VERSLAG - De Spaanse parlementsverkiezingen van zondag 20 december draaiden uit op grote winst voor de 2 nieuwkomers, C’s (Ciudadanos) en Podemos. Evenwel blijven de volkspartij PP en de socialistische PSOE – nog net – de grootste.
Het was geen echte overwinningsspeech van premier Mariano Rajoy, even na middernacht. Hij bedankte de stemmers en zijn ‘vrienden en vriendinnen’ voor het harde werk tijdens de campagne, maar de overwinning droop er niet vanaf. Dat kon ook niet; ondanks dat de PP met 123 zetels nog altijd de grootste is, heeft de partij 63 zetels moeten inleveren.
Voornemen
Toch weerhoudt die uitslag de PP er niet van om een regering te willen vormen. Rajoy sprak direct het voornemen uit om het voortouw te nemen in de coalitieonderhandelingen. De vraag is: met welke partij? Oude vriend PSOE heeft weliswaar ook flink moeten inleveren (van 110 in 2011 naar 90 zetels), maar samen kunnen ze wel de benodigde 176 zetels krijgen om een meerderheid te vormen.
Coalities
Het zou zomaar kunnen dat er geen eer wordt gedaan aan de enorme winst van de nieuwkomers C’s en Podemos. Gebeurt dat wel, dan zijn de volgende coalities denkbaar:
PSOE + Podemos + C’s
PSOE + Podemos + Esquerra Republicana (Catalaans) + UP (extreem links) + EAJ PNV(Basken)
PSOE + Podemos + Esquerra Republicana + UP + Democràcia i Libertat
Het is zeer de vraag of de PP zich zomaar opzij laat schuiven. De partij houdt van het pluche en ziet de voorstellen van vooral Podemos totaal niet zitten. In het uiterste geval komen er nieuwe verkiezingen.
Kritiek op kiesstelsel
Een van de voorstellen van Podemos houdt in dat het Spaans kiesstelsel wordt aangepast. Er is veel kritiek op het huidige, omdat – kort gezegd – sommige partijen meer stemmen nodig hebben om een zetel te krijgen dan andere.
De PP krijgt bijvoorbeeld voor elke 55.900 stemmen een zetel, maar een partij als UP heeft daar 437.076 stemmen voor nodig. Met dat in het achterhoofd is de winst van Podemos (die 70.924 stemmen nodig heeft voor elke zetel) en van C’s (82.367 stemmen per zetel) nog veel indrukwekkender. Maar voor nu maakt dat weinig uit. En, als de PSOE zich laat overhalen om met de PP in zee te gaan, zal dat ook voor de volgende parlementsverkiezingen (in 2019) niets uithalen.
Uitslag Spaanse parlementsverkiezingen 2015:
PP – 123
PSOE – 90
Podemos – 69
C’s – 40
Esquerra Republicana – 9
Democràcia i Libertat – 8
EAJ PNV – 6
UP – 2
Ehbildu – 2
Coalición Canaria – 1
De Spaanse Groenen, verenigd in EQUO, hebben het op de lijsten van Podemos boven verwachting goed gedaan. Ze komen met drie zetels voor het eerst in het Spaanse parlement. Daarbij komen dan nog de twee zetels van ICV, de Catalaanse Groenen die, ook op een lijst van Podemos en enkele andere partijen, hetzelfde resultaat behaalden als bij de vorige verkiezingen.
[aanvulling van Jos van Dijk]
Reacties (16)
Rajoy en Sanchez kunnen vandaag of morgen een telefoontje uit Berlijn verwachten (Rajoy van een ambtenaar die Spaans kan) waarin ze vriendelijk wordt verzocht om over hun schaduw te stappen, “want het gaat de goede kant uit dankzij de maatregelen van de afgelopen vier jaar.” Sanchez gaat na wat show uiteindelijk akkoord. Binnen een jaar nieuwe verkiezingen.
“De PP krijgt bijvoorbeeld voor elke 55.900 stemmen een zetel, maar een partij als UP heeft daar 437.076 stemmen voor nodig” Heeft hier iemand een uitleg van? Ben wel benieuwd naar hoe dit stelsel dan in elkaar steekt?
Gelukkig wordt de invloed bepaald op basis van het daadwerkelijk aantal zetels, en niet op basis van winst of verlies, of, nog erger, over het resultaat ten opzichte van de verwachtingen. Net zoals er in Nederland geen verplichting is om Geert Wilders op te nemen in het college als hij de grootste partij in de raad is geworden, zo is er in Spanje geen verplichting om Podemos te laten regeren.
Podemos (en C’s) hebben het goed gedaan en een flinke deuk gemaakt in het kartel van PSOE en PP, maar een plek in de regering zullen ze moeten bevechten, als derde partij van Spanje, ze kunnen daarop geen moreel recht claimen.
