Rutger Bregmans recensie van Peter Sloterdijk ontving deze recensie van Joyce Roodnat:
Stoer jongetje durft zomaar te zeggen dat hij Peter Sloterdijk niks vindt/niet begrijpt https://t.co/o6EGa4ZFR2
— Joyce Roodnat (@JoyceRoodnat) June 19, 2015
Stoer jongetje durft zomaar te zeggen dat hij Sloterdijk niks vindt
Foto:
Reacties (37)
Best dapper dus?
Dit stuk van Rutger Bregman is me uit het hart gegrepen. Het wemelt in de filosofie van de quasi diepzinnig leuterpraat en van de complete bullshit. Degenen die zich hoogleraar in het vak noemen, doen schaamteloos mee in dit praatcircus.
Gek genoeg hadden ze een slordige 25 eeuwen terug al een naam voor dergelijk gezwets: sofisme.
Overigens ben ik van mening dat categorie 1 in Bregmans’ verhaal (“Het is echt heel diepzinnig en je bent gewoon niet slim genoeg”) nogal zinloos is. Als je een verhandelingen over diepere waarheden niet in begrijpelijke taal kunt uitleggen, is het niet meer dan intellectuele zelfbevrediging.
@2:
Tsja. Een historicus uitspraken laten doen over welgeteld één pagina van een filosofisch boek. Misschien kan voor de column van volgende week een tekenleraar van een basisschool een verhandeling houden over de onzin van L.E.J. Brouwer?
Stoer? Wat dommig, vooral.
Nu snel naar de bakker, want m’n harddrive heeft last van partitioneringsproblemen…
Ah ja, een klassiek probleem. Gaan hier de komende tijd de opiniepagina’s mee gevuld worden?
Het was natuurlijk stoerder geweest wanneer Bregman het boek helemaal had uitgelezen en dan tot dezelfde conclusie was gekomen. Nu blijft het een beetje lafjes met zijn “zoveel boeken te lezen”. Misschien begint Sloterdijk wel met een basale opmerking en bouwt hij dat uit tot complexe inzichten over ethiek, maatschappij, etc. (geen idee, ken de man alleen van televisie waar hij best zinnige dingen had te melden, bijna in twitter-klare brokken).
En ik kon me niet onttrekken aan het idee dat we hier met een bepaalde soort Duitse filosofie te maken hebben die inderdaad een wat doorwrochte stijl hanteert en ook nog eens brak wordt vertaald.
Vond het stuk op De Correspondent van Wijnberg over vijf nieuwsrituelen die aan vervanging toe zijn veel interessanter.
@3: Een historicus of een bakker kan zonder jarenlange studie in het betreffende vakgebied ook best vaststellen dat astrologie, klankschaaltherapie en homeopathie klinklare leuterpraat zijn.
Ik beweer hetzelfde over de Bijbel en de Koran, maar heb van beide vrijwel niets gelezen. En mijn argument daarvoor is vergelijkbaar: er is te veel gelul in de wereld, en de tijd om het allemaal te lezen is te beperkt.
@4: Ik ben het eens met je opmerking dat het beter was geweest als Bregman het boek uit had gelezen. Als ‘bewijs’ kan die ene bladzij nu zeker niet dienen. Wel als inleidende illustratie voor de stelling dat er veel gezwetst wordt door filosofen. Het echte punt dat Bregman volgens mij probeert te maken, is zijn indeling in drie categorieën. Dat punt volgt na de inleidende illustratie. Ik denk dat er niets mis met die manier van een column opbouwen. Om die reden is het volgens mij niet noodzakelijk om het hele boek erbij te halen.
Wat mij betreft besteedt Rutger Bregman zijn tijd beslist aan het lezen van interessantere boeken, of het schrijven ervan.
Wollig taalgebruik wordt in elk geval soms gebruikt als interessantigdoenerij. En in andere gevallen omdat men niet de moeite neemt het te vereenvoudigen, want dat is vaak veel moeilijker. (Wat wil ik eigenlijk zeggen? Wat ik wil ik nou eigenlijk echt zeggen?)
