Meteen een goede verklaring voor het welbekende maandaggevoel:
#2
Arjan Fernhout
Geintje:
“All socialists see anarchy as the following program: Once the aim of the proletarian movement – i.e., abolition of classes – is attained, the power of the state, which serves to keep the great majority of producers in bondage to a very small exploiter minority, disappears, and the functions of government become simple administrative functions”
Karl Marx 1872
#3
Sikbock
Slecht schrijver die gozer. En veel open deuren.
#4
IPMan
In nog geen 2 zinnen een ander betichten slecht (sic) schrijver te zijn terwijl je zelf de taal niet machtig blijkt te zijn. :’) Het internet is weer mooi vandaag.
Ik zie graag meer van dit soort stukken, omdat ze vertellen wat het hoofd programma punt van iedere linkse partij zou moeten zijn, maar om e.o.a. duistere reden niet besproken wordt.
@7: Slecht schrijver kan ook. Zoals: Rutger Bregman is een slecht schrijver. Dat is gewoon correct Nederlands.
#9
IPMan
@6 Formeel zijn geen van beide constructies die met hoofdletter beginnen en met punt eindigen een volledige zin. In de eerste zie ik geen werkwoord en mist er zoals gezegd een e. De tweede begint met ‘en’ en heeft ook niet echt een onderwerp of een persoonsvorm. Dus inderdaad met geen van alle zinnen die in de comment te vinden zijn is iets mis. Ik zie er alleen 0. Maakt mij verder niet zoveel uit maar de inhoud bekritiseert de schrijfkwaliteit van iemand anders dus dan vind ik het wel weer een mooi stukje comedy. Let wel ik ben verre van taalkundig dus pin mij er niet op vast als blijkt dat dit tegenwoordig gewoon mag allemaal.
+1 voor Sickbok. Mooie manier om inhoudelijke discussie te voorkomen ook en ik trap daar met open ogen in.
@4: ter info: het is “hoofdprogrammapunt”, niet “hoofd programma punt”.
#11
Cerridwen
Rutger Bregman gebruikt wel een heel grote bezem. Het hele stuk ademt een groot ontzag voor techniek en materie, en een even grote odnerschatting van de waarde van sociale connecties en diensten. Deze paragraaf is tekenend:
Dit zou kunnen verklaren waarom de grote dromen van de jaren 70 (vliegende auto’s, het medicijn tegen kanker, een kolonie op mars) nog geen werkelijkheid zijn geworden, terwijl de technieken van de bankier en de adverteerder het duizend keer beter doen dan toen
Vliegende auto’s lijken mij gevaarlijk en milieuvervuilend, hét medicijn tegen kanker bestaat niet en een kolonie op mars lijkt me vooral heel veel geld kosten. Het nut van zoektechnologie en online sociale netwerken is echter nauwelijks in geld te vatten.
Er is natuurlijk heus kritiek mogelijk op de Ubers en Airbnb’s van de wereld, maar moeten we echt zo treuren om de sloop van de taxi-sector en de hotel-sector?
Je kan de genoemde misstanden ook aanpakken zonder dit overkoepelende kader.
Des te meer reden om dit stuk te lezen: aangezien het al zijn andere stukken overbodig maakt, hoef je hierna dus nooit meer iets van hem te lezen :)
@11:
Vliegende auto’s lijken mij gevaarlijk en milieuvervuilend, hét medicijn tegen kanker bestaat niet en een kolonie op mars lijkt me vooral heel veel geld kosten
Het punt is hier uiteraard de braindrain van de productieve sectoren van de economie dóór de parasitaire sectoren, dat veel van ’s werelds knapste koppen zich nu buigen over problemen als ‘hoe kunnen we deze transactie zo snel laten verlopen dat we de concurrentie net een fractie van een nanoseconde voor zijn?’ (en daarbij dus meteen het werk neutraliserend dat andere knappe koppen voor de concurrentie doen: pure kapitaalvernietiging) omdat daar nu eenmaal het meeste geld aan te ‘verdienen’ is — in plaats van te werken aan productieve innovatie (zoals bijvoorbeeld de spreekwoordelijke vliegende auto, etc.) …
Het nut van zoektechnologie en online sociale netwerken is echter nauwelijks in geld te vatten.
Volgens mij schaart hij het ontwikkelen daarvan dan ook uitdrukkelijk onder productieve innovatie — het speculeren met het ‘vastgoed’ óp die netwerken is dat alleen niet.
#13
Cerridwen
@12: Jij vindt een vliegende auto een productieve innovatie? Juist door de voorbeelden blijkt dat zijn basisstelling helemaal niet zo goed uitgedacht is. Bovendien kunnen ook deze uitvindingen bij het vermarkten enorm veel geld opleveren voor de uitbaters, de renteniers. Vroeger hadden we ook monopolies.
Het tweede voorbeeld, het kankermedicijn, slaat de plan mis omdat daar juist wel heel veel geld in gestopt (want grote sterfteoorzaak voor de rijke westerse mens), er enerzijds enorme vooruitgang is geboekt, en men er anderzijds achter is gekomen dat er niet één kanker is, en dat er dus ook niet zoiets bestaat als hét medicijn.
Het derde voorbeeld is nog het beste, omdat we inderdaad verder zouden zijn als we daarin geïnvesteerd hadden. Maar als je er langer over nadenkt, dan bewijst dit juist de meerwaarde van de marketeers: nu er een competitieve markt is ontstaan, wordt er weer meer vooruitgang geboekt in de kolonie naar mars, het zijn commerciële bedrijven met de concreetste plannen (SpaceX is een goed voorbeeld). Nog los van wat het nut hier dan van zou zijn, die lijkt bij bemande ruimtevaart toch erg beperkt.
Uit dit stuk spreekt een misplaatst dedain voor ‘zachte’ ontwikkelingen in communicatie, informatie verwerking en sociaal kapitaal, en wordt het ‘harde’ werk van de vuilnisman en de techneut onterecht op een voetstuk geplaatst.
En het is zonde, want om de groeiende ongelijkheid aan te kaarten heb je dit raamwerk helemaal niet nodig
Jij vindt een vliegende auto een productieve innovatie? Juist door de voorbeelden blijkt dat zijn basisstelling helemaal niet zo goed uitgedacht is.
Die voorbeelden lijken me puur spreekwoordelijk, nogmaals.
En zijn hoe dan ook niet het punt, dus daar kun je wel heel veel tijd en woorden aan besteden, maar dan leid je gewoon af van waar het in dat fragment om gaat: de braindrain van de productieve economie (ongeacht welke voorbeelden je daarbij verzint) door de parasitaire.
