Zo werkt de lobbyist

ELDERS - In Frankrijk is aan de vooravond van de Europese verkiezingen ophef ontstaan over lijsten met gegevens van journalisten en politici voor Monsanto’s lobbyisten.

Het dossier Glyfosaat is nog lang niet afgesloten in de EU. Ook het nieuwe parlement zal er mee te maken krijgen als het onderzoek naar de toelating van het onkruidverdelgingsmiddel Roundup aan de orde komt. In januari besloot het Europees Parlement een onderzoekscommissie in te stellen nadat de EU het middel tegen de wil van het parlement opnieuw voor vijf jaar heeft toegelaten (met instemming van de Nederlandse regering). Het EU-besluit is hevig bekritiseerd vanwege de geheimhouding van rapporten over de schadelijkheid van Roundup. De Europese Commissie heeft inmiddels meer openheid beloofd, naar aanleiding van een burgerinitiatief waarin meer dan een miljoen Europeanen opriepen tot een verbod op glyfosaat en openbaarmaking van wetenschappelijke rapporten die worden gebruikt bij het beoordelen van bestrijdingsmiddelen.

Roundup is al jaren omstreden omdat het kankerverwekkend zou zijn en schade aanricht aan de biodiversiteit. De Nederlandse regering is ondanks aanmaningen vanuit het parlement nog niet toe aan een verbod. In België en Frankrijk is het gebruik van Roundup door particulieren verboden. In Frankrijk is de druk op de regering om het middel helemaal te verbieden groot, maar president Macron kwam begin dit jaar terug op zijn belofte om daaraan gehoor te geven.

Monsanto heeft de afgelopen jaren alles op alles gezet om een verbod te voorkomen. Vorige week onthulde de Franse televisie hoe het bedrijf daarbij te werk ging.

‘Isoleren’

Het pr-bureau FleishmanHillard hield in opdracht van Monsanto een lijst bij met privégegevens van critici. Niet alleen telefoonnummers en adressen werden bijgehouden. Ook zouden hobby’s en interesses van critici genoteerd zijn. Deze informatie zou het bedrijf illegaal hebben verkregen. Op de persoonskaarten stond genoteerd of iemand een mogelijke bondgenoot was voor het bedrijf of een tegenstander en hoe men dacht over glyfosaat. De geregistreerde kreeg een cijfer voor zijn of haar geloofwaardigheid en ook werd genoteerd of de persoon in de gaten gehouden moest worden. Over de voormalige milieuminister Ségolène Royal, die kritisch was over Roundup, stond genoteerd: isoleren.

Journalisten

Op de omstreden lijst stonden tweehonderd namen, naast politici, wetenschappers en vakbondsmensen, vooral journalisten. Geen van de betrokkenen was conform de privacywetgeving op de hoogte dat zijn of haar naam in het bestand was opgenomen.  Reden voor dagblad Le Monde om een aanklacht in te dienen. De advocaat van de krant: ‘Zelfs de politie zou zoiets niet mogen doen.’ Het feit dat de lijst in het Engels is opgesteld doet vermoeden dat de gegevens ook voor verspreiding buiten Frankrijk bedoeld waren. Het doel was kennelijk vooral de Europese politieke besluitvorming te beïnvloeden.

Ook in Nederland

Bayer, het nieuwe moederbedrijf van Monsanto, heeft zich inmiddels verontschuldigd voor de gang van zaken. De inventarisatie van medestanders en tegenstanders blijkt ook niet beperkt te zijn tot Frankrijk. In heel Europa zijn politici en journalisten door Monsanto in de gaten gehouden. Philippe Lamberts van de Waalse Groenen, co-voorzitter van de fractie van de Groenen in het Europees Parlement, staat ook op de lijst. Hij heeft eveneens een aanklacht ingediend. Deze week liet Bayer weten dat er naast Frankrijk en België ook in Nederland, Duitsland, Polen, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk lijsten zijn aangelegd. Wie er op staan is niet bekend gemaakt. Het bedrijf heeft zich niet uitgelaten over de illegaliteit van deze acties van het pr-bureau.

Strop voor Bayer

Het Amerikaanse zaadveredelingsbedrijf Monsanto is vorig jaar overgenomen door Bayer. De deal was omstreden wegens de machtspositie die Bayer na de overname zou krijgen, maar werd door de EU en de VS toch goedgekeurd. Mededingingsautoriteiten hadden grote bezwaren tegen de machtsconcentratie, waarbij 30 procent van de zadenmarkt in één hand kwam. De overname blijkt nu een strop voor de aandeelhouders. Inmiddels zijn er 13.400 claims ingediend. In de meest recente zaak heeft een Amerikaanse rechter een schadebedrag van 2 miljard dollar toegekend aan een echtpaar met kanker. Het totaal aantal schadevergoedingen kan volgens deskundigen oplopen tot tien miljard dollar. Een Amerikaanse rechter heeft nu Ken Feinberg aangewezen als bemiddelaar bij het afhandelen van de schadevergoedingen. Feinberg trad eerder op als bemiddelaar voor gedupeerden van de aanslag op het WTC en de ramp met de BP olietanker in de Golf van Mexico.