Wat weet Google over China?

Zonder teveel in technische details te vervallen: hackers hebben een lek in Internet Explorer gevonden waarmee ze gericht computers van een dertigtal grote westerse bedrijven, waaronder Google en Northrop Grumman, hebben besmet met het doel bedrijfsinformatie te stelen. Dat is dagelijkse kost op internet en meestal wordt er dan ook weinig trammelant geschopt, zeker niet door bedrijven die belangen hebben in China, waar veel van de aanvallen vandaan komen.

Deze keer koos Google echter voor de tegenaanval. Het spoor leidde naar Taiwan en daarvandaan naar China. Kennelijk vond Google aanwijzingen die heel sterk naar de Chinese regering wezen. Misschien is die conclusie alleen getrokken omdat de aanval ook gericht was op de gmail van mensenrechtenactivisten en journalisten, maar het valt niet uit te sluiten dat er ook harder bewijs is. Hoe dan ook, Google ging hard en publiekelijk in de aanval: voortaan ‘binnen de wet’ ongecensureerd zoeken in China of anders trekt Google de deur achter zich dicht.

Het statement van Google is geen aankondiging van vertrek. Het is een eerste zet voor onderhandelingen. Google heeft het afgelopen jaar al meerdere aanvaringen met de Chinese regering gehad, waarbij haar services telkens verder werden afgeknepen. Het bedrijf reageerde steeds verbolgen maar deemoedig. Nu zijn de rollen omgekeerd. Google roert de trom en de Chinese regering komt niet verder dan dat het bedrijf zich gewoon ‘aan de wet’ moet houden. De vraag is dus wie de sterkste kaarten heeft en waarvoor hij die wil inzetten.

Voorlopig zijn de resultaten op Google.cn gewoon nog gecensureerd, net als bij de Chinese marktleider Baidu, dat zijn eigen problemen heeft met vertrekkende topmannen en een grote rechtszaak. Het valt niet uit te sluiten dat Google vooral van Chinese regering gedaan wil krijgen dat het een eerlijke kans krijgt op de markt. Nu wordt Baidu als Chinees bedrijf van overheidswege bevoordeeld. In dit scenario heeft Google met de cyberaanval (die volgens sommige bronnen niet zo bijzonder was) een stok gevonden om de hond te slaan en is dit een ordinair gevecht om meer marktaandeel.

Door mensenrechten zo nadrukkelijk in de discussie te betrekken heeft Google er echter onvermijdelijk een politieke zaak van gemaakt, die zijn impact heeft op de diplomatieke relaties tussen China en de VS. Daarin is één ding zeker: de mensenrechten delven doorgaans het onderspit als het over geld gaat.