Zelf sparen voor latere zorg

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dit stuk hebben we overgenomen van Me Judice.

De kosten van de gezondheidszorg blijven sterk doorgroeien, onder andere door de vergrijzing. Een slinkende groep werkenden moet daardoor de zorgkosten dragen van een groeiende groep gepensioneerden. Dat kan anders, namelijk door de zorg minder via een omslagstelsel te betalen. Door mensen verplicht te laten sparen voor latere zorg worden de zorgkosten meer door de zorggebruikers gedragen. Dat vereenvoudigt de uitdaging de stijgende zorgkosten te financieren, stellen Werner Brouwer, Arjen Hussem, Niels Kortleve, Martin van Rijn.

Grenzen betaalbaarheid en solidariteit in zicht
De oplopende zorgkosten blijven de gemoederen bezighouden. Minister De Jager noemde ze onlangs zelfs zijn grootste financiële zorg. Groter nog dan de huidige financiële crisis. Maar bijna elke maatregel om zorgkosten te besparen stuit vanwege de gevolgen op maatschappelijke en politieke bezwaren. Want wie wil er nu een kleiner zorgpakket, een hogere eigen bijdrage of langere wachtlijsten? Alhoewel ook aan (sommige van) deze zaken ongetwijfeld niet valt te ontkomen, lijkt een verdere kostenstijging onafwendbaar.

Tegelijkertijd lijken de grenzen aan de betaalbaarheid van en de solidariteit binnen de zorg in zicht te komen. Dat komt mede door de manier waarop we de zorg nu financieren. Het invoeren van een (verplichte) vorm van zorgsparen voor latere zorg kan een deel van de oplossing bieden.

Zorgsparen ontlast intergenerationele solidariteit
Bij zorgsparen sparen mensen zelf voor hun toekomstige zorgkosten. Op dit moment sparen we wel voor ons pensioen, maar niet voor de zorg. Wat we voor zorg betalen staat in Nederland los van het gebruik van zorg. We betalen gezamenlijk via een zogenaamd omslagstelsel. Dat wil zeggen dat de hele bevolking betaalt voor de zorgkosten die er op dit moment zijn. Dit doen we, terecht, op basis van solidariteit. Gezonde mensen betalen mee voor zieke mensen en rijke mensen betalen mee voor arme.

Mede omdat er steeds meer mensen steeds ouder worden en de meeste zorgkosten op hogere leeftijd optreden, lopen de zorgkosten al decennia gestaag op. Niet alleen in absolute zin, maar ook in relatieve zin (als percentage van het BNP). Door het zogenaamde omslagstelsel betalen werkzame burgers met lagere zorgkosten veel van de stijgende kosten voor de groep gepensioneerden. Die solidariteit tussen de generaties zal echter zijn grenzen kennen. Daarvoor is ook al eerder gewaarschuwd, door bijvoorbeeld de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ). De betalende groep mensen wordt door de vergrijzing namelijk steeds kleiner ten opzichte van de groep ouderen. Met zorgsparen voor ouderenzorg (AWBZ) kunnen mensen een eigen vermogen opbouwen voor de hun toekomstige zorgkosten. Sparen voor ouderenzorg lijkt daarbij een logische keuze. Immers, bijna iedereen krijgt hiermee te maken, juist in deze zorgvorm treden de vergrijzingskosten op, en de toekomstige zorggebruiker kan op tijd en over een langere periode sparen voor deze latere uitgaven.

Additionele financiering
Zorgsparen vormt dus een alternatieve en waarschijnlijk aanvullende financiering van toekomstige zorgkosten. Het voornaamste doel ervan is dat het leidt tot een houdbaardere verdeling van de stijgende lasten. De solidariteit tussen generaties komt minder onder druk te staan door de toekomstige gebruikers van zorg zelf voor (een deel van) hun zorgkosten te laten sparen. Door die extra middelen kunnen we een te grote betalingsdruk op bepaalde groepen of een versobering van het zorgpakket in de toekomst tegengaan. Juist omdat veel mensen weerstand hebben tegen (nog meer) bezuinigingen, de vraag naar zorg blijft stijgen en de overheid voorlopig (en wellicht terecht) geen echt harde ingrepen lijkt te doen, is het invoeren van een vorm van zorgsparen een interessante optie.

Belangrijke keuzen
Het invoeren van zorgsparen vergt wel belangrijke keuzen. Spaart iedereen voor zich of sparen we collectief voor de toekomst? Is sparen verplicht of vrijwillig? Een verplichte, collectieve zorgspaarregeling lijkt goed aan te sluiten op bestaande regelingen in de zorg en het pensioenstelsel. In zo’n regeling kunnen we ook borgen dat mensen solidair zijn met elkaar, zodat ook armere en ziekere mensen in de toekomst voldoende zorg kunnen krijgen. Iedereen spaart dan mee in een gezamenlijke pot, bijvoorbeeld op basis van inkomensafhankelijke bijdragen. Rijken betalen mee voor armen en mensen met weinig latere zorgkosten betalen mee voor de mensen met veel latere zorgkosten.

Het gespaarde geld kan worden belegd, bijvoorbeeld door pensioenfondsen. Het doel is dat het ingelegde geld uiteindelijk maximaal bijdraagt aan de financiering van de toekomstige zorg. Vanaf een bepaalde leeftijd, bijvoorbeeld 65 jaar, kan het gespaarde geld dan terugvloeien naar de zorg. Dat kan eenvoudig op basis van leeftijdsafhankelijke bijdragen aan de toekomstige ouderenzorg. Zo ontstaat een nieuwe financieringsstroom naar de zorg, die de druk op het huidige omslagstelsel vermindert.

Zorgsparen op politieke agenda
Uiteraard dient de overheid te streven naar een verantwoorde beheersing van de groei in zorgkosten. Moeilijke keuzen zijn daarbij nodig en onvermijdelijk. Het lijkt echter niet waarschijnlijk dat daarmee een verdere stijging van zorgkosten te vermijden valt. Daarom moeten we ook nadenken over de manier waarop we die stijgende kosten samen moeten opbrengen in de toekomst. Zorgsparen is daarbij een interessante optie. Het lost uiteraard niet alle problemen in de zorg op, maar kan bijdragen aan het houdbaar en solidair financieren van de toekomstige gezondheidszorg.

Misschien is, gezien de waarde die gezondheid en zorg voor mensen betekenen, dat ook wel het meest relevante vraagstuk voor de komende jaren. Het verkennen van manieren waarop we zorgsparen op een goede wijze kunnen vormgeven in de Nederlandse context, zou dan ook hoog op de politieke agenda moeten staan. Want, zoals het Klein Orkest al zong: Later is allang begonnen.

Reacties (23)

#1 christinA eijkhout

Dus dan kunnen bank en staat er niet alleen met de gespaarde pensioengelden, maar ook met de gespaarde zorggelden van tussen.

  • Volgende discussie
#2 Anna

Als oplossing voor de zorgkosten van de vergrijzing is dit natuurlijk veel te laat, want de vergrijzenden doen niet meer mee aan het sparen.

Hoe is sparen precies anders dan ons huidige systeem? De kosten moeten sowieso betaald worden. Dan halen we dus een bedrag X uit het spaarpotje… en daarnaast leggen we een bedrag Y in het spaarpotje. Y zou kleiner kunnen zijn door de beleggingen, maar daar staat weer een apparaat aan handhaving en regelgeving tegenover. Het is me niet duidelijk wat nou precies het voordeel is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Bismarck

Ik heb dat al. Het heet zorgverzekering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Weerman

Of specialisten nemen genoegen met een veel lager uurloon (richting € 30 bruto). Specialisten hoeven geen acquisitie te plegen. Hell, er zijn zelfs wachtlijsten voor. Een uurloon van meer dan € 50 bruto bij een werkweek van 50 uur is diefstal (bij 47 weken werken maakt dat een _gegarandeerde_ vergoeding van 117.500 bruto, uurloon van € 30 is bij een werkweek van 50 uur _gegarandeerd_ 70.500 bruto).

En dat zonder risico.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Marian

@4: Dus volgens jou is het grootste probleem het salaris van de specialisten?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 gbh

weer een pleitbezorger voor verandering van het systeem met nog meer zakkenvullers

sinds de liberalisering van de zorg, alles zou immers goedkoper worden door marktwerking, is mijn premie ruim 4 keer zo hoog geworden

we moeten gewoon weer terug naar het oude systeem, zorg hoort te vallen onder verantwoordelijkheid staat, fuck de graaiers, de fusie’s en de prestigieuze nieuwbouw

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Weerman

@5

In Nederland werken ongeveer 13.000 specialisten volgens de een (http://beroepseer.nl/nl/groepsblog/zorg/item/83-oproep-aan-medisch-specialisten) en 17.000 specialisten volgens de ander (http://www.zorgvisie.nl/Personeel/Opinie/Medisch-specialisten-goochelen-met-dbcs.htm).

Als specialisten gemiddeld € 100 per uur kosten, 50 uur per week werken (specialisten werken meer dan 40 uur), gedurende 47 weken per jaar dan kost de gemiddelde specialist € 235.000 bruto per jaar. Met 13.000 specialisten heb je het dan over € 3 miljard euro aan loonkosten. Met 17.000 specialisten praat je dan over € 4 miljard.

Als er ergens laaghangend fruit is zijn het die kosten wel. Ze hebben geen ondernemersrisico, ze komen eerder om in het werk. Plaats ze in loondienst ipv in een maatschap en je maakt van € 4 miljard aan kosten € 2 miljard. En met die korting verdient de gemiddelde specialist alsnog meer dan € 100.000 euro/jaar (en je hebt als direct 2 miljard van de 18 miljard die we moeten bezuinigen te pakken).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 vander F

hmmm, is het Enige Echt geprivatiseerde Slotervaartziekenhuis niet het enige ziekenhuis dat geen schulden meer maakt, winst kan maken EN, niet geheel onbelangrijk, goede zorg kan leveren?
Er valt nog zooo ontzettend veel geld te ‘verdienen’ in de zorg door het verziekte collectieve systeem eens stevig uit te mesten.
Ik zeg niet opheffen, collectieve volksverzekering lijkt me ten allen tijde verstandig, maar het het zieke vlees moet radicaal worden weggesneden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Baron E

Hebben de auteurs ook cijfers, of is het nog maar een idee?

Vraagje bij: Mede omdat er steeds meer mensen steeds ouder worden en de meeste zorgkosten op hogere leeftijd optreden. Is dit waar? Zijn mensen die langer leven ook een langere tijd van hun leven ziek danwel hulpbehoevend?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 gronk

Bril-jant idee. Dus, we laten degenen die nu bejaard zijn op de kosten van de gemeenschap ziek zijn, en iedereen die nu 30 is mag *en* dokken voor zijn eigen pensioen (of wat daar over veertig jaar van over is), *en* dokken voor het pensioen van de huidige gepensioneerden, *en* dokken voor de zorgkosten van de huidige gepensioneerden, *en* dokken voor zijn eigen zorgkosten (waarbij de vergoede behandelingen dan ongetwijfeld ook nog eens sterk ingekrompen zijn)?

Echt. Bezopen. Hufterig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 gronk

Ik wens de auteurs in ieder geval een hele ernstige, pijnlijke ziekte toe. Waanideeen hebben ze al.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 aynranddebiel

@1 dat dus

@6 en dat dus

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Tjerk

Moedig stuk. Het is knap lastig mensen te overtuigen dat zorg geen free lunch is, en dat we op zoek moeten naar een beter systeem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 gronk

@tjerk: Ik zou graag van de auteurs willen zien of de huidige generatie zorggrootverbruikers (en soon-to-be zorggrootverbruikers) ook meteen even een bijdrage kan storten, in plaats van dat we dit over tien jaar gaan invoeren. Afkappen die AOW en pensioenen!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 NoName

“Het gespaarde geld kan worden belegd, bijvoorbeeld door pensioenfondsen.”

En drie van de vier schrijvers werken bij….

PGGM

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Marian

@7: Ik vroeg niet hoeveel ze kosten. Het probleem is dat zorgkosten nog steeds stijgen. Zijn dat de salarissen van de specialisten of komen die kosten ergens anders vandaan? En ja tuurlijk is daarop te bezuinigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 gronk

@NoName: Dank. Dat had wel in dit stukje gemogen. In de oude media zetten ze de affiliatie van de auteurs d’r gewoon bij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Share

Solidariteit kun je zo langzamerhand wel in je reet steken had ik het idee.
Ook de kloof tussen de overheid en het volk groeit harder dan ooit. Was ook te verwachten, immers, de politiek ging de kloven verkleinen..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 flipperdied

N.Y.Times vorige week:

Patienten onnodig dubbel gescand CT.
Gedeclareerd bij de zorgverzekeraar.
Daar valt niet tegen op te sparen.

Marktwerking in de zorg?
Ik schijt er op en dan nog een keer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 flipperdied

We zijn helemaal niet in goede handen.
De markt trekt louche volk aan.
Instituten die je pgb in zijn geheel afjatten en er niets voor teruggeven….

Marktwerking in de zorg (zonder onafhankelijk toezicht)

Ik kots er op. En dan nog eens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Tjerk

#19
Dat ging dus over Medicare, wat wordt betaald door de Amerikaanse overheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Martin

Bij de vierde alinea haakte ik al af; wat een ongelofelijk gelul om het zorgstelsel te vergelijken met de pensioenen; iedereen die met droge ogen durft te beweren dat we voor ons eigen pensioen aan het sparen zijn verliest elke geloofwaardigheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Alex

Dus na jaren een premie te betalen welke per jaar met tussen de 5-10% omhoog gaat + een eigen risico van 165(of eigenbijdrage van 400 euro)welke ook met 5-10% omhoog gaat(soms meer), mogen we ook nog extra bij schieten met de eigen opgespaarde vermogen. Waarom betalen we dan nog zorgpremie als we net zo goed alles uit eigen zak kunnen betalen?
Er wordt steeds meer belasting geheft, we moeten al meer dan 50% afstaan (alle belastingen opgeteld) en wie weet hoeveel meer over een paar decennia, maar we krijgen bar weinig terug voor dit ongedwongen privilege. Waarom hebben we nog een overheid nog nodig als deze aanzienlijk meer kost dan dat het ons oplevert?

  • Vorige discussie