Overigens kan niet alles tot in het oneindige versimpeld worden, maar dat Bregman dit over the top vindt… ja, ik kan me er wel in vinden. Op basis van de tekst heb ik in elk geval niet de neiging dit boek te kopen, terwijl ik nog wat boekenbonnen heb liggen die nodig eens op moeten.
@5:
Tuurlijk. Laat de bakker een oordeel vellen over het werk van de wiskundige… Misschien moeten we Arie Boomsma eens vragen wat hij nou eigenlijk van dat ingewikkelde gedoe van Gödel denkt? Kortom: Schoenmaker, leest.
En wat die categorieën betreft: Wat als ik die column zelf eens langs dezelfde meetlat leg?
Dit gelul helpt het gelul niet te verminderen, in elk geval.
@7: vreemd genoeg stond ik vorig jaar in een boekenwinkel voor de filosofieplank en daar stond dus echt een boek van…Arie Boomsma. :) Titel ben ik inmiddels vergeten.
Hij begrijpt zizek niet. Het is overduidelijk dat het onderste stuk van zizek is, en het bovenste stuk uit een post-moderne essay generator. Het bovenste stuk zegt immers inhoudelijk niks. Het onderste stuk kan je in normale mensentaal uitleggen:
Vertaling:
Hegel had gelijk: Als de realiteit niet in onze perceptie (ons concept van de werkelijkheid) past, dan zien wij het niet als de werkelijkheid. De mens gebruikt een blauwdruk van een zelfgemaakte werkelijkheid, die vervolgens op een imperfecte manier door de werkelijkheid gevolgd wordt. Dit maakt dat, zoals marx terecht opmerkte, de zogenaamd objectieve waarnemingen van de sociale realiteit tegelijkertijd bepaald worden door de eerder vastgelegde (bevooroordeelde) subjectieve gedachten over het onderwerp. Door deze verwarring of doordat we die twee dingen (onze vooroordelen en de echte werkelijkheid) niet van elkaar kunnen onderscheiden (op dat moment zijn de grenzen van onze geest bereikt, waar de tegenstellingen en patstellingen van de sociale werkelijkheid bestaan),
Daarom is de diagnose (van de sociale werkelijkheid) tegelijkertijd een symptoom (van de bevooroordeelde subjectieve werkelijkheid). Oorzaak en gevolg zijn dus in zekere zin niet meer van elkaar te onderscheiden. Of in andere woorden: Wordt de oververtegenwoordiging van nederlanders van marrokaanse afkomst in de criminaliteitscijfers veroorzaakt doordat ze objectief crimineler zijn of omdat we bevooroordeeld waren en van te voren besloten hadden dat ze crimineler zijn en ze dus bovengemiddeld vaak pakken voor criminele handelingen?
@8:
Geen religie die ons daarvan gaat redden, zoveel staat vast.
http://www.bol.com/nl/c/boeken/Arie-Boomsma/3972773/index.html
Een treurig verschijnsel: Iedere idioot die wel eens het woord filosofie zonder fouten heeft weten te schrijven waant zich vandaag de dag spontaan een wijsgeer.
Zelfs de holste noot wil nog gekraakt worden, beweerde een zekere oosterbuur (die trouwens formeel óók al geen filosoof was.), geheel terecht.
@2: Weet je wel hoe oud de goedkope kritiek van Bregman en jouw instemming daarmee is? Daar hebben Descartes, Voltaire, Kant e.a. eeuwen over geklaagd. @9 laat duidelijk zien dat men filosofie als gereedschapskist kunt gebruiken. Dit in tegenstelling tot de classicistische tijd waar filosofie (taal) vrijwel synoniem was met wetenschap. Vandaar: kritiek op het zuivere redeneren van Kant. Mijn irritatie is groot omdat mijn wijsvinger de knop ‘herstel’ aanraakte op deze mini IPad en daarmee een lap tekst deed verdwijnen. Het ging over spruitjes, geprakt eten, patat, dode vissen die met de stroom meedrijven, noradrenaline (vervelend stofje voor mensen die niet willen denken), de bellenblazers waardoor Nederlanders zich laten regeren agv intellectuele luiheid, dat Vladimir Nabokov zijn boek ‘Doorzichtige dingen’ natuurlijk had moeten beginnen met ‘Spreek je moers taal, anders begrijpen ze je niet.’ Gelukkig is er nog Norway Chess en andere zaken die maken dat ik me in ‘intellectueel Nederland’ niet te pletter verveel. Doei.
