DATA - Whitney Houston bezweek mogelijk door een combinatie van het antidepressivum Xanax en alcohol. Het is niet bekend of het om een bewuste zelfmoordpoging ging, maar het is natuurlijk niet uit te sluiten. En ze zou zeker niet de eerste zijn die de hand aan zichzelf sloeg. Amy Winehouse dronk zichzelf ruim een half jaar geleden dood. Kurt Cobain schoot zichzelf door zijn hoofd. Herman Brood sprong van het Hilton. Fien de la Mar koos ook voor de dood door uit een raam te springen, nadat ze eerder al trachtte haar polsen door te snijden. Een overdosis heroïne velde Sid Vicious. Ian Curtis en Michael Hutchence hingen zichzelf op. De voluptueuze Lolo Ferrari koos voor antidepressiva en kalmeringsmiddelen. Er zijn diverse manieren om het eigen leven, om welke reden dan ook, te beëindigen. Wie deze lijst van bekende en minder bekende zelfmoorden op Wikipedia doorneemt, zal echter twee zaken opvallen. Allereerst betreft het in meerderheid mannen en ten tweede is de gebruikte methode vaak ophanging en kogels. De enkele vrouwen die de lijst sieren lijken veelal te kiezen voor een vorm van vergiftiging. Is dit een significant verschil tussen mannen en vrouwen of is het toeval?
In 2010 pleegden in Nederland 1600 mensen zelfmoord, zo is door het CBS geregistreerd. 1124 waren daarvan mannen, dat is ruim 70% van het totaal. In meer dan de helft van de gevallen werd daarbij gekozen voor ophanging of verwurging. De nummers 2 en 3 van doodsoorzaken zijn respectievelijk een overdosis medicijnen en/of alcohol en zichzelf voor de trein werpen (beiden iets minder dan 12% van de gevallen). Ophanging of verwurging is ook een veel gekozen methode door vrouwen, doch in beduidend mindere mate: 37% koos hiervoor. Medicijnen en/of alcohol zijn goed voor 26% van de doodsoorzaken bij vrouwen. Maar er zijn meer significante verschillen te herkennen tussen mannen en vrouwen.
Vrouwen blijken, zo blijkt uit de cijfers, relatief vaker te kiezen voor de dood door van een gebouw af te springen of zichzelf te verdrinken dan mannen. Mannen daarentegen lijken creatiever te zijn aangelegd, gezien de relatief grote post ‘overigen’. Hieronder vallen onder andere gif, elektrocutie, vuurwapens, opzettelijke verkeersongelukken, vergassing, scherpe voorwerpen en zelfverbranding.
Dit beeld is echter niet constant. Gedurende de jaren zijn er verschillen waarneembaar, zowel bij mannen als bij vrouwen. Allereerst moet worden geconstateerd dat de hoeveelheid zelfdodingen de afgelopen halve eeuw flink is toegenomen, zowel absoluut als relatief. Tot het einde van jaren ’60 van de vorige eeuw betrof het gemiddeld zo’n 6 à 7 personen per 100.000 inwoners, maar vanaf de jaren ’70 nam het aantal zelfmoorden flink toe tot uiteindelijk 12,4 gevallen per 100.000 in 1984, bijna een verdubbeling van het aantal in de jaren ’50. De jaren daarna was de trend weer dalende, alhoewel er sinds 2008 weer een kleine opleving lijkt te zijn.
Er zijn verschillende verklaringen mogelijk voor de stijging vanaf de jaren ’70. Mogelijk speelde de ontkerkelijking na de jaren ’60 een rol. Zelfmoord werd door de kerk als zondig beschouwd, maar naarmate de maatschappij zich meer losmaakte van religieuze doctrines, werd de drempel om voor zelfdoding te kiezen lager. De piek in de eerste helft van de jaren ’80 lijkt daarnaast overeen te komen met de economische recessie van die periode. Dit zou dan eventueel ook de recente stijging na 2008 kunnen verklaren. Wat verder opvalt in bovenstaande grafiek is niet zo zeer dat mannen een groter aandeel hebben in zelfdodingen dan vrouwen, maar dat het aandeel daarin steeds groter wordt. Het aantal zelfdodingen onder mannen lijkt redelijk stabiel te blijven, het aantal zelfmoorden onder vrouwen neemt echter de afgelopen decennia af. Zo’n 40 jaar geleden betrof nog 4 van de 10 zelfmoorden een man, thans is dat nog maar 3 van de 10.
Naast het toegenomen aantal zelfdodingen zijn er ook een aantal verschuivingen te zien in de wijze waarop dat gebeurt. Allereerst beschouwen we de gehele groep mannen en vrouwen samen. Ophanging en verwurging blijven verreweg de meest gebruikte methodes van zelfdoding. Echter, daar waar verdrinking de tweede plaats innam, is dat thans het overmatig gebruik van medicijnen en alcohol. Deze trend kwam sterk op in de jaren ’60 en is nog steeds sterk vertegenwoordigd. Ook is het aandeel van het springen van hoge gebouwen significant toegenomen. Dit is wellicht toe te schrijven aan de toenemende hoogbouw in Nederland sinds de jaren ’50. Het voor de trein springen wordt pas sinds 1980 apart geregistreerd en viel voor die tijd onder ‘overigen’.
Dezelfde trends zijn beiden ook terug te vinden onder mannen en vrouwen als aparte groep. Zowel mannen als vrouwen benutten de fles en de pillendoos veelvuldig in de jaren rond 1970, springen frequenter van gebouwen af en zelfmoord door verdrinking werd door beide groepen minder toegepast.
Tenslotte kan ook de leeftijd waarop de zelfdoding plaatsvindt nog in beschouwing genomen worden. Wat hier opvalt is dat, op basis van percentages, zelfmoord op jongere leeftijd ondernomen wordt dan vroeger. Zelfdoding vindt steeds vaker plaats in de leeftijdsgroep tussen de 40 en 60 jaar, zoals te zien is in onderstaande grafiek. Ook de groep tussen 20 en 40 jaar kende een toename in zelfdodingen, maar die trend lijkt na de negentiger jaren doorbroken te zijn.
Deze trend is zowel bij de mannen als bij de vrouwen zichtbaar. Er is wel een klein verschil dat laat zien dat gedurende de jaren de leeftijdgroepen sterker fluctueren bij mannen dan bij vrouwen.
Maar uiteindelijk blijven het allemaal kille cijfers over een doodsoorzaak die voor de nabestaanden soms niet te bevatten is. Alhoewel in grote lijnen wel de achterliggende oorzaak is aan te wijzen, kan het menselijk leed van de overledene en de nabestaanden niet zonder meer worden gereflecteerd in de cijfers. Wie de persoonlijke verhalen leest op een site als zelfmoord.nl kan echter wel een rode lijn ontwaren. En dat is de verschrikkelijke manier waarop mensen met elkaar om kunnen gaan.
Reacties (17)
Dank voor dit artikel. Heb ik het goed begrepen dat hier onsuccesvolle pogingen niet mee worden geteld? Daar ben ik ook wel benieuwd naar.
Verdrinking had ik niet verwacht. Het lijkt me de meest akelige manier om mijn eigen einde te bewerkstelligen. Ophanging is dan weer niet echt verrassend, al zou ik diens dominantie wat minder hebben geschat.
Ik heb ooit een mogelijke verklaring gehoord voor het verschil in methode tussen mannen en vrouwen, in dat vrouwen meer hechten aan uiterlijk en daarom pillen verkiezen boven verminkende methodes zoals een kogel of trein. Is hier iemand die meer van die hypothese weet?
Al met al erg interessant.
Het lijkt me dat dat misschien geen kwestie van ijdelheid is, maar van de nabestaanden de bloody mess willen besparen.
Ophanging met inachtneming van de Table of Drops lijkt mij niettemin de beste methode.
Het is niet direct “ijdelheid” als je het akelig vindt om als smurrie te eindigen in plaats van er nog normaal uit te zien, maar dan in eeuwige slaap. Ik kan het me goed voorstellen, zonder dat “ijdelheid” te noemen. Ik kan me eveneens voorstellen dat vrouwen zich daar iets meer bewust van zijn dan mannen.
Verdrinking schijnt een vrij prettige manier te zijn om te sterven, maar wel praktisch lastig uitvoerbaar.
Ik denk dat ik zelf toch eerder voor een goed uitgekiende OD aan medicatie en/of drugs zou kiezen. Een soort trip into oblivian. Paracetamol is trouwens af te raden, een erg onprettige en nogal trage dood (gewoonlijk twee dagen na inname OD).
Bij alle vormen van vergiftiging zou ik doods(!)bang zijn dat het toch niet voldoende is, of dat je het spul in bewusteloosheid uitbraakt, en dat je uiteindelijk als zombie met een hersenbeschadiging weer “wakker” wordt.
Als je toch zelfmoord pleegt, doe het dan alsof je het meent. Zorg dat de dood acuut en onvermijdelijk intreedt. Maar door je hoofd schieten, slagaders doorsnijden (in je elleboog, niet je polsen), voor de trein of van het Hilton springen levert allemaal teveel rommel op. Vandaar toch mijn voorkeur voor een goed voorbereide ophanging.
Bovendien kan je met die methode tot op het laatst besluiten het niet te doen, maar zet je de stap toch eenmaal dan duurt het maar een seconde.
Met een dodelijke hoeveelheid gif in je lijf de ambulance bellen omdat je bij nader inzien toch liever afziet van doodgaan is ook zo zielig. En dan alsnog eruit komen als zombie met een hersenbeschadiging en een levenslange verpleegbehoefte… Nee, dank u.
Heb ik het goed begrepen dat hier onsuccesvolle pogingen niet mee worden geteld?
Inderdaad, dit betreft alleen de met succes afgeronde pogingen. De nog levenden zijn niet meegerekend.
Op het spoor worden circa 300 zelfdodingen per jaar geregistreerd. Uit gevallen die niet gelukt zijn bleek vaak dat het een vorm van verlangen naar extra aandacht is die de samenleving aan je dood geeft.
Wel vraag ik mij af wat het nut is van onderzoek hiernaar. Willen we zelfdoding bevorderen? of voorkomen? Of bevorderen dat zelfdoding zo clean en goedkoop mogelijk mogelijk gebeurt. Vreemd is eigenlijk dat we kennelijk niet over ons eigen levenseinde mogen besluiten, zeker al niet met hulp van anderen. Bevorderen is gunstig voor de overbevolking en de kosten die anders gespendeerd zouden zijn aan gedeprimeerde mensen.
On-natuurlijk willen we dat niet. De mens wil nu kennelijk eenmaal zwak en hulpeloos beschermen.
een od heroine moet echt de mooiste dood zijn.
zekerheid en met een fijn gevoel weg…
Ja maar ik kan hier zo moeilijk aan heroine komen.
Als statistiekje is dit wel leuk,
maar als handleiding heb je er niks aan.
Een overdosis heroïne is absoluut geen zekere methode om dood te gaan!
Gelul,Het is een pijnlijke en onzekere methode.Ken iemand die ze hebben teruggehaald na een zelf ingenomen,een od is zelden per ongeluk,te grote dosis heroine.Van wat ik van zijn ervaring heb meegekregen is het alles behalve “vredig heengaan”.Vaak stikt men in zijn eigen braaksel,of je stikt doordat je ademhaling stokt.
Wat is er eigenlijk in de periode 1977-79 gebeurd dat zelfdodingen, zowel bij vrouwen als bij mannen, ineens drastisch af deed nemen?
Keest, die namen in die periode alleen voor mannen af, maar voor vrouwen nam het in die jaren sterk toe. Zie de tweede grafiek.
Wat je wel ziet is dat het gebruik van pillen en alcohol sterk afnam die jaren. Ik heb hier zo snel geen verklaring voor. Mogelijk is er iets relevants veranderd in de toenmalige Wet op Geneesmiddelenvoorziening m.b.t. de verstrekking van medicijnen. Er is in 1976 een artikel (4A) komen te vervallen uit die wet, maar ik heb vooralsnog niet kunnen achterhalen wat dat artikel inhield.
Zelfmoord is het opzettelijk beëindigen van je eigen leven, Schuur. Amy Winehouse stierf weliswaar door alcohol die ze zelf opdronk, maar dat maakt het niet per definitie een zelfmoord.
Raar trouwens dat niemand voor onderkoeling kiest. Dat lijkt me nog relatief prettig, met een drankje op althans, en mijn engelachtige schoonheid blijft op die manier ook intact.
Ik heb zo de schurft aan dat denigrende”het is zo vorige eeuw,is zo 2011,is zo zus en zo”.Zo snobistisch.
Eigenmoord is een recht,recht op zelfbeschikking wellicht.
Erg mooi artikel.
Wat bemerkingen losweg: Belgen plegen 50%meer zelfmaard dan Nederlanders. En dat heeft niets met de ‘beter’ preventiepolitiek van Nederland te maken, want de cijfers zijn al een eeuw zo.
In Wallonie zijn er meer zelfmoorden dan in Vllanderen, dat heeft te maken met de jachtcultuur.
En er is een enorme daling van pillenzelfmoorden in het VK vastgesteld, sinds de overheid de verpakkingen drastisch heeft verkleind.
Naar verluidt zou de bevriezingsdood de zachtste zijn.