Wereld Sociaal Forum: Zingen over armoede

Wereldpremiere Poverty Requiem van Nederlandse componist
Vanuit Nairobi, door gastredacteur John Verhoeven, hoofdredacteur onzeWereld

Een koor van meer dan tweehonderd volwassenen en kinderen, aangevuld met twee solisten en percussionisten heeft woensdag in Nairobi de wereldpremiere opgevoerd van het Poverty Requiem, een werk in vijf delen van de Nederlandse componist en dirigent Peter Maissan. Het requiem heeft een opvallende librettiste: Sylvia Borren, al jaren directeur van Novib, tegenwoordig Oxfam Novib.

Kijk hier voor filmpje over het requiem.

Het “Poverty Requiem”, een gedragen, sfeervol en complex stuk vocale muziek van ruim een half uur, heeft maar een doel: iets te laten voelen wat we allemaal eigenlijk wel weten, namelijk dat eenderde van de wereldbevolking genoeg heeft en tweederde in diepe armoede leeft.

Het koorwerk zal in de naaste toekomst op meerdere plaatsen in de wereld worden opgevoerd door iedereen die er maar zin in heeft. Maissan en Borren stellen het werkstuk beschikbaar via de website www.povertrequiem.org (vanaf februari online), waar over een paar weken alle partituren, teksten, audio en een videoverslag van de premiere te zien zullen zijn. Bovendien is het Requiem beschikbaar in twee versies: een eenvoudige en eentje waar een goed amateurkoor stevig zijn tanden in zal kunnen zetten.

Componist Maissan en librettiste Borren kennen elkaar al jaren, en schreven ooit samen musicals voor een basisschool. Nadat Maissan zich, onder meer als mede-oprichter van de Popacademie in Tilburg, directeur van het Utrechts Centrum voor de Kunsten en als dirigent van onder meer de Matteus Passion in culturele kringen begaf, werd Borren actief in sociale organisaties en uiteindelijk directeur van Novib. Die twee werelden ontmoeten elkaar nu in het Requiem voor de Armoede, dat in vijf delen het leven, het onrecht en de strijd beschrijft van mensen die in armoede leven. Dat blijkt uit de namen van de vijf delen: Born to Suffer, Implosion, Mourning, So What en Hope. Wat deze wereldpremiere wel erg speciaal maakte was de samenstelling van het koor: vooral zangers en zangeressen uit het arme een-derde deel van de mondiale bevolking. Er was een Keniaans mannenkoor, het kinderkoor was afkomstig van een lokaal weeshuis en een basisschool, en verder zongen er studenten van de Kenyatta University en jonge bezoekers van het Forum.
Het kostte Maissan een maand of vier om het stuk te schrijven, een klus die pas een paar dagen voor de eerste repetities af was. In Nairobi had hij maar een dag of vier om het werk grondig door te repeteren met het geimproviseerde koor. Dat gebeurde in een open tent met podium op een graslandje op het terrein van de Kenyatta University net buiten de stad.

Waarom een Poverty Requiem? “Sylvia bezocht een uitvoering van de Mattheus die ik dirigeerde”, herinnert Maissan zich. “En daarna vroeg ze zich hardop af of je op de muziek van de Mattheus misschien ook een tekst zou kunnen maken die zou gaan over armoede en ongelijkheid. Nee!, zei ik, toen, “van de Mattheus moet je afblijven!. Nou, toen kwam het er al snel op neer dat ik een nieuwe compositie moest gaan schrijven.”

Diverse Nederlandse koren hebben al laten weten het stuk op de planken te willen zetten. Maar de componisten hebben vooral hun zinnen gezet op uitvoeringen in diverse landen in het kader van de Global Call against Poverty, een mondiale alliantie van organisaties die armoede bestrijden, onder wie -inderdaad- Oxfam Novib. De dag die symbolisch de helft markeert van de periode die resteert om de Millennium doelstellingen te realiseren, staat bovenaan het lijstje: zeven juli 2007.

Na het wegsterven van de laatste kinderstemmen (“Will you promise to share fair, I will always give a fair share’) was de sfeer uitbundig. Een van de koorleden, Marcellah Sitti, een 21-jarige studente wiskunde en muziek aan de Kenyatta Universiteit, was trots en geemotioneerd. “Weet u”, zegt ze, “het gaat over armoede, en wij zijn arm. We zingen over onszelf, en over hoe we ons voelen. Je voelt het Requiem door je heen gaan, het voelt als iets van mijzelf.”

Het WSF wordt op internet gevolgd op lokaalmondiaal, onzeWereld en globalisering.com.