#15
Lutine
@3
Dat iemand een slecht(e) schrijver is valt hem/haar te vergeven.
Het is onsamenhangend en raakt kant noch wal. Dat vind ik veel erger.
Het is het never ending gezeik over de 1% Of de ‘neoliberalen’ (wie dat ook moge zijn).
Er zijn vast nog wel meer benamingen.
Ik lees alleen maar een wijzend vingertje. Maar geen oplossingen.
Hetzelfde zien we in de politiek. Iedereen mag van mij de VVD bekritiseren. Ik stem niet op dat stelletje egoïsten. Maar met dat eeuwige afzeiken heb ik het ook wel gehad.
Al die betweters zijn goed in het wijzen met het vingertje.
Maar verder komen ze ook niet. En dan raar opkijken als links zo goed als failliet is. Niet alleen in Nederland.
#16
Sikbock
@15: rutger bregman is de spreekwoordelijke kleuter in het bos. Hij realiseert zich niet dat 90 % van al het geld ter wereld in de financiële economie zit en maar 10 % in de reële (echte) economie.
90 % van al het geld zit dus in een financieel en parasitair waterhoofd dat weinig of niets bijdraagt aan de echte economie. De geldstroom gaat dan ook voornamelijk de andere kant op. Zeker als de boel ( weer) klapt. :p
Die longread van hem ( die ik helaas heb gelezen) had dus veeeel korter gekund :p
#17
Lutine
@16
Erger vind ik dat dit kleuterachtige gezeik nergens toe leidt.
Men verliest zich in frames als ‘neoliberaal’ of in utopische vergezichten die er meestal op neerkomen om nóg meer schulden maken of gewoon Zimbabwiaans geld drukken.
Het hele epistel ademt een sfeer van tégen zijn (In bladen als Elsevier en kranten als Het Financieele Dagblad lezen zij graag dat de bijstand nu toch echt te duur is geworden, zonder de balk in eigen oog te zien. )
Het ziet zwart van de balken. Je ziet door de vele balken het bos niet meer.
@17:
Natuurlijk leidt dit wel ergens naar toe. Decennia lang heeft het politieke midden achter het neoliberale model aangelopen. Nu staat dat model op instorten (Trump, Wilders, Brexit, AfD) en is er juist dit soort artikelen nodig om links te bewegen op zoek te gaan naar een alternatieve koers, tenminste als we willen voorkomen dat de hooivorken uit het vet worden gehaald.
#19
Cerridwen
@14: Maar dan moeten de voorbeelden dat concept natuurlijk wel illustreren. Deze voorbeelden illustreren juist iets anders: de zwakte van het concept van Bregman.
De voorbeelden illustreren het toch prima? Productie hoeft niet nuttig te zijn, maar is in ieder geval wel iets, niet niets, niet parasiteren op een monopoliepositie, etc.
Rutger Bregman haalt prima aan dat die grens geen helder IJzeren Gordijn is met duidelijk goed aan de ene kant en slecht aan de andere kant. Google bracht nuttige dingen – de zoekmachine die destijds AltaVista om zeep hielp was echt een verbetering. Maar de balans slaat om als er teveel een monopolie ontstaat (lees voor monopolie overigens ook een markt met enkele hele grote spelers, want dat werkt ongeveer hetzelfde), en als doel en middel omgedraaid worden. Die omkeringen zien we op allerlei plekken, en het voorbeeld van de farmaceutische industrie is wel degelijk prima, want dat is een industrie die zoekt naar winst, niet naar kankermedicijnen. Anders zouden ze wel minder bezig zijn met het uitmelken van bestaande patenten, en meer met innovatie. Maar het onderzoeksbudget van de farmaceuten is niet eens 50% van de omzet!
Rutger zegt bovendien niet dat die partijen alleen maar slecht zijn: hij erkent dat banken, zoekmachines, social media en medicijnen wel degelijk nut hebben en productie zijn. Maar het zwaartepunt bij al die branches is komen te liggen op het zichzelf in stand houden door hun monopoliepositie uit te buiten.
Dat Rutger Bregman overigens niet de hele wereld, het verleden EN de toekomst perfect geanalyseerd heeft lijkt me prima. We kunnen het in een vervolg best hebben hoe nuttig die vliegende auto nou werkelijk zou zijn, en wat we als productie dan wel willen hebben en ten koste van wat. Maar dat is niet een weerlegging van het centrale idee van dit artikel.
#21
Lutine
@18
Dat is het punt nou juist. Links komt niet werkbare oplossingen.
Ze laten het over aan Trump, Wilders etc. De verbale hooivorken zijn in ieder geval al uit het vet.
En zo ontstaat de schijnwerkelijkheid dat de populisten strijden tegen de banksters. Onderwijl maken diezelfde populisten gemene zaak met de oligarchen uit Rusland.
#22
zmooooc
Volgens mij staat het de meeste mensen vrij om de keuze voor rentenieren te maken, ook al heeft niet iedereen dezelfde startpositie. De meeste mensen maken een andere keuze, lenen tot het randje van wat legaal is om een huis te kopen, kopen een auto op afbetaling en maken hun halve salaris over aan de kinderopvang. En vervolgens gaan we jaloerse artikelen schrijven over mensen die het anders doen.
Feit blijft: rentenieren voordat je met pensioen mag is voor vrijwel iedere modaal verdienende Nederlander in theorie een haalbaar. In de praktijk kiezen we liever voor een elektrische fiets, een TV van een meter, iedere 2 jaar nieuwe smartphone en ons hele leven rente betalen aan de bank. We zijn een stelletje domme jaloerse idioten.
Op overheidsniveau maken we dezelfde keuzes; we financieren de uitkeringen uit belastingen en stimuleren lenen alleen maar terwijl we spaargeld belasten en sparen dus ontmoedigen. Een goed (maar ook halfslap) voorbeeld van hoe het ook kan is het Alaska Permanent Fund. Waarom hebben wij dat niet?
En dat brengt me weer bij het onderwerp waar vrijwel iedere reactie van me alhier over gaat: de kans is zeer groot dat zinnig werk voor een zeer groot deel van de bevolking over een paar decennia is weggeautomatiseerd. We kunnen maar beter nu alvast aan een plan werken om hen te laten rentenieren dan te wachten tot het te laat is. Want ook al schrijft de meneer die dat artikel dat ik niet heb gelezen heeft geschreven dat rentenieren deel uitmaakt van een enigzins zinloos deel van de economie, vergeet hij het leukste te vermelden: in een verregaand geautomatiseerde wereld (en daar zitten we best dichtbij) is rentenieren voor iedereen wel degelijk een optie. Maar dan moeten we wel opschieten.
