reaction; in the other 40 instances the event was reported only from the point of view of the Israeli military.”

“The IDF, as depicted by the Israeli media, has another strange ability: it never initiates, decides to attack or launches an operation. The IDF simply responds. It responds to the Qassam rockets, responds to terror attacks, responds to Palestinian violence. This makes everything so much more sensible and civilied: the IDF is forced to fight, to destroy houses, to shoot Palestinians and to kill 4485 of them in seven years, but none of these events is the responsibility of the soldiers. They are facing a nasty enemy, and they respond dutifully. The fact that their actions – curfews, arrests, naval sieges, shootings and killings – are the main cause of the Palestinian reaction does not seem to interest the media.”

Zo zijn er heel wat subtiele manieren waarop journalisten bewust of onbewust een verkeerd beeld neerzetten. Maar voor de meesten staat dat beeld eigenlijk toch al vast, en gelukkig zeggen steeds meer Nederlanders dat Israel de mensenrechten in Palestina schendt. Nu de regering nog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 timjim

@Michel,

Van dit kabinet hoef je echt niet te verwachten dat het wat kritischer naar Israel zal kijken. Wat dat betreft had onze vorige minister van buitenlandse zaken een heel wat realistischer benadering. Maar ja, die wist dan ook echt iets van het Midden-Oosten. Ik heb me weleens afgevraagd of dat niet de reden was dat z’n eigen partij hem zo opeens heeft laten vallen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Rene

@ Carlos, #15: Effectief gezien wel, schijnt. Dat zie je maar…

Sorry, maar ik moet er erg om lachen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Rene

@ anderS:

Misschien, hoewel bijvoorbeeld een extreem-rechtse boodschap van een goed Nederlands sprekende blonde Nederlander bij mij meestal ook niet zo goed binnenkomt.

Wat ik van dat artikel moet vinden… het lijkt mij de _definitie_ van identificatie dat je een ander zoals jezelf beschouwt — dat dus het self-similar versus self-dissimilar verschil nogal evident is, besloten ligt in de definitie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Rene

@ timjim:

Verhagen wilde de post. Verhagen wilde de post hard. Verhagen wilde de post heel, heel, heel erg hard.

Bovendien hielp die uitglijder over het publiek in twijfel trekken van Irak niet erg mee natuurlijk. Een CDA-er die de waarheid spreekt — het moet niet gekker worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 larie

Ach..daar komt weer een invalshoek..na vele jaren fervente NOSnieuws kijker te zijn geweest, ben wat nieuwsgijl, heb ik die toestand achter me gelaten. Ik kijk naar de BRT (klasse!) en BB, lees wat buitenlandse(Duitse voornamelijk, kranten) (meer ook niet, de avond is kort) en die sublimale nauwekokeropvoedkundigeberichtgeving van de NOS kan me gestolen worden ik trap daar niet meer in..Kots…tot die gestapo-kerel hans larouse of hoe heetie verdwenen is..Dan kom ik terug.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Rene

Laroes. Ja, ik acht de man ook niet sympathiek. De ellende is wel dat het me door de jaren opgevallen is dat over het algemeen onsympathieke mensen degenen zijn die daadwerkelijk iets te vertellen hebben…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 larie

Dat is een boeiende uitspraak @Rene..Doel je op b.v. eens een ander geluid/visie aan te horen zodat je geprikkeld wordt om, zeg maar de wetenschappelijke methode in het dagelijkse gedoe, wat op je af komt te valsificeren?

Don’t get me wrong..aardige uitspraak (smile)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Rene

@ larie: Ja, dat, maar ook meer algemeen.

Als iemand een sterke mening heeft komt diegene al snel onsympathiek over op hen die het niet met die mening eens zijn maar uit het simpele feit _dat_ het een sterke mening is volgt relatief vaak (als in, niet altijd, maar relatief vaak) dat er over nagedacht is en dat die persoon het kan onderbouwen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 larie

OK, than’s life how it should be..dynamic….ik ga in bad *waar zijn m’n badeendjes*

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Rene

Ik reflecteer even op de inherente droefheid van het concept douche-eend maar pak ook maar een handdoek.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 larie

:) plons

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Sonja

Joop Meijer doet zijn rondleidingen samen met correspondent Alex Burghoorn van de Volkskrant, jammer dat dat hierbij niet wordt vermeld.

Verder is de vraagstelling hier ook weer verkeerd, de keuze tussen pro-Israel en pro-Palestina. Alsof we te maken hebben met twee gelijkwaardige naties die met elkaar in conflict dan wel oorlog zijn. Bekende truc in de partijdige journalistiek, en dus is ook dit weblog weer vooringenomen en conformistisch, en, nota bene vrijwillig, wél “verbonden aan journalistieke regels”.

Waarom wordt de vraag niet gesteld of mensen pro of anti VN resoluties, internationale akkoorden en mensenrechten zijn? Hoe moeilijk is dat nou? Dan hoef je niet eens partij te kiezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Carlos

Sonja, omdat deze vragen aansluiten bij het onderzoek en dit postje over het onderzoek gaan. C’est ça.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Sonja

En de werkelijke, oorspronkelijke bron voor het CIDI werk van Joop Meijers en Alex Burghoorn komt niet van nujij.nl, niet van journalist Stan van Houcke, maar nota bene van een gewone weblogger:
http://www.volkskrantblog.nl/bericht/139226

NB Op vragen hierover aa de Volkskrantredactie wordt consequent niet gereageerd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Sonja

Sorry Carlos, je hebt gelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Carlos

Sonja, dat is inderdaad de directe bron, dank je dat je die hebt opgezocht. Als ik mijzelf kon klonen dan zou ik iets meer tijd hebben gehad om alles uit te zoeken ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 Wiebke

De voordracht van Mohammed Benzakour staat op het Allochtonenweblog

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie