Zomergasten | Adriaan van Dis

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

VOORBESCHOUWING -Vanaf een uurtje of kwart over acht is Adriaan van Dis zo’n drie uur lang de laatste Zomergast van Jan Leyers. Ter gelegenheid daarvan alvast een korte terugblik op het seizoen en een vooruitblik op vanavond.

Vanavond is het alweer de laatste aflevering van Zomergasten van dit jaar. Op het eerste gezicht zou je het niet zo zeggen, maar het was een reeks met aardig wat legendarische momenten. Minstens drie van de zes afleveringen leverden unieke beelden op. Micha Wertheim die een wilde perzik at, de zwetende Jolande Withuis die haar migraine-aanval aankondigde met een wapperende waaier en Lidewij Edelkoort die ineens met zwarte stippen op haar gezicht in de studio zat. Allemaal jamais vu. Tel daar de ultieme saaiheid van Henny Vrienten en de ultieme als bevlogenheid verpakte ijdelheid van Ben Verwaayen bij op en je hebt met een unieke reeks te maken.

En hoe deed de gastheer het? Bijna perfect, durf ik hier te zeggen. Wellicht was hij te licht om een vrijemarktzeloot als Ben Verwaayen het vuur na aan de schenen te leggen, maar eigenlijk is  Zomergasten daar ook niet voor bedoeld. Het programma heet niet voor niets Zomergasten. Een gast moet zich op zijn gemak voelen. Dan heb je geen presentator nodig, en ook geen interviewer, maar een gastheer. Dat was Jan Leyers. Een vriendelijke, meelevende gastheer die het zijn gasten zo gemakkelijk mogelijk wilde maken. Alleen met Micha Wertheim lukte dat niet. Maar ja, dan heb je het ook over een beroepsneuroot die moet leven met de paradox dat hij zich oncomfortabel voelt als het comfortabel wordt.

Daar komt bij: dankzij Jan Leyers hebben wij alle gasten leren kennen zoals ze zijn. Henny Vrienten bleek zo saai als een baal hooi, Micha Wertheim een geniale chaoot, Jolande Withuis een sprankelende, uitstekend vertellende sociologe die helaas gebukt gaat onder migraine-aanvallen, Lidewij Edelkoort een bij vlagen zeer helder dan weer totaal onbegrijpelijk orakel, en Ben Verwaayen een ijdele marktkoopman die valse bescheidenheid gebruikte om zijn zelfoverschatting te verbergen.

Benieuwd wie Adriaan van Dis is.

Ooit was hij zelf Zomergastenpresentator. Kan ik me eigenlijk niet zo heel veel van herinneren. Behalve dan de geniale uitzending met Raoul Heertje. En een uitzending met Helga Reubsamen waarin Adriaan van Dis vertelde dat hij zich die chique dictie zelf had aangeleerd. Ah, een poseur, dacht ik toen. In een of ander vrij recent dubbelnummer van Vrij Nederland las ik een stuk van de hand van Maarten ’t Hart. Die was ooit bevriend met Adriaan van Dis. Totdat Maarten ’t Hart, als ik mij goed herinner, iets vervelends schreef over de plagiaataffaire van Adriaan van Dis. Over was de vriendschap. En Adriaan van Dis ontpopte zich, als wij Maarten ’t Hart mogen geloven, tot een agressieve Bokito die niet te beroerd was zijn handen laten spreken om Maarten ’t Hart zijn ongenoegen over te brengen. In het miniprofiel dat de VPRO-gids deze week van de Zomergast van dienst heeft gemaakt, vertelt Van Dis dat hij inderdaad een bijzonder driftige aard heeft. Benieuwd of we die deze avond te zien krijgen. Zal leuk zijn, een Adriaan van Dis die zijn beheersing verliest. Wellicht kan Jan Leyers nog even van de meester zelf leren hoe je iemand over de rooie krijgt:

Ik denk dat het wel goed komt vanavond. Adriaan van Dis heeft ongetwijfeld boeiende fragmenten die hij al even ongetwijfeld boeiend kan toelichten. U kunt uw lof en ergernissen kwijt op twitter onder hashtag #zg12. En hieronder uiteraard. Keuzefilm van Adriaantje is Inside Job. Multitaskers die zich met één ding tegelijk stierlijk vervelen, kunnen hier terecht voor het Tweede Scherm. En morgenochtend zult u hier, als altijd, het zorgvuldig afgewogen oordeel van yours truly kunnen lezen.

Foto Flickr cc: Farlukar

Reacties (16)

#1 Maria

Voor het eerst kijk ik naar een andere zender tijdens de uitzending van Zomergasten. Ik vrees dat meer stemgerechtigden dit doen vanavond. Alweer een probleem voor Jan Leyers.
Ik hoop dat Uitzending gemist ook de tv-fragmenten van Van Dis mag uitzenden. Ik ga zeker zijn film Inside Job zien.

Ik verheug me bij Uitzending Gemist op Zomergasten. Ik verwacht o.m. een en ander te horen over de moraal van Van Dis. Bij Buitenhof sprak Buma over moraal, maar bij het CDA denk ik ‘eerst zien, dan geloven’. Bij Van Dis hoop ik vooral op inspiratie, als hij maar niet overdrijft.