#23
Sikbock
@20: facebook is wel een mooi voorbeeld. De waarde van dat bedrijf wordt bepaald op de beurs en nergens anders. Wat het bedrijf werkelijk doet en of die waarde reeel is is minder relevant.
Het punt dat bregman zou moeten maken is dat er meer geld wordt gegenereerd door en voor de financiële wereld rondom facebook, dan dat er werkelijke waarde wordt toegevoegd door het bedrijf zelf.
Dat alles heeft niets, maar dan ook niets met ” rentenieren” te maken. Je zou het ook gebakken lucht kunnen noemen.
@21:
HIER raakt links nog niet de juiste toon. Wel in landen waar het al veel erger is. Griekenland – Syriza , Spanje – Podemos, het Verenigd Koninkrijk – Corbyn, de Verenigde staten – Sanders.
En nu zie je ook hier de juiste argumenten verschijnen tegen het neoliberalisme. Dit artikel is er een voorbeeld van. Tien jaar geleden zou het weggelachen worden. Nu raakt het bij veel mensen de juiste snaar. Veel mensen weten dat de rechtse populisten een slap aftreksel zijn van de politiek die de problemen heeft veroorzaakt en veel mensen zijn op zoek naar een alternatief. Artikelen als deze maar ook die van FTM, Joris Lyendijk, Michel hier bij Sargasso en anderen zorgen dat het tij keert. Deze mensen zorgen dat een breder publiek de juiste argumenten leert kennen.
#25
zmooooc
@23
Dat alles heeft niets, maar dan ook niets met ” rentenieren” te maken.
Daar denkt ene Zuckerberg anders over, schijnt:p
#26
Sikbock
@25: je mist het punt. Zuckerberg is trouwens verstandig genoeg geweest om voor een flink deel op tijd uit te stappen
#27
Cerridwen
@24: ‘de juiste argumenten’, daarvan zijn de stromingen die je noemt inderdaad overtuigd. Zo wentelend in de arrogantie van het eigen gelijk dat ze niet zien dat ze vooral hun linkse medestanders de vernieling in helpen.
Neem de voorbeelden die je noemt: Varoufakis stortte het land in de afgrond, Podemos onwil tot compromis levert een rechtse regering op, Corbyn vernietigd de Labour partij, Sanders ziet gelukkig op tijd in dat Clinton een medestander is in het grotere plaatje.
Maar bij een deel van de bevolking raakt het absoluut een snaar, dat klopt. Helaas wordt de grootte van deze groep nogal eens overschat.
@27, dat klinkt nogal als victim blaming. “Het is de arrogantie van de beroofde slachtoffers dat ze in elkaar geslagen zijn. Als ze meteen hun bezittingen hadden afgestaan was er misschien niks gebeurd.”
Je mag niet voor je principes opkomen als je links bent, want dan is alles wat misgaat jouw persoonlijke verantwoordelijkheid. En niet bv van de speculerende Goldman Sachs die zelf een flinke hoeveelheid afgrond heeft gecreerd, of de EU die Griekenland hoe dan ook in de afgrond wilde duwen, letterlijk linksom of rechtsom.
Het is niet dat Varoufakis een keuze had tussen een goede opbouw van z’n land en een koppig principieel standpunt… hij had de keuze tussen afbraak en een behoorlijk argumenteerd verhaal. Het alternatief dat er was is ook heel schadelijk voor Griekenland, en dat heeft hij uit willen leggen… maar onze eigenste parasitaire top wil daar gewoon absoluut niets mee doen.
In de UK is het misschien ook wel zo eerlijk om een deel van de schuld neer te leggen bij iedereen die heeft meegewerkt om de wig zo ver mogelijk de partij in te drijven.
En uiteindelijk drijf jij die wig met plezier een stukje verder. Net zoals ook Lutine en een paar anderen hier feilloos op blijven komen voor het neoliberalisme – maar bijna altijd onder valse vlag van ‘bezorgdheid’.
@28 en er is nog iets anders. Onze economie gaat tegenwoordig niet meer over produceren maar over beurswaarde. Je ziet dat met al die hype startups die naar de beurs gaan. Die beurswaarde is een fallacy, niet voorspelbaar, niet logisch. Maar iedereen die aandelen met winst verkoopt (of producten die daarvan zijn afgeleid) doet dus aan gokken. Het nalaten van het heffen van kansspel belasting draagt mede bij tot de neoliberale hel waarin we inmiddels leven en waarin de slachtoffers meer en meer worden weggezet als “onrendabelen”. Bij onrendabelen moet ik denken aan gehandicpate mensen ie ooit werden vergast omdat ze niets bij te dragen hadden aan de samenleving. Afgrijselijk woord dat staat voor afgrijselijk empathieloos gedachtegoed.
#30
Cerridwen
@28: Nou, als je aan de macht komt, dan is het inderdaad jouw verantwoordelijkheid als het mis gaat. Dat is iets wat Varoufakis niet, maar Tsipras gelukkig wel inzag.
En datzelfde geldt voor als je grote winst boekt bij de verkiezingen (Podemos), of de leider wordt van een partij (Corbyn).
Allemaal zijn het geen slachtoffers, maar winnaars die die winst niet wisten te verzilveren door eigen koppigheid.
#31
Sikbock
@29: noem het maar financiële luchtbellen blazen.
#32
Lutine
@24
Als Syriza de voorbode is voor wat links moet worden in de toekomst dan zijn we nog verder van huis. Dat zijn juist die lui met utopische vergezichten waar ik het in @17 over had.
Ik heb een half jaar tegen een regering met een enorm grote mond aan gekeken. Die slechts provoceerde, traineerde, schoffeerde enz. Tot het gierend uit de klauwen liep met wanhopige, huilende mensen die geen geld meer konden opnemen. Met een referendum waarin de mensen dachten dat er naar ze geluisterd zou worden. En Syriza die uiteindelijk braafjes luisterde naar Brussel… (waar dan al die neoliberale renteniers zich moeten bevinden)
En met natuurlijk de nodige partijscheuring. (hoor ik daar iemand populisme zeggen?)
Het is de SP in het kwadraat. Grote woorden, geen daden.
Of partijen als Podemos ook zo zijn moet nog blijken. Of die 5 sterrenbeweging van een of andere komiek. (Leeft Tommy Cooper nog?)
