De AWBZ is ontspoord. Wat een collectieve verzekering zou moeten zijn voor onverzekerbare risico’s op langdurige (>1 jaar) ziekte, psychiatrische problemen of handicaps, is verworden tot een soort WAO: een vergaarbak voor van alles en nog wat waar niemand verantwoordelijkheid voor neemt. Volgens de econoom Marcel Canoy is het veel te makkelijk om in Nederland in een dure instelling terecht te komen en zit er teveel “onzin” in de AWBZ, zoals de doventolk, vaccinaties, of de blindengeleidehond.
Het is waar dat de AWBZ kosten sinds 1998 zijn verdubbeld. Er gaat in 2011 zo’n 25 miljard euro in om, wat maar voor tweederde door premieinkomsten en eigen bijdragen wordt gedekt. Maar in die verdubbeling is de inflatie niet verrekend. En als je de AWBZ uitgaven afzet tegen het BBP lijkt het best mee te vallen.
De relatieve uitgaven van de AWBZ schommelen rond de 4% van het BBP. De AWBZ groeit dus niet harder dan ons inkomen. Eigenlijk zijn het vooral de totale zorguitgaven die de pan uit rijzen, het afgelopen jaar tot wel 90 miljard euro. Nu nog geeft een doorsnee gezin gemiddeld 11.000 euro per jaar uit aan zorg, maar dat zou volgens het ministerie van VWS met de huidige trends van vergrijzing, intolerantie van ongemakken, minder mantelzorg, en vooral ook in de toegenomen technologische mogelijkheden, binnen dertig jaar zo maar eens de helft van het inkomen kunnen opslurpen.
Hier kun je volgens VWS een paar dingen aan doen: het voorkomen of stoppen van behandelingen, het pakket verkleinen, de premies of eigen bedrage verhogen, of zelf weer ‘voor elkaar’ gaan zorgen. Dit vraagt om ingrijpende politieke keuzes. Canoy heeft dan ook gelijk dat de verkiezingen over de zorg moeten gaan, en niet over, bijvoorbeeld, ‘Europa’. De ‘kosten’ van de EU en de eurocrisis zijn echt peanuts bij de zorgrekening die de komende jaren onze kant uit komt.
Foto CC flickr
Reacties (24)
Hier kun je volgens VWS een paar dingen aan doen: het voorkomen of stoppen van behandelingen, het pakket verkleinen, de premies of eigen bedrage verhogen, of zelf weer ‘voor elkaar’ gaan zorgen.
Men zou ook nog een kritische blik kunnen werpen op de bekostiging en organisatie, bv waarom de instellingen zo duur zijn. Je zou best eens kunnen kijken naar de salarissen die ver boven de Balkenendenorm uitgaan, de vele lagen topmanagers, het feit dat zorg gezien wordt als een bijzonder winstgevende investering, en ook de zorgverzekeraars heel behoorlijke winsten draaien. Je zou eens een kritische blik op vastgoedspeculatie en de voortdurende fusies, reorganisaties en merkenaanpassingen kunnen werpen. Je zou kritische vragen kunnen stellen bij diverse toezichtsmechanismen, en de gevolgen van ons beloningssysteem, die niet altijd uitnodigen tot gewoon goede zorg op een eenvoudige manier, en frauduleus of in elk geval berekenend declareren lucratief maken.
Maar goed, dan trap je dure mensen op hun tenen, met goede advocaten. Terwijl doven zonder doventolk en blinden die de deur niet meer uitkomen natuurlijk niet zo hard kunnen terugslaan, dat is altijd handig.
PS, er valt best over te twisten of de AWBZ de beste plek is voor doventolken, maar die kosten horen in een beschaafde samenleving zeker grotendeels bij de gemeenschap thuis. Dus het is hooguit het schuiven in benaming om dat ergens anders onder te brengen. Bezuinigen daarop is in elk geval maar nauwelijks mogelijk zonder asociaal te zijn.
+++
Juist ‘m
Als ik zo naar het grafiekje kijk, dan roept dat de vraag op: “Welke stomme maatregel is er in 2000 ingegaan en waarom draaien we die niet terug?”
Martijn, dit was een bewuste maatregel om de wachtlijsten terug te dringen. Op dat ogenblik was de economie bloeiend en de staatsschuld aan het afnemen. De maatregel was dan ook heel en al niet stom, want er kwam veel voor terug. Veel verontrustender is dat de grafiek weer na 2008 even hard gaat stijgen. Dat is de nieuwe zorgwet, en die moest er juist voor zorgen dat het heel hard naar beneden moest gaan. Je ziet, dat is absoluut niet gebeurd.
Ja, maar dat komt ook doordat het laten oplopen van wachtlijsten de kosten niet verlaagt. Allerlei ernstige aandoeningen worden er niet minder ernstig op als je langer wacht, de behandelduur wordt doorgaans langer en de kosten vallen dan dus hoger uit.
Gezondheidszorg is gewoon erg arbeidsintensief en de kosten van arbeid lopen nou eenmaal harder op dan andere kosten. De beste manier om daar wat aan te doen is het verminderen van de hoeveelheid arbeid per geval, bijvoorbeeld door inzet van betere medicijnen, diagnostische hulpmiddelen, automatisering en dergelijke.
Ik weet niet helemaal (of helemaal niet) wat je met je “ja maar” bedoelt – maar destijds was inderdaad de verwachting dat het wegwerken van de wachtlijsten extra geld zou kosten, maar dat daarna de zorgkosten weer zouden dalen. En dat lijkt me ook nog steeds een logische aanname, maar het is niet zo gegaan. Tegelijkertijd is nl. de budget financiering los gelaten en steeg het aantal verrichten permanent. Toch is e.e.a. niet echt goed verklaarbaar.
De tweede knik is prima verklaarbaar. De invoering van de zorgwet en de DBC’s.
@Martijn: wachtlijsten, zie ook http://www.nrc.nl/nieuws/2011/11/14/klink-de-wachtlijsten-in-de-zorg-komen-weer-terug/
Linksom of rechtsom is budgetering noodzakelijk + veel meer bewustwording van kosten + niet zo overdreven elk risico willen uitsluiten.
Daarnaast lijkt het me goed om de numerus fixus bij geneeskunde op te heffen, de salarissen van artsen en specialisten zullen dan naar normalere niveau’s kunnen dalen. Ook kunnen er vele van kennis gespeende overbetaalde managers geschrapt, maar dat geldt voor veel meer sectoren…
dat zou volgens het ministerie van VWS met de huidige trends zo maar eens de helft van het inkomen kunnen opslurpen.
Dat wordt interessant, want als de voortekenen niet bedriegen gaat energie en voedsel ook een hoger deel van het inkomen opslurpen. Tel daarbij op eventuele extra kosten voor het opbouwen van pensioen (rekenrentes zijn hartstikke leuk, maar als we over 5 jaar nog steeds met 0% rente zitten, wat zomaar zou kunnen, dan gaat d’r een generatie aardig het schip in), en het aflossen van de eigenwoningschuld (moet ook van onze ex-minister van financieen).
Hoeveel keer kun je dezelfde euro ook alweer uitgeven?
edit: ik verwacht heel veel gekrijs van zorgdirecteuren die zeggen dat ze ‘op deze manier’ patienten niet meer kunnen behandelen, en dat dat een grote sgande is. *teiltje pakt*
‘Het beheersen van de collectieve (nationale) uitgaven voor de gezondheidszorg door stopzetting van e.g. medisch-uitzichtloze behandeling.’
Een uitstekend idee, maar mensen met veel eigen geld behoeven er niet aan te voldoen. Per slot van rekening mogen die hun geld ook in het water gooien. En zo we krijgen te maken met een ongelijkheid die in NL onduldbaar wordt gevonden; daar worden ze hier gek van. Met welk sociaal feit sociaal-politieke partijen aan de haal zullen gaan. Hun verkiezingsoverwinningen zijn praktisch gegarandeerd. Waarom mogen Rijken leven en armen niet! Je hoort het gejoel al. Totdat het land aan zijn nationale gezondheidszorg bankroet is gegaan.
Vendriks (tegenwoordig Rekenkamer) heeft een aantal belangrijke tekortkomingen geconstateerd die natuurlijk door VWS zijn weggewuifd:
http://www.rekenkamer.nl/Publicaties/Onderzoeksrapporten/Introducties/2011/11/Uitgavenbeheersing_in_de_zorg
Alleen al zijn conclusies zijn niet mals gezien de bedragen die hier omgaan. Canoy wil als onafhankelijk consultant flink verdienen aan de privatisering en lobbyt hier met zijn club dan ook stevig voor. Zorg en AWBZ zijn deels communiceerde vaten. Door de toegenomen welvaart van de rijkere ouderen kan de eigen bijdrage in de toekomst flink omhoog voor dat deel van de zorg.