Ik hoop dat er een goed verslag komt op Sargasso.

  • Volgende discussie
#1.1 Sjiek - Reactie op #1

Als het al een probleem is, is het niet Leyers’ probleem.

Er moet gewoon wat gesleuteld worden aan het format en er moeten wat andere mensen in de redactie. Wie kiest nu Lidewij Edelkoort, Ben Verwaayen en Henny Vrienten? In mijn achterstandswijk vind ik boeiendere gasten.

#2 lapis

@001 “Voor het eerst kijk ik naar een andere zender tijdens de uitzending van Zomergasten. Ik vrees dat meer stemgerechtigden dit doen vanavond.

Zomergasten was waarschijnlijk beter geweest. Roemer zegt niets, Wilders scheldt alleen maar, dus de enige twee interessante deelnemers zijn Samsom en Rutte en elke keer als het tussen hen de diepte in lijkt te gaan kapt Wester het af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Maria - Reactie op #2

‘…Samsom en Rutte en elke keer als het tussen hen de diepte in lijkt te gaan kapt Wester het af.
Dat viel mij ook op. Samsom mocht bij herhaling geen weerwoord geven op onjuiste aantijgingen. Het was knap hoe hij toch nog in korte zinnen zich kernachtig liet horen.

#3 Prediker

En de eerste Godwin is gevallen: Van Dis vergeleek zojuist Geert Wilders met Meinoud Rost van Tonningen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 gronk - Reactie op #3

Van dis wil natuurlijk even live langskomen in het lijsttrekkersdebat bij de commercielen.

#4 weerbarst

“zelfkant, heerlijk”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Sjiek

Uitzending met Van Dis is afgelopen.

Mooie tv. Het kan dus wel als je de goede gasten hebt. Van Dis was fascinerend tot en met de grenzen die hij zelf trok.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 FiFa

Ik heb, wisselend van zenders,alleen maar arrogante kwallen gehoord en gezien. Ik begin me nu echt zorgen te maken over dit land.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 dyneaus - Reactie op #6

Zappende, zich overal aan ergerende zeikerds. Dat is pas zorgelijk.

#6.2 FiFa - Reactie op #6.1

@dyneaus dan moet je niet meer zappen, zal je best wel een stuk verder brengen.

#7 Rigureus

Laat mij zwelgen in nostalgie: Eindelijk weer een televisieavond de VPRO-waardig. Hoe mooi kan televisie zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 bellacosa

Met van Dis was het weer een heel boeiende, interessante zomergasten-avond. Ik heb genoten van de onderwerpen, de gesprekken. En een heel prettige gastheer.
Hier wil ik volgend jaar meer van.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 lisette

Ben het van harte met de vorige reactie eens!

Zeer genoten van beide heren, laat Jan het nog maar eens doen volgend seizoen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 bert

Ondanks dat Van Dis een boeiende man is, kan hij het toch niet laten om Wilders in één adem te noemen met Hitler en te insinueren dat Wilders naar een bepaald ras streeft. Hij verspeelt zijn eigenheid hiermee doordat hij hiermee aangeeft duidelijk verslaafd te zijn aan de goedkeuring van de politiek correcten, terwijl hij met zijn reizen toch niet voorbij kan gaan en zijn ogen kan sluiten voor de intolerantie en gewelddadigheden van een bepaalde religie die notabenen dagelijks het nieuws halen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 Prediker - Reactie op #10

Van Dis vergeleek Wilders niet met Hitler, maar met Meinoud Rost van Tonningen. En wel op drie punten:

1. Beiden streven naar zuiverheid. De één naar raszuiverheid, de ander naar culturele zuiverheid, met hier en daar vleugjes streven naar etnische zuiverheid (bashen van niet-Westerse allochtonen; voornemen etnische registratie, met nadrukkelijke vermelding van Antillianen; bashen van Turken, bashen van Marokkanen).

2. Beiden doen moeite om zichzelf te presenteren als etnisch zuiver Arisch / kaukasisch. Meinoud Rost van Tonningen door zijn stamboom tot 1600 na te pluizen en alle joden en indo’s eruit te laten. Wilders door zijn donkere haar platinablond te verven, zich op verkiezingsposters blauwe ogen aan te laten meten, en net te doen alsof zijn roots eindigen in Venlo (en niet in Indonesië). Ook Wilders laat zijn niet-Westerse voorvaderen uit het verhaal.

3. Beiden zijn echter het genetisch en cultureel product van een mengelmoesje van etniciteiten en invloeden. Geert Wilders is zelfs een wandelend product van een beweging van emigratie, immigratie, en remigratie. Remigratie vanuit het grootste moslimland ter wereld ook nog.

Waarom vertelt hij dat er niet bij? Want het hele verhaal maakt dat je een stuk genuanceerder over ‘vreemde elementen’, immigratie, etniciteiten en misschien zelfs wel een beetje over de islam gaat nadenken.