@2: Zetels worden verdeeld per provincie, niet voor het land als geheel. Veel kleine provincies hebben een forse kiesdrempel. Partijen die sterk zijn op het platteland, of geconcentreerd in bepaalde regio’s, hebben voordeel.
@4.
Ja, dat is de reden dat de PP, zoals altijd zijn de conservatieven sterk op het platteland, nog steeds een meerderheid heeft.
@5: Even mierenneuken: ook in percentages is de PP de grootste gebleven, alleen zou het verschil kleiner zijn met perfect evenredig systeem. Ook in het Nederlandse systeem hebben grote partijen een klein voordeel t.o.v. kleine, en zijn er per zetel vaak iets minder kiezers nodig. PVV/CDA/VVD hadden in 2010 76 zetels, maar minder dan 50% van de stemmen.
@0: “Het zou zomaar kunnen dat er geen eer wordt gedaan aan de enorme winst van de nieuwkomers C’s en Podemos.”
Ik kan me toch niet aan de indruk onttrekken dat de zetelwinst voor C’s zwaar tegen is gevallen. Nu blijkt dat ze ook nog nutteloos zijn voor de PP om aan een meerderheid te komen, is er weinig eer te behalen aan hun “overwinning”.
Wat op zich wel grappig is (maar ook de reden dat ik nieuwe verkiezingen verwacht), is dat de Catalaanse nationalisten (van links en rechts) op de wip zitten. Omdat Rajoy die tegen zich in het harnas heeft gejaagd, heeft hij maar één optie: regeren met de PSOE. De PSOE kan kiezen tussen PP en Podemos + Catalaanse nationalisten (UP is daarbij overigens niet nodig). Bij keuze voor de laatste combi zullen echter wel concessies gedaan moeten worden (een Catalaans referendum of andere stappen op weg naar onafhankelijkheid en het terugdraaien van de anti-Catalaanse wetgeving van Rajoy) en dat zal PSOE denk ik ook niet aandurven. Een coalitie van PSOE, Podemos en C’s zie ik als electorale zelfmoord voor in ieder geval die laatste.
Belangrijk nadeel aan de impasse is dat ook Rajoy’s antidemocratische wetgeving voorlopig in stand zal blijven.
¨En, als de PSOE zich laat overhalen om opnieuw met de PP in zee te gaan¨ Hoezo opnieuw? En hoezo oude vrienden? Of is dat laatste cynisch bedoeld?
En de opties zijn allemaal theorie. PSOE wil geen rare coalities, dus er komen nieuwe verkiezingen. Voor de Spaanstaligen http://politica.elpais.com/politica/2015/12/21/actualidad/1450697869_728354.html
test
@1: lekker democratisch…
Nu.nl meldt dat Podemos 42 zetels heeft, en daarmee met de 90 van PSOE geen meerderheid kan vormen, dit is slechts gedeeltelijk correct. Onder de vlag van Podemos vallen zowel Podemos zelf, alsook wat kleine coalities van Podemos en lokale partijen. Van de 69 Podemos-zetels zijn er 42 van Podemos zelf, en de rest, 27, van die lokale coalities. Samen is het echter nog niet genoeg voor de 176 zetels voor een meerderheid.
Ik ben trouwens benieuwd of Rajoy nu het voorbeeld van Erdogan gaat volgen: Over een paar maanden nieuwe verkiezingen en ondertussen hard op het nationalistische orgel tegen de Catalanen, in de hoop daarmee een “oorlogsverkiezing” te krijgen.
@12: Gelukkig leest Rajoy geen Nederlands, je zou hem op een idee kunnen brengen…..
@8: Andreas, het woord ‘opnieuw’ had er niet moeten staan (dus dat is bij deze aangepast – sorry voor de verwarring), ‘oude vriend’ verwijst naar het feit dat de PSOE en de PP ‘oude’ partijen zijn itt de nieuwe partijen Podemos en C’s en is ook ingegeven doordat Rajoy in zijn speech wel zeker vijf keer ‘vrienden en vriendinnen’ noemde. Wellicht een flauwe knipoog. :-)
@11: Klopt. In sommige regio’s was het niet mogelijk om alleen op Podemos te stemmen. Bijvoorbeeld in Barcelona (waar ik woon) kon je stemmen op En Comú Podem, een groep waar Podemos bij zat.
Voor wie de uitslagen precies wilt checken: http://resultados.elpais.com/elecciones/2015/generales/congreso/
@15: de ‘echte’ uitslagen zijn toch hier te vinden: http://resultadosgenerales2015.interior.es/congreso/#/ES201512-CON-ES/ES
;-)