De Willem Dreesstichting heeft een publicatie over dit onderwerp n.a.v. een studieconferentie, waaraan Vendriks deelnam, http://wimdreesstichting.nl/zorg_verzekerd
Allemaal een hoop gelul om simpel te zeggen dat we op het punt aangekomen zijn dat wat wij als maatschappelijk gezien wenselijk vinden niet langer te bekostigen is, daar zijn maar 2 oplossingen voor, meer geld verdienen als maatschappij (= meer belasting inkomsten) of accepteren dat onze eisen domweg te hoog/veel zijn.
Kies maar.
Of zorgen dat hetzelfde minder kost
Het probleem is er wel. We zijn verslaafd aan zorg, lijkt het. Maar een plausibele verklaring van het verband tussen de vraag en de kostenstijging zie ik niet. Deugt het aanbod niet? Recent waren er berichten over sluiting van ziekenhuizen, zeer wel mogelijk. Ook het vergaarbak karakter van de AWBZ zie ik wel.
Maar wat te doen? Regionalisering van de zorg, marktwerking terugdringen zeggen veel partijen. Maar ik zie nog niet hoe dat gaat helpen. De overheid, of het nu Rijk is of regio, produceert ook geen efficiency, zoals ook de markt dat niet doet.
We zullen dus vormen moeten vinden, die de bekostiging van en de vraag naar zorg beter sturen en beheersen. Maar ik heb nog nergens een begin gezien van hoe dat dan zou moeten. Doe nog eens een poging, Paul…
@Tom. Ik hink op twee gedachten:
1. Accepteer dat we meer zorg nodig hebben / wensen en maak daartoe offers (sparen, huis opeten etc). Onze gezondheid is (na het huwelijk) veel bepalender voor ons geluk dan wat dan ook… dus wat zou hier mis mee zijn?
2. Accepteer dat zorg niet oneindig geleverd kan worden en maak daartoe offers (dagje uitzieken, behandeling die kwaliteit van leven niet vergroot weigeren, mantelzorg)
Of de markt of de staat zorg goedkoper en beter kan leveren weet ik ook niet, Tom…
De markt gaat zorg goedkoper leveren als men er minder geld aan uit wil geven
De staat gaat zorg goedkoper regelen als men besluit er minder geld aan uit te geven.
Ik lees nu het document waar je naar linkte van het departement. Het puzzelt mij evenzeer. Wat is er precies? Je geeft aan dat het relatief nogal meevalt met de groei. Maar waarom dan de groei in absolute termen?
Zit het allemaal in het laatste levensjaar? Is de oplossing dat we beslissen iets korter te leven? Of is de zorg totaal geprofessionaliseerd en komt de kostenstijging daardoor?
Wat mij verontrust is dat de politieke programma’s wel iets bevatten, over regionalisering en zo, maar dat ik geen enkele indicatie krijg over de vraag of het iets oplost; kortom het is een thema dat wel even bij ons zal blijven…
Het is niet zo gek om eens te kijken welke maatregelen en besluiten er in 2000 zijn genomen. Het kan zijn dat juist de instemming om de overheid zaken te laten vergoeden die voorheen ondenkbaar zouden zijn geweest, heeft geleid tot een vergroting van de vraag en dus de kostenstijging. Mensen zijn enorm veel gebruik gaan maken van diensten waar ze zelf geen geld voor over zouden hebben gehad, bijvoorbeeld vergoeding voor taxiritten door het hele land en thuishulp in allerlei gradaties en die nu opeens vergoed werden.
En daarbovenop zijn misschien toevallig ook de kosten van verschillende andere verschijnselen toegenomen, door dat ze meer zijn gaan voorkomen: de babyboom-veroudering, nieuwe en duurdere medische methodes, beter verkrijgbare, net wat goedkopere hulpmiddelen, toename van welvaartsziekten en meer kinderen met problemen.
