Zwitserse wapenlobby keert zich tegen Europese regelgeving

ELDERS - Nieuwe regels voor de wapenhandel stuiten op Zwitserse tradities. De vrijheid om een vuurwapen te bezitten staat ook in Europa ter discussie.

Het Europese Parlement moet binnenkort beslissen over nieuwe regels voor de aankoop, de handel en het bezit van persoonlijke vuurwapens. Het is een reactie op de recente aanslagen in Parijs en Brussel. De nieuwe regels zullen ook gaan gelden in landen die zijn aangesloten bij het Verdrag van Schengen dat de open grenzen binnen de EU regelt, zoals Zwitserland. De voorstellen voor beperking van het privé-wapenbezit betroffen aanvankelijk onder andere een verplichte medisch-psychologische keuring eens in de vijf jaar, het lidmaatschap van een erkende schietvereniging en regelmatige training.

In Zwitserland is onrust ontstaan over de nieuwe regels, alhoewel Justitieminister Simonetta Sommaruga deze zomer na een bezoek aan Brussel zei dat het allemaal wel in orde zal komen. Veel Zwitsers hechten nog aan het bezit van een wapen dat ze na hun militaire dienst mee naar huis mogen nemen. Het privé-wapenbezit in Zwitserland wordt geschat op 45 per 100 inwoners. Het land staat daarmee op de derde plaats in een lijst van 178 landen. Ter vergelijking: Nederland telt nog geen vier privé-wapens op 100 inwoners. Zwitserse veteranen, jagers, verzamelaars en hobbyisten zetten zich binnen het verband van hun vereniging proTell (de naam verwijst naar Wilhelm) in voor een vrij wapenbezit. Er wordt al gedacht over een referendum. ‘Als er een conflict ontstaat met Europese regels, dan moet de Zwitserse soevereiniteit voorop staan’, zegt Blocher, vicevoorzitter van de conservatieve SVP, de grootste partij in Zwitserland. ‘Desnoods zeggen we het Schengen Verdrag op’.

Of de Zwitserse toeristenindustrie daar blij mee zal zijn valt te betwijfelen.

De nieuwe EU-regels zijn in juli goedgekeurd zijn door de parlementaire Commissie Interne Markt en Consumentenbescherming. Rapporteur Vicky Ford van de Britse Conservatieven is er in geslaagd de aanvankelijke voorstellen van de Europese Commissie flink af te zwakken, schrijft Thomas Vanheste  voor De Correspondent (€). “Het verbod op semiautomatische wapens werd flink ingeperkt, de standaard medische test sneuvelde, op de maximale duur van vijf jaar van een vergunning werden uitzonderingen toegelaten, de geluidsdempers verdwenen uit de tekst over essentiële componenten.”

De wapenlobby heeft succes gehad. De lobbyisten hebben de leden van de parlementaire Commissie bestookt met pleidooien voor een liberale wetgeving nadat de Raad van Ministers grotendeels meeging met de aanvankelijk veel strengere voorstellen van de Europese Commissie. Een belangrijk argument van de wapenlobby is de aanname dat misdadigers vooral illegale wapens gebruiken en dat je daarom legale gebruikers niet moet lastigvallen. Volgens Vanheste klopt dat niet. Hij verwijst naar een lijst van dodelijke schietpartijen in Europa van daders met vergunningen en legale wapens. De Belgische wapenexpert Duquet van het Vlaamse Vredesinstituut voegt daaraan toe dat er per jaar in de EU ook ongeveer vijfduizend mensen zelfmoord plegen met een veelal legaal verkregen wapen.

Wat het voltallige Europese Parlement gaat doen is onzeker. De rechtse politieke partijen zullen in deze discussie traditiegetrouw de soevereiniteit van de lidstaten in ’t geding brengen, ook al is dat een tamelijk zinloos argument in de vrije interne Europese markt. Als er een noodzaak is voor ingrijpen van Brussel, dan is het wel op dit punt, zou je zeggen. Als de EU zich wil opwerpen als beschermer van de veiligheid van de burgers dan zou het parlement nu de kans moeten grijpen om een slap, door wapenlobbyisten sterk beïnvloed compromis af te wijzen.

In Duitsland heeft Frauke Petry de voorzitster van de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) gepleit voor het recht om een eigen wapen te dragen zodat mensen zich kunnen verweren tegen criminele migranten. Duitsland heeft op dit moment een zeer strenge wetgeving inzake wapenbezit. De recente aanslagen zullen voor de meerderheid van de Duitsers waarschijnlijk geen aanleiding zijn om deze nu te verruimen.

Zwitserland zal moeten kiezen tussen eeuwenoude tradities en de hedendaagse risico’s van het vrije wapenbezit. In de Zwitserse gevangenissen maakt men zich druk over het gevaar dat drones daar wapens zouden kunnen droppen voor geïnterneerden. Of je zoiets door regelgeving effectief zou kunnen verhinderen blijft natuurlijk de vraag.