#33
Sikbock
@32: Griekenland is in feite al decennia een failed state. Een nieuwe partij kon de problemen simpelweg niet oplossen. Daar bestonden die al te lang voor en waren te groot.En de troika heeft ze nou ook niet echt een handje geholpen. Die diende alleen het belang van de de buitenlandse investeerders.
De druk was gewoon te groot en ze hebben niet het lef gehad het land failliet te laten gaan om opnieuw te beginnen. Gemiste kans, maar waarschijnlijk ook een te grote opgave.
#34
Lutine
@33
Ze hadden niet het lef , precies. Grote mond en als het er op aan komt verraden ze de spreekwoordelijke vuilnisman en andere arbeiders.
En zo is het wat we hier bespreken ook. Een stuk schrijven ergens op internet is leuk, maar wat koopt de gewone man daar voor? Een revolutie die haar eigen kinderen opvreet?
Het lokt alleen maar polarisatie uit. Ik lees al dat ik word weggezet als pleitbezorger van datzelfde neoliberalisme. Terwijl ik juist een van diegenen ben die nog echt iets maakt.
Maar goed, occupy, Syriza en weet ik veel wat nog al niet meer.
Het zijn slechts schimmen in de nacht die voorbijtrekken.
(net zoals mijn gelul trouwens)
@32, je zult vast iemand populisme horen zeggen, maar mij niet. Als het gaat om interne consistentie lijkt me dat Syriza het echt heeft geprobeerd. Ze hebben hun uiterste best gedaan om met Europa te praten. Ze zijn tot de rand gegaan. En toen bleek dat het niet lukt is Varoufakis afgetreden: ‘ik kan dit niet.’
Dat is beduidend anders dan iemand die, zeg, een uur of twee na de verkiezingsuitslag alvast zegt: “oh ja, breekpunt, mwah, laat maar zitten, dat was voor de verkiezingen, nu interesseert het me niet meer.”
Soms betekent je best doen toch dat je het niet redt. Maar dat betekent niet dat je daarmee ineens de verantwoordelijke bent voor alle omstandigheden die daartoe geleid hebben, en het maakt je niet tot populist. Het zegt vooral wat over de omgeving.
Bedenk dat die rare verwachtingen (net als die van Cerridwen) feilloos de huidige status quo in de kaart speelt. Niets proberen is blijkbaar niet alleen praktisch veiliger, maar je wordt ook minder van hypocrisie of andere dingen beschuldigd. Maar dat is eigenlijk vooral laf.
#36
Cerridwen
@35: Dat is een nogal romantische voorstelling van zaken. In werkelijkheid vond er een partijscheuring plaats, waarbij het meerendeel van Syriza ervoor koos om binnen de euro en Europa te blijven en niet mee te gaan met de wilde plannen van Varoufakis. Bij de daaropvolgende verkiezingen heeft de afsplitsing van Varoufakis de kiesdrempel niet gehaald, dus erg veel steun had zijn koers niet.
Het tragische is dat je ook voor deze koers had kunnen kiezen in januari, toen Syriza aan de macht kwam, waarbij al die paniek niet nodig was geweest en je al veel eerder een akkoord over schuldsanering had kunnen sluiten. Maar Syriza had zichzelf klemgezet door haar retoriek.
#37
Lutine
@35
De focus was op Griekenland. Als die befaamde verandering er had kunnen komen was dát het moment. Tsipras boog, Varoufakis droop met de staart tussen de benen af. Geen schijn van kans dat Varoufakis ooit nog wat klaar speelt.
Je moet het moment pakken. Daar herken je de grote zieners aan. Op politiek/sociaal/economisch gebied is er geen grote geest te zien.
@36, er was helemaal niets beter geweest aan een situatie waarin Syriza eerder akkoord was gegaan – voor Griekenland heeft het niks opgeleverd. De paniek ook niet, maar soms moet je het lef hebben om je te verzetten – zelfs als de kans is dat je het niet redt.
En uiteindelijk denk ik dat alles wat je schrijft vooral illustreert hoe hels het dilemma was voor Griekenland, en hoe verdeeld de mensen… jij schildert dat af als verkeerd… ik denk dat het vooral heel begrijpelijk is. En ik denk dat wij ons zouden moeten schamen over hoe het met Griekenland gelopen is, dat wij ons moeten schamen voor de dogmatische opstelling van Dijsselbloem.
#39
Cerridwen
@38:
was helemaal niets beter geweest aan een situatie waarin Syriza eerder akkoord was gegaan – voor Griekenland heeft het niks opgeleverd
De confrontatie begin 2015 heeft extra schade toegebracht aan de Griekse economie. Die was te voorkomen geweest als Syriza eerder hun onderhandelingspositie realistisch had ingeschat. Syriza heeft namelijk wel degelijk zaken binnengehaald, alleen is de afstand tot wat ze wilden binnenhalen nogal groot.
dat wij ons moeten schamen voor de dogmatische opstelling van Dijsselbloem.
Je miskent hier de rol van Dijsselbloem. Hij is er verantwoordelijk voor dat het eurogroep overleg besluiten neemt en dat er oplossingen komen voor problemen binnen de eurogroep. Dat doet hij redelijk goed, ook op het Griekenland dossier. Hij is niet degene die de groep besluiten oplegt. Een andere voorzitter had geen fundamenteel betere uitkomst voor Griekenland opgeleverd.
#40
Micowoco
Griekenland moet kapot, 1) als afschrikwekkend voorbeeld voor andere lidstaten, en 2) als in de nabije toekomst over te nemen benzinepomp voor de VS.
De rest is overbodig palaver.
#41
Lutine
Griekenland is iig een afschrikwekkend voorbeeld voor wat er gebeurd als je amateuristische politici hun gang laat gaan.
Heeft niks meer te maken met sociaal beleid o.i.d.
Nee, met amateurisme heeft het weinig te maken. Het gebeurt wel vaker dat onkunde verward wordt met onmacht. Syriza was niet amateuristisch, ik denk nog steeds dag ze gelijk hadden en dat het een kwestie is van tijdvoor Griekenland weer klapt; Syriza had de macht gewoon niet. Uiteindelijk heeft de hele situatie vooral laten zien hoe onsoeverein de afzonderlijke Staten in de EU zijn.