Stoer jongetje durft zomaar te zeggen dat de keizer geen kleren aanheeft.
Wie zich moet verhullen in mistig, dikdoenerig proza laadt natuurlijk de verdenking op zich dat ‘ie niet gewoon in heldere taal kan uitleggen wat Hegel of Heidegger te melden hebben, en hoe dat betrekking heeft op de actualiteit.
Hetzij omdat de schrijver zelf niet helder heeft wat Hegel of Heidegger nu eigenlijk zeggen; hetzij omdat hij/zij de schurft heeft aan z’n lezerspubliek.
Bregman heeft groot gelijk dat hij daar de spot mee drijft, en de draak steekt met pluimstrijkers die dergelijke orakels bewieroken.
@12:
Kletsika, Prediker. Wat Bergman zelf te melden heeft kan worden samengevat in vier letters: niks.
Het heeft iets komisch dat uitgerekend jij, toch een soort schriftgeleerde, wat babbelt over mistigheden en dikdoenerij maar niks meer zegt dan een tweet (@0) van nog geen 200 karakters…
@13 Tja, daar zijn we het dan oneens.
Volgens mij maakt Bregman aan de hand van die pagina uit Sloterdijks laatste boek goed inzichtelijk wat er schort aan diens proza.
Dat schrijven-voor-ingewijden is een kwalijke gewoonte van sommige filosofen. Ze wentelen zich in hun rocksterrenstatus, terwijl zelfs de meeste hogeropgeleiden nauwelijks kaas van hun geschriften kunnen maken.
Ik vind dat een kwalijke zaak, zeker waar dit soort types gelden als publieksintellectuelen.
@14
Zulks is de aard van wetenschap. Kennis voor de ingewijden, esoterie voor buitenstaanders en dilettanten.
Voor de slager geldt: Johannes I vers 1 t/m 10 lezen/behandelen is toch niet voldoende om een punt te maken over het hele Nieuwe Testament?
Dat ben ik op zich niet met je oneens, maar de popularisatie (vervlakking) van wetenschap in de massamedia kun je natuurlijk niet alleen de wetenschapper aanrekenen.
@15 Filosofie is geen wetenschap. Continentale filosofie al helemaal niet: zoveel filosofen, zoveel meningen. De waarheid van wat ze beweren valt helemaal niet na te gaan. Dat is geen wetenschap, dat is esoterie.
Er zijn tal van populair-wetenschappelijke programma’s, websites en boekjes waarin wetenschappers en journalisten wetenschappelijke theorieën en argumenten vertalen naar lekentaal zodat iedereen met gezond verstand en een brede interesse in ieder geval kan begrijpen wat allerlei moeilijke wetenschappelijke concepten proberen te beschrijven, wat de gangbare verklaringen voor die verschijnselen zijn en waarom wetenschappers de ene verklaring waarschijnlijker vinden dan de andere.
Je argument dat wetenschap per definitie obscurantistisch is (en filosofie dat dus ook best mag zijn), gaat derhalve niet op.
De eeuwigheid dat is wat ik vrees. Niet de leeghoofdigheid niet de vluchtigheid maar wel de eeuwigheid/ Dat is wat ik vrees.
@15: Wat een onzin, filosofie is in het slechtste geval alleen een mening. In het beste geval is het een voorganger, een prediker die de mensheid een waarachtigere weg kan tonen.
De hele manier hoe wetenschap bedreven wordt is door filosofen uitgedacht, de wetenschap is uitgevonden door filosofen. Het moderne onderzoek naar de geest is voor een groot deel te danken aan Daniel Dennet en anderen in zijn stroming. Einstein was voor een groot deel eerder een filosoof dan een wiskundige/natuurkundige met zijn gedachte-experimenten.
Kant heeft ons een sluitender plaatje gegeven voor de ethiek, dat heeft de rechtspraak goed gedaan. We hebben de filosofen die in de oorsprong van de franse revolutie te vinden zijn: Denis Diderot, Jean-jacques Rousseau, David Hume en John Locke.
Natuurlijk kan het allemaal pas achteraf gezegd worden, maar zonder twijfel hebben al deze filosofen bijgedragen aan de vorming van de wereld.
@16
Leuk, maar de doelpalen stonden elders: De vraag was namelijk of het gerechtvaardigd is als leek het Nieuwe Testament te beoordelen op grond van de eerste 10 verzen van Johannes. Wat ik @3 dus ook al zei.
Als ik werkelijk serieus in zou moeten gaan op wat je hier te berde brengt kan ik je enkel aanraden @18 te lezen of een geschiedenisboek. (Er van uitgaande dat Pineaux @16 bedoelde ipv @15)
Wat vind je van de Sokal-affaire en de daaruit-/-opvolgende kritiek op het postmodernisme in Fashionable Nonsense dan, Stoethaspel?
@20:
Wat ik daarvan vind? Eigenlijk niet zo veel. De mensen die daar besproken worden zijn niet de mensen die ik lees, en wat daar besproken wordt lijkt me niet zo vreemd.
Maar waar ik nog wel iets van vind: Deze lieden zijn in elk geval doorwrocht te werk gegaan. Ze hebben de hoaxers gelezen en citeren uitgebreid uit het werk dat zij aanvallen.
Dat is meer dan dit jochie met z’n telraam en z’n erbarmelijke schrijfstijl doet. Vandaar mijn @3.
@prediker Het probleem is natuurlijk dat er uit een filosofisch werk geciteerd wordt, niet uit een werk dat bedoeld is voor een breed publiek. Op basis daarvan kan je natuurlijk niet zeggen dat de auteurs obscurantistisch zijn. Verder is het is vreemd dat juist Zizek en Sloterdijk hiervan beschuldigd worden, aangezien beiden zich actief mengen in het publiek debat. Zizek kan dan af en toe een vaag orakel zijn (en kan soms een voorbeeld nemen aan Dennett, hoewel de stijlverschillen ook te maken hebben met de verschillen in onderwerpen), hij heeft hele heldere stukken geschreven over de crisis in de Oekraine en zijn filmkritieken (op film! niet eens een vaag boek!) zijn consistent en laten mij op een andere manier naar films kijken. Sferen van Sloterdijk is prachtig, redelijk toegankelijk en is bijvoorbeeld erg nuttig als kader voor denken over privacy.
En de opmerking ‘zoveel filosofen, zoveel meningen’ (“Continentale filosofie al helemaal niet” – OMG Prediker echt?) is goedkoop. Je kan net zo goed zeggen: zoveel wetenschappers, zoveel meningen (dat is net zo waar). Er zijn genoeg scholen en ja, het filosofisch debat gaat meestal over waar men het niet eens is. Het is nou eenmaal makkelijker om het eens te zijn over de afstand tot de zon dan bijvoorbeeld over de vraag wat denken is. Hoewel Prediker het antwoord ongetwijfeld weet.
@19 Als ik inga op een van jouw argumenten, moet je natuurlijk niet net doen alsof ik de doelpalen verzet omdat ik niet inga op een van je andere (flauwere) argumenten
Dat is appels met peren vergelijken: om te beginnen al omdat het Nieuwe Testament niet geschreven is door één auteur, maar een dozijn auteurs, en ten tweede niet omdat wij geen tijdgenoten van die schrijvers zijn.
De juiste vergelijking zou dus zijn met een tijdgenoot van de auteur van het Johannesevangelie die dat werkje na tien regels van de proloog naast zich zou hebben neergelegd met de woorden: “Wat een quatsch!”
@22 Punt is niet dat het makkelijker is, maar dat je überhaupt vast kunt stellen wat de afstand van de aarde tot de zon is, en dat je daarover methoden kunt ontwikkelen die voor iedereen inzichtelijk zijn.
Voor filosofie geldt dat niet. Daar treffen we eindeloze haarkloverijen aan over de ware definitie van het ‘zijn’, ‘essentie’, ‘substantie’, wat de verhouding daartussen is, hoeveel ‘monaden’ er geacht moeten worden te bestaan, etc.
Ik wil daarmee niet zozeer zeggen dat filosofie geen nuttige functie zou kunnen vervullen; maar wel dat het argument ‘Ja, maar wetenschap is voor leken toch net zo goed volstrekt ontoegankelijk?’ niet opgaat.
@24 (Je conclusie was trouwens dat filosofie niet meer dan esoterie was). Maar laten we de heldere instrumenten van de filosofie op jouw argumentatie toepassen.
Iemand zegt “wetenschap is voor leken ook volstrekt ontoegankelijk”. Jij zegt dus (ik parafraseer): Dat is niet waar, want de filosofie kan geen inzichtelijke methode presenteren. Oftewel: Iemand zeg A heeft eigenschap B en jij zegt, nee want C heeft eigenschap B.
En als argument voor de laatste punt (dat er geen inzichtelijke methode is in de filosofie) heb je dat er haarkloverijen plaatsvinden. Het probleem is dat dit is alleen een argument als het bestaan van een inzichtelijke methode haarkloverijen uitsluit.
Verwarrend.
@21: Daar heb je natuurlijk gelijk in. Een algemeen punt maken op basis van één geval is sowieso al niet zo sterk, maar als je dat ene geval dan überhaupt niet of nauwelijks de kans geeft dan komt het feitelijk alleen voort uit de onderbuik.
Waar ik het echter niet met je eens ben is dat je zegt dat (bijvoorbeeld) een historicus niet over een filosofisch werk zou kunnen oordelen. Zolang iemand kan lezen, kan diegene immers ook oordelen over het taalgebruik. Zolang iemand een feit kan controleren, kan iemand ook oordelen over de juistheid van dat feit. Zolang iemand een beetje kan redeneren, kan diegene ook oordelen over de juistheid van een redenering. En zolang etc., dan enfin.
@25 Nee, iemand beweerde dat filosofie wetenschap was, en dat wetenschap naar haar aard nu eenmaal onbevattelijk is voor buitenstaanders.
Hier, ik zal het precieze citaat uit #15 er nog eens bij pakken:
Daar breng ik vervolgens twee argumenten tegen in:
1) Filosofie is geen wetenschap. Want: geen overeenstemming over methoden om tot algemeen aanvaardbare en universeel inzichtelijke resultaten te komen.
2) Wetenschap laat zich heel goed uitleggen aan buitenstaanders en dilettanten (dus dat is geen excuus voor filosofen om zich in obscurantisch gezwatel te hullen).
Al filosofistieërende, bedacht ik mij dat het volgende wel handig zou kunnen zijn:
https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Data
Om ‘Stapeltjes’ te voorkomen, en de (evt.) waarde van mijn aandelen in popcorn te verhogen.
(B)eat that!