Het systeem deugt niet. Ik keek gisteren eens op de site van mijn verzekeraar en toen zag ik dat mijn dokter en mijn apotheek wel degelijk betaald worden als ik ziek ben. Het is zo voor hen en voor de hele gezondheidszorgsector dus eigenlijk voordeliger om veel (zieke) mensen te behandelen dan om weinig patienten te zien. Het is nog net geen bonuscultuur, maar er zit iets pervers in het systeem. Wat zou u doen?
Zorg dat je gezond blijft. Eet voornamelijk onbespoten, vers, levend, krachtig plantaardig voedsel …
Inderdaad, zieke en stervende mensen zijn goed voor de economie in een monetair systeem …
http://www.youtube.com/watch?v=YzuPznm6RAA
Vraag naar gezondheidszorg is volgens economen buitengewoon elastisch. In dit geval lijkt nu eens de wet van Say op te gaan; ieder aanbod schept zijn vraag of zelfs nog meer.
Nationaal georganiseerde gezondheidszorg – een NGZ – waar van alle leden = landgenoten bij betaling van een bepaalde premie evenveel recht op die zorg hebben, moet met die rek rekening houden. Omdat die NGZ-premie altijd lager zal zijn dan die op de ‘markt’ zou uitvallen, staat een nationale Overheid* permanente overheveling van belastinggelden naar schier bodemloze NGZ-kassen te wachten. In immer klimmende mate. De NGZ-en van de UK, Canada en in nog wel meer landen vertonen dit.
Het is dan zoeken naar besparingen. Eén daarvan is het stoppen van Dure, Nutteloze Behandeling. Maar wie bepaald wat DNB is? De Dokter alleen? En als iemand rijk is en met zijn DNB wil doorgaan, zal dat de solidariteitsgedachte die de NGZ draagt niet schaden?
Een 2e mogelijke besparing die een virtueel karakter draagt, is die op een bijzondere GZ-postenkost. Over de Britse NGZ heb ik namelijk gelezen dat een zeer groot deel van zijn uitgaven naar (niet betalende) buitenlanders gaat. Je kunt ze zo moeilijk weigeren als ze zich doodziek melden. En dit zelfde verschijnsel doet zich ook elders voor.
En dan zien wij: Nationale GZ = Internationale GZ. En waarom niet? Als alle Nederlanders recht op die zorg hebben, dan toch ook alle andere mensen van de wereld, of niet soms? En zo komen ongewenste (im)migratie-stromen op gang. Uit alle hoeken en gaten van de wereld strompelen patiënten naar de dichtst bijzijnde NGZ-dienst. Alleen Tyl Uilenspiegel kon er toentertijd een einde aan maken. Wie doet het hem vandaag na?
BIJLAGE. ‘Van de patiënten van het grote Haagsche Westeind Ziekenhuis wordt een kwart (25%) gevormd door allochtonen. Dat levert taalproblemen op: er komen allochtonen, illegale, onverzekerde, en ze willen ook opgenomen worden en liefderijk verzorgd. Maar bezorgdheid daarover is zinloos. Het Westeinde helpt iedereen en ook zich daar ziek meldende criminelen behoeven geen vrees te koesteren voor aangifte bij de politie. Dit schrijft een verslaggever in een krant en – veronderstel ik – om zijn indruk van een objectiverende bevestiging te doen voorzien, citeert hij deze uitspraak van een woordvoerder van dat hospitaal: ‘Wij zijn zo humaan als de neten.’
Een arts zegt: ‘Als wij patiënten die niet kunnen betalen afwijzen, lees je in een krant: arts weigert zieke patiënt te helpen.’ NRC
* die in laatste instantie voor de NGZ verantwoordelijk is.
Daar 50% van de bevolking van Den Haag allochtoon is (volgens de officiële definitie: een van beide ouders of zelf met de buitenlandse nationaliteit geboren) valt 25% van de klanten op het Westeinde erg mee. Zeker omdat het Westeinde in het centrum ligt, vlakbij de grootste allochtonenwijken.
Je zou zelfs je kunnen afvragen waarom autochtonen zo oververtegenwoordigd zijn. 75% terwijl ze maar 50% van de Haagse bevolking vormen.
Het bericht van die 25% dateert uit aug. 1997, en het ging om niet betalenden.
Met jouw critiek ga je aan de hoofdzaak voorbij, zijnde het internationale gevolg (kostenexplosie) van een NGZ.
Tijd voor een stemadvies?