#43
Lutine
Verleden jaar was het moment dat Syriza de soevereiniteit weer terug kon pakken. Dat had gekund door de euro en de EU de rug toe te keren. Alle utopieën hadden dan op kleine schaal in Griekenland getoetst kunnen worden. Niet-belastingbetalende scheepsmagnaten? Niet meer in Griekenland! Artsen en ander hoogopgeleid spul wat op papier arm is maar toch in weelde baad?
Niet meer in Griekenland!
Het hád gekund. Maar men durfde het bij nader inzien toch niet aan. En zo is het boek van de utopische vergezichten weer gesloten. Natuurlijk schotelt deze of gene diezelfde utopieën hier op Sargasso nog wel eens voor. Of op andere plaatsen op het internet. Of men gaat de straat op en voor je het weet worden kleine winkeliers weer geplunderd.
Maar dat gaat nergens over….
Dat schiet mij nu te binnen. Tsipras gaat nooit meer naar Moskou. Of heb ik wat gemist?
Reacties (43)
Meteen een goede verklaring voor het welbekende maandaggevoel:
Geintje:
Karl Marx 1872
Slecht schrijver die gozer. En veel open deuren.
In nog geen 2 zinnen een ander betichten slecht (sic) schrijver te zijn terwijl je zelf de taal niet machtig blijkt te zijn. :’) Het internet is weer mooi vandaag.
Ik zie graag meer van dit soort stukken, omdat ze vertellen wat het hoofd programma punt van iedere linkse partij zou moeten zijn, maar om e.o.a. duistere reden niet besproken wordt.
Nog zo’n mooi voorbeeld van subsidiering van de rijken:
HRA, 15 miljard huizensubsidie voor de 20% rijkste Nederlanders.
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/43/belastingvoordeel-woningbezit-is-280-euro-per-maand
Er is niks mis met de zin in #3, @IPMan
@6 Slechte schrijver.
@7: Slecht schrijver kan ook. Zoals: Rutger Bregman is een slecht schrijver. Dat is gewoon correct Nederlands.
@6 Formeel zijn geen van beide constructies die met hoofdletter beginnen en met punt eindigen een volledige zin. In de eerste zie ik geen werkwoord en mist er zoals gezegd een e. De tweede begint met ‘en’ en heeft ook niet echt een onderwerp of een persoonsvorm. Dus inderdaad met geen van alle zinnen die in de comment te vinden zijn is iets mis. Ik zie er alleen 0. Maakt mij verder niet zoveel uit maar de inhoud bekritiseert de schrijfkwaliteit van iemand anders dus dan vind ik het wel weer een mooi stukje comedy. Let wel ik ben verre van taalkundig dus pin mij er niet op vast als blijkt dat dit tegenwoordig gewoon mag allemaal.
+1 voor Sickbok. Mooie manier om inhoudelijke discussie te voorkomen ook en ik trap daar met open ogen in.
@4: ter info: het is “hoofdprogrammapunt”, niet “hoofd programma punt”.
Rutger Bregman gebruikt wel een heel grote bezem. Het hele stuk ademt een groot ontzag voor techniek en materie, en een even grote odnerschatting van de waarde van sociale connecties en diensten. Deze paragraaf is tekenend:
Vliegende auto’s lijken mij gevaarlijk en milieuvervuilend, hét medicijn tegen kanker bestaat niet en een kolonie op mars lijkt me vooral heel veel geld kosten. Het nut van zoektechnologie en online sociale netwerken is echter nauwelijks in geld te vatten.
Er is natuurlijk heus kritiek mogelijk op de Ubers en Airbnb’s van de wereld, maar moeten we echt zo treuren om de sloop van de taxi-sector en de hotel-sector?
Je kan de genoemde misstanden ook aanpakken zonder dit overkoepelende kader.
@3:
Des te meer reden om dit stuk te lezen: aangezien het al zijn andere stukken overbodig maakt, hoef je hierna dus nooit meer iets van hem te lezen :)
@11:
Het punt is hier uiteraard de braindrain van de productieve sectoren van de economie dóór de parasitaire sectoren, dat veel van ’s werelds knapste koppen zich nu buigen over problemen als ‘hoe kunnen we deze transactie zo snel laten verlopen dat we de concurrentie net een fractie van een nanoseconde voor zijn?’ (en daarbij dus meteen het werk neutraliserend dat andere knappe koppen voor de concurrentie doen: pure kapitaalvernietiging) omdat daar nu eenmaal het meeste geld aan te ‘verdienen’ is — in plaats van te werken aan productieve innovatie (zoals bijvoorbeeld de spreekwoordelijke vliegende auto, etc.) …
Volgens mij schaart hij het ontwikkelen daarvan dan ook uitdrukkelijk onder productieve innovatie — het speculeren met het ‘vastgoed’ óp die netwerken is dat alleen niet.
@12: Jij vindt een vliegende auto een productieve innovatie? Juist door de voorbeelden blijkt dat zijn basisstelling helemaal niet zo goed uitgedacht is. Bovendien kunnen ook deze uitvindingen bij het vermarkten enorm veel geld opleveren voor de uitbaters, de renteniers. Vroeger hadden we ook monopolies.
Het tweede voorbeeld, het kankermedicijn, slaat de plan mis omdat daar juist wel heel veel geld in gestopt (want grote sterfteoorzaak voor de rijke westerse mens), er enerzijds enorme vooruitgang is geboekt, en men er anderzijds achter is gekomen dat er niet één kanker is, en dat er dus ook niet zoiets bestaat als hét medicijn.
Het derde voorbeeld is nog het beste, omdat we inderdaad verder zouden zijn als we daarin geïnvesteerd hadden. Maar als je er langer over nadenkt, dan bewijst dit juist de meerwaarde van de marketeers: nu er een competitieve markt is ontstaan, wordt er weer meer vooruitgang geboekt in de kolonie naar mars, het zijn commerciële bedrijven met de concreetste plannen (SpaceX is een goed voorbeeld). Nog los van wat het nut hier dan van zou zijn, die lijkt bij bemande ruimtevaart toch erg beperkt.
Uit dit stuk spreekt een misplaatst dedain voor ‘zachte’ ontwikkelingen in communicatie, informatie verwerking en sociaal kapitaal, en wordt het ‘harde’ werk van de vuilnisman en de techneut onterecht op een voetstuk geplaatst.
En het is zonde, want om de groeiende ongelijkheid aan te kaarten heb je dit raamwerk helemaal niet nodig
Die voorbeelden lijken me puur spreekwoordelijk, nogmaals.
En zijn hoe dan ook niet het punt, dus daar kun je wel heel veel tijd en woorden aan besteden, maar dan leid je gewoon af van waar het in dat fragment om gaat: de braindrain van de productieve economie (ongeacht welke voorbeelden je daarbij verzint) door de parasitaire.