@20: De aanval van Alan Sokal was minder dan een storm in een glas water. Sokal snapte concepten niet en haalde begrippen zoals relativisme en constructivisme door elkaar. Vooral Bruno Latour, die gemakshalve op een hoop werd gegooid met andere postmodernen (postmodernisme is een nonsenswoord. Was Stephen Toulmin een postmodernist?) was een beoogd slachtoffer van Sokal. Latour moest niets hebben van relativisme (‘anything goes’ betekent dat wij onze eigen realiteit construeren uit constructivistische waarnemingen). Latour en Woolgar schreven in 1979: We do not wish to say that facts do not exist nor that there is no sich thing as reality. In this simple sense our position is not realitivist. Waar het L&W om ging is aan te tonen dat wetenschap zo mooi klopt met de realiteit omdat opvattingen over de realiteit aan diezelfde wetenschap ontleend worden. Geconstrueerde kennis wordt echt geen ‘objectieve kennis.’ Wat een ‘feit’ wordt genoemd is het resultaat van het al construerende uitwissen van de sociale sporen waarin wetenschappelijk kennis tot stand komt. Zo zijn feiten in de quantummechanica en relativiteitstheorie vooralsnog onweerlegd, maar resultaten vanuit deze theorieën op sommige punten ‘incommemsurable’ (dat woord komt nota bene van Einstein himself, die uitgangspunten sowieso als provisorisch omschreef). Waar het op neer komt is dat ‘ware kennis’ zoals vastgelegd in natuurwetten door mensen geconstrueerde kennis is. Immanuel Kant beschreef dat al en Latour c.s. hebben dat van een empirische basis voorzien. Bepaald niet iets wat een bedrijf als natuurkunde in de weg staat. Alan Sokal kwam hier dus als een soort Amerikaanse Bonifatius om ons te onderwijzen in Amerikaans ‘realisme.’ Als je dit optelt bij de kletskoek van Huntington over culturen en allerlei andere rampen, dan weten we wat we aan sommige Amerikaanse ‘intellectuelen’ te danken hebben …
@23:
Ik wacht het volgend commentaar wel even af, waarin je betoogt dat ware kennis alleen rond een kampvuur zittend mondeling verspreid kan worden…
M.b.t. je opmerkingen over wetenschappelijkheid @27:
1. Consensus is noodzakelijk om tot wetenschap te komen? Aanvaarding als eikpunt?
2. Wat geldt voor sommige wetenschappen hoeft niet voor alle wetenschappen te gelden. Dat is één. Tweede punt: Lees je in vredesnaam eens in over het onderscheid esoterie en obscurantisme… Die kreet heb je nu al een paar keer laten vallen en het is domweg onzin esoterie en obscurantisme op één hoop te gooien.
Met betrekking tot de wetenschappelijkheid van filosofie: Het is bij mijn weten een algemeen aanvaard uitgangspunt dat alle wetenschap is voortgekomen uit de filosofie. Dat sommige vertakkingen van die sport minder wetenschappelijk zijn dan andere maakt nog niet dat je de filosofie in z’n geheel met jouw simpele pennestreek kunt ontmantelen tot een mening.
@26:
Dat ben ik in essentie met je eens. Punt is natuurlijk wel dat wie daartoe in staat is, zelf inmiddels tot de ingewijden behoort.
@7: Dus…wat is het nou, gelul of niet?
@30: Wat geldt voor sommige wetenschappen hoeft niet voor alle wetenschappen te gelden. Dat is één.
Nee dat is nul. Als iets niet geldt voor sommige wetenschappen (namelijk: dat het ontoegankelijk is voor de leek), gaat het dus niet op voor “de wetenschap” in het algemeen.
Hij scheert Zizek en Sloterdijk over 1 kam, terwijl hun stijl hemelsbreed verschilt. En dan ook nog op basis van 1 pagina, waar hij nog trots op is ook nog.
Wat een onbenul.
@33:
Right.
Vergelijk wat je aan woorden nodig hebt om uit te leggen:
1. Hoe regen ontstaat.
2. Hoe L.E.J. Brouwers’ intuitionisme zich verhoudt tot de wet van de uitgesloten derde.
3. Hoe zwaartekracht ongeveer werkt.
4. De beginselen van de snaartheorie.
Mocht dat het niet illustreren, laat ik het dan eens omdraaien en een plaatje voor je plakken. Misschien dat het daarmee lukt…
http://escherdroste.math.leidenuniv.nl/index.php?menu=intro
Welk stoer jongetje (of meisje) durft te zeggen dat hij (of zij) dit niet grappig vindt? …
http://existentialcomics.com/comic/74
@29:
Of herself, seksist! …