@3
Dat iemand een slecht(e) schrijver is valt hem/haar te vergeven.
Het is onsamenhangend en raakt kant noch wal. Dat vind ik veel erger.
Het is het never ending gezeik over de 1% Of de ‘neoliberalen’ (wie dat ook moge zijn).
Er zijn vast nog wel meer benamingen.
Ik lees alleen maar een wijzend vingertje. Maar geen oplossingen.
Hetzelfde zien we in de politiek. Iedereen mag van mij de VVD bekritiseren. Ik stem niet op dat stelletje egoïsten. Maar met dat eeuwige afzeiken heb ik het ook wel gehad.
Al die betweters zijn goed in het wijzen met het vingertje.
Maar verder komen ze ook niet. En dan raar opkijken als links zo goed als failliet is. Niet alleen in Nederland.
@15: rutger bregman is de spreekwoordelijke kleuter in het bos. Hij realiseert zich niet dat 90 % van al het geld ter wereld in de financiële economie zit en maar 10 % in de reële (echte) economie.
90 % van al het geld zit dus in een financieel en parasitair waterhoofd dat weinig of niets bijdraagt aan de echte economie. De geldstroom gaat dan ook voornamelijk de andere kant op. Zeker als de boel ( weer) klapt. :p
Die longread van hem ( die ik helaas heb gelezen) had dus veeeel korter gekund :p
@16
Erger vind ik dat dit kleuterachtige gezeik nergens toe leidt.
Men verliest zich in frames als ‘neoliberaal’ of in utopische vergezichten die er meestal op neerkomen om nóg meer schulden maken of gewoon Zimbabwiaans geld drukken.
Het hele epistel ademt een sfeer van tégen zijn (In bladen als Elsevier en kranten als Het Financieele Dagblad lezen zij graag dat de bijstand nu toch echt te duur is geworden, zonder de balk in eigen oog te zien. )
Het ziet zwart van de balken. Je ziet door de vele balken het bos niet meer.
@17:
Natuurlijk leidt dit wel ergens naar toe. Decennia lang heeft het politieke midden achter het neoliberale model aangelopen. Nu staat dat model op instorten (Trump, Wilders, Brexit, AfD) en is er juist dit soort artikelen nodig om links te bewegen op zoek te gaan naar een alternatieve koers, tenminste als we willen voorkomen dat de hooivorken uit het vet worden gehaald.
@14: Maar dan moeten de voorbeelden dat concept natuurlijk wel illustreren. Deze voorbeelden illustreren juist iets anders: de zwakte van het concept van Bregman.
De voorbeelden illustreren het toch prima? Productie hoeft niet nuttig te zijn, maar is in ieder geval wel iets, niet niets, niet parasiteren op een monopoliepositie, etc.
Rutger Bregman haalt prima aan dat die grens geen helder IJzeren Gordijn is met duidelijk goed aan de ene kant en slecht aan de andere kant. Google bracht nuttige dingen – de zoekmachine die destijds AltaVista om zeep hielp was echt een verbetering. Maar de balans slaat om als er teveel een monopolie ontstaat (lees voor monopolie overigens ook een markt met enkele hele grote spelers, want dat werkt ongeveer hetzelfde), en als doel en middel omgedraaid worden. Die omkeringen zien we op allerlei plekken, en het voorbeeld van de farmaceutische industrie is wel degelijk prima, want dat is een industrie die zoekt naar winst, niet naar kankermedicijnen. Anders zouden ze wel minder bezig zijn met het uitmelken van bestaande patenten, en meer met innovatie. Maar het onderzoeksbudget van de farmaceuten is niet eens 50% van de omzet!
Rutger zegt bovendien niet dat die partijen alleen maar slecht zijn: hij erkent dat banken, zoekmachines, social media en medicijnen wel degelijk nut hebben en productie zijn. Maar het zwaartepunt bij al die branches is komen te liggen op het zichzelf in stand houden door hun monopoliepositie uit te buiten.
Dat Rutger Bregman overigens niet de hele wereld, het verleden EN de toekomst perfect geanalyseerd heeft lijkt me prima. We kunnen het in een vervolg best hebben hoe nuttig die vliegende auto nou werkelijk zou zijn, en wat we als productie dan wel willen hebben en ten koste van wat. Maar dat is niet een weerlegging van het centrale idee van dit artikel.
@18
Dat is het punt nou juist. Links komt niet werkbare oplossingen.
Ze laten het over aan Trump, Wilders etc. De verbale hooivorken zijn in ieder geval al uit het vet.
En zo ontstaat de schijnwerkelijkheid dat de populisten strijden tegen de banksters. Onderwijl maken diezelfde populisten gemene zaak met de oligarchen uit Rusland.
Volgens mij staat het de meeste mensen vrij om de keuze voor rentenieren te maken, ook al heeft niet iedereen dezelfde startpositie. De meeste mensen maken een andere keuze, lenen tot het randje van wat legaal is om een huis te kopen, kopen een auto op afbetaling en maken hun halve salaris over aan de kinderopvang. En vervolgens gaan we jaloerse artikelen schrijven over mensen die het anders doen.
Feit blijft: rentenieren voordat je met pensioen mag is voor vrijwel iedere modaal verdienende Nederlander in theorie een haalbaar. In de praktijk kiezen we liever voor een elektrische fiets, een TV van een meter, iedere 2 jaar nieuwe smartphone en ons hele leven rente betalen aan de bank. We zijn een stelletje domme jaloerse idioten.
Op overheidsniveau maken we dezelfde keuzes; we financieren de uitkeringen uit belastingen en stimuleren lenen alleen maar terwijl we spaargeld belasten en sparen dus ontmoedigen. Een goed (maar ook halfslap) voorbeeld van hoe het ook kan is het Alaska Permanent Fund. Waarom hebben wij dat niet?
En dat brengt me weer bij het onderwerp waar vrijwel iedere reactie van me alhier over gaat: de kans is zeer groot dat zinnig werk voor een zeer groot deel van de bevolking over een paar decennia is weggeautomatiseerd. We kunnen maar beter nu alvast aan een plan werken om hen te laten rentenieren dan te wachten tot het te laat is. Want ook al schrijft de meneer die dat artikel dat ik niet heb gelezen heeft geschreven dat rentenieren deel uitmaakt van een enigzins zinloos deel van de economie, vergeet hij het leukste te vermelden: in een verregaand geautomatiseerde wereld (en daar zitten we best dichtbij) is rentenieren voor iedereen wel degelijk een optie. Maar dan moeten we wel opschieten.
@20: facebook is wel een mooi voorbeeld. De waarde van dat bedrijf wordt bepaald op de beurs en nergens anders. Wat het bedrijf werkelijk doet en of die waarde reeel is is minder relevant.
Het punt dat bregman zou moeten maken is dat er meer geld wordt gegenereerd door en voor de financiële wereld rondom facebook, dan dat er werkelijke waarde wordt toegevoegd door het bedrijf zelf.
Dat alles heeft niets, maar dan ook niets met ” rentenieren” te maken. Je zou het ook gebakken lucht kunnen noemen.
@21:
HIER raakt links nog niet de juiste toon. Wel in landen waar het al veel erger is. Griekenland – Syriza , Spanje – Podemos, het Verenigd Koninkrijk – Corbyn, de Verenigde staten – Sanders.
En nu zie je ook hier de juiste argumenten verschijnen tegen het neoliberalisme. Dit artikel is er een voorbeeld van. Tien jaar geleden zou het weggelachen worden. Nu raakt het bij veel mensen de juiste snaar. Veel mensen weten dat de rechtse populisten een slap aftreksel zijn van de politiek die de problemen heeft veroorzaakt en veel mensen zijn op zoek naar een alternatief. Artikelen als deze maar ook die van FTM, Joris Lyendijk, Michel hier bij Sargasso en anderen zorgen dat het tij keert. Deze mensen zorgen dat een breder publiek de juiste argumenten leert kennen.
@23
Daar denkt ene Zuckerberg anders over, schijnt:p
@25: je mist het punt. Zuckerberg is trouwens verstandig genoeg geweest om voor een flink deel op tijd uit te stappen
@24: ‘de juiste argumenten’, daarvan zijn de stromingen die je noemt inderdaad overtuigd. Zo wentelend in de arrogantie van het eigen gelijk dat ze niet zien dat ze vooral hun linkse medestanders de vernieling in helpen.
Neem de voorbeelden die je noemt: Varoufakis stortte het land in de afgrond, Podemos onwil tot compromis levert een rechtse regering op, Corbyn vernietigd de Labour partij, Sanders ziet gelukkig op tijd in dat Clinton een medestander is in het grotere plaatje.
Maar bij een deel van de bevolking raakt het absoluut een snaar, dat klopt. Helaas wordt de grootte van deze groep nogal eens overschat.
@27, dat klinkt nogal als victim blaming. “Het is de arrogantie van de beroofde slachtoffers dat ze in elkaar geslagen zijn. Als ze meteen hun bezittingen hadden afgestaan was er misschien niks gebeurd.”
Je mag niet voor je principes opkomen als je links bent, want dan is alles wat misgaat jouw persoonlijke verantwoordelijkheid. En niet bv van de speculerende Goldman Sachs die zelf een flinke hoeveelheid afgrond heeft gecreerd, of de EU die Griekenland hoe dan ook in de afgrond wilde duwen, letterlijk linksom of rechtsom.
Het is niet dat Varoufakis een keuze had tussen een goede opbouw van z’n land en een koppig principieel standpunt… hij had de keuze tussen afbraak en een behoorlijk argumenteerd verhaal. Het alternatief dat er was is ook heel schadelijk voor Griekenland, en dat heeft hij uit willen leggen… maar onze eigenste parasitaire top wil daar gewoon absoluut niets mee doen.
In de UK is het misschien ook wel zo eerlijk om een deel van de schuld neer te leggen bij iedereen die heeft meegewerkt om de wig zo ver mogelijk de partij in te drijven.
En uiteindelijk drijf jij die wig met plezier een stukje verder. Net zoals ook Lutine en een paar anderen hier feilloos op blijven komen voor het neoliberalisme – maar bijna altijd onder valse vlag van ‘bezorgdheid’.
@28 en er is nog iets anders. Onze economie gaat tegenwoordig niet meer over produceren maar over beurswaarde. Je ziet dat met al die hype startups die naar de beurs gaan. Die beurswaarde is een fallacy, niet voorspelbaar, niet logisch. Maar iedereen die aandelen met winst verkoopt (of producten die daarvan zijn afgeleid) doet dus aan gokken. Het nalaten van het heffen van kansspel belasting draagt mede bij tot de neoliberale hel waarin we inmiddels leven en waarin de slachtoffers meer en meer worden weggezet als “onrendabelen”. Bij onrendabelen moet ik denken aan gehandicpate mensen ie ooit werden vergast omdat ze niets bij te dragen hadden aan de samenleving. Afgrijselijk woord dat staat voor afgrijselijk empathieloos gedachtegoed.
@28: Nou, als je aan de macht komt, dan is het inderdaad jouw verantwoordelijkheid als het mis gaat. Dat is iets wat Varoufakis niet, maar Tsipras gelukkig wel inzag.
En datzelfde geldt voor als je grote winst boekt bij de verkiezingen (Podemos), of de leider wordt van een partij (Corbyn).
Allemaal zijn het geen slachtoffers, maar winnaars die die winst niet wisten te verzilveren door eigen koppigheid.
@29: noem het maar financiële luchtbellen blazen.
@24
Als Syriza de voorbode is voor wat links moet worden in de toekomst dan zijn we nog verder van huis. Dat zijn juist die lui met utopische vergezichten waar ik het in @17 over had.
Ik heb een half jaar tegen een regering met een enorm grote mond aan gekeken. Die slechts provoceerde, traineerde, schoffeerde enz. Tot het gierend uit de klauwen liep met wanhopige, huilende mensen die geen geld meer konden opnemen. Met een referendum waarin de mensen dachten dat er naar ze geluisterd zou worden. En Syriza die uiteindelijk braafjes luisterde naar Brussel… (waar dan al die neoliberale renteniers zich moeten bevinden)
En met natuurlijk de nodige partijscheuring. (hoor ik daar iemand populisme zeggen?)
Het is de SP in het kwadraat. Grote woorden, geen daden.
Of partijen als Podemos ook zo zijn moet nog blijken. Of die 5 sterrenbeweging van een of andere komiek. (Leeft Tommy Cooper nog?)
@32: Griekenland is in feite al decennia een failed state. Een nieuwe partij kon de problemen simpelweg niet oplossen. Daar bestonden die al te lang voor en waren te groot.En de troika heeft ze nou ook niet echt een handje geholpen. Die diende alleen het belang van de de buitenlandse investeerders.
De druk was gewoon te groot en ze hebben niet het lef gehad het land failliet te laten gaan om opnieuw te beginnen. Gemiste kans, maar waarschijnlijk ook een te grote opgave.
@33
Ze hadden niet het lef , precies. Grote mond en als het er op aan komt verraden ze de spreekwoordelijke vuilnisman en andere arbeiders.
En zo is het wat we hier bespreken ook. Een stuk schrijven ergens op internet is leuk, maar wat koopt de gewone man daar voor? Een revolutie die haar eigen kinderen opvreet?
Het lokt alleen maar polarisatie uit. Ik lees al dat ik word weggezet als pleitbezorger van datzelfde neoliberalisme. Terwijl ik juist een van diegenen ben die nog echt iets maakt.
Maar goed, occupy, Syriza en weet ik veel wat nog al niet meer.
Het zijn slechts schimmen in de nacht die voorbijtrekken.
(net zoals mijn gelul trouwens)
@32, je zult vast iemand populisme horen zeggen, maar mij niet. Als het gaat om interne consistentie lijkt me dat Syriza het echt heeft geprobeerd. Ze hebben hun uiterste best gedaan om met Europa te praten. Ze zijn tot de rand gegaan. En toen bleek dat het niet lukt is Varoufakis afgetreden: ‘ik kan dit niet.’
Dat is beduidend anders dan iemand die, zeg, een uur of twee na de verkiezingsuitslag alvast zegt: “oh ja, breekpunt, mwah, laat maar zitten, dat was voor de verkiezingen, nu interesseert het me niet meer.”
Soms betekent je best doen toch dat je het niet redt. Maar dat betekent niet dat je daarmee ineens de verantwoordelijke bent voor alle omstandigheden die daartoe geleid hebben, en het maakt je niet tot populist. Het zegt vooral wat over de omgeving.
Bedenk dat die rare verwachtingen (net als die van Cerridwen) feilloos de huidige status quo in de kaart speelt. Niets proberen is blijkbaar niet alleen praktisch veiliger, maar je wordt ook minder van hypocrisie of andere dingen beschuldigd. Maar dat is eigenlijk vooral laf.
@35: Dat is een nogal romantische voorstelling van zaken. In werkelijkheid vond er een partijscheuring plaats, waarbij het meerendeel van Syriza ervoor koos om binnen de euro en Europa te blijven en niet mee te gaan met de wilde plannen van Varoufakis. Bij de daaropvolgende verkiezingen heeft de afsplitsing van Varoufakis de kiesdrempel niet gehaald, dus erg veel steun had zijn koers niet.
Het tragische is dat je ook voor deze koers had kunnen kiezen in januari, toen Syriza aan de macht kwam, waarbij al die paniek niet nodig was geweest en je al veel eerder een akkoord over schuldsanering had kunnen sluiten. Maar Syriza had zichzelf klemgezet door haar retoriek.
@35
De focus was op Griekenland. Als die befaamde verandering er had kunnen komen was dát het moment. Tsipras boog, Varoufakis droop met de staart tussen de benen af. Geen schijn van kans dat Varoufakis ooit nog wat klaar speelt.
Je moet het moment pakken. Daar herken je de grote zieners aan. Op politiek/sociaal/economisch gebied is er geen grote geest te zien.
@36, er was helemaal niets beter geweest aan een situatie waarin Syriza eerder akkoord was gegaan – voor Griekenland heeft het niks opgeleverd. De paniek ook niet, maar soms moet je het lef hebben om je te verzetten – zelfs als de kans is dat je het niet redt.
En uiteindelijk denk ik dat alles wat je schrijft vooral illustreert hoe hels het dilemma was voor Griekenland, en hoe verdeeld de mensen… jij schildert dat af als verkeerd… ik denk dat het vooral heel begrijpelijk is. En ik denk dat wij ons zouden moeten schamen over hoe het met Griekenland gelopen is, dat wij ons moeten schamen voor de dogmatische opstelling van Dijsselbloem.
@38:
De confrontatie begin 2015 heeft extra schade toegebracht aan de Griekse economie. Die was te voorkomen geweest als Syriza eerder hun onderhandelingspositie realistisch had ingeschat. Syriza heeft namelijk wel degelijk zaken binnengehaald, alleen is de afstand tot wat ze wilden binnenhalen nogal groot.
Je miskent hier de rol van Dijsselbloem. Hij is er verantwoordelijk voor dat het eurogroep overleg besluiten neemt en dat er oplossingen komen voor problemen binnen de eurogroep. Dat doet hij redelijk goed, ook op het Griekenland dossier. Hij is niet degene die de groep besluiten oplegt. Een andere voorzitter had geen fundamenteel betere uitkomst voor Griekenland opgeleverd.
Griekenland moet kapot, 1) als afschrikwekkend voorbeeld voor andere lidstaten, en 2) als in de nabije toekomst over te nemen benzinepomp voor de VS.
De rest is overbodig palaver.
Griekenland is iig een afschrikwekkend voorbeeld voor wat er gebeurd als je amateuristische politici hun gang laat gaan.
Heeft niks meer te maken met sociaal beleid o.i.d.
Nee, met amateurisme heeft het weinig te maken. Het gebeurt wel vaker dat onkunde verward wordt met onmacht. Syriza was niet amateuristisch, ik denk nog steeds dag ze gelijk hadden en dat het een kwestie is van tijdvoor Griekenland weer klapt; Syriza had de macht gewoon niet. Uiteindelijk heeft de hele situatie vooral laten zien hoe onsoeverein de afzonderlijke Staten in de EU zijn.
Verleden jaar was het moment dat Syriza de soevereiniteit weer terug kon pakken. Dat had gekund door de euro en de EU de rug toe te keren. Alle utopieën hadden dan op kleine schaal in Griekenland getoetst kunnen worden. Niet-belastingbetalende scheepsmagnaten? Niet meer in Griekenland! Artsen en ander hoogopgeleid spul wat op papier arm is maar toch in weelde baad?
Niet meer in Griekenland!
Het hád gekund. Maar men durfde het bij nader inzien toch niet aan. En zo is het boek van de utopische vergezichten weer gesloten. Natuurlijk schotelt deze of gene diezelfde utopieën hier op Sargasso nog wel eens voor. Of op andere plaatsen op het internet. Of men gaat de straat op en voor je het weet worden kleine winkeliers weer geplunderd.
Maar dat gaat nergens over….
Dat schiet mij nu te binnen. Tsipras gaat nooit meer naar Moskou. Of heb ik wat gemist?