Wat is dat toch met Obama?

Ik kan me de inauguratie van Obama, een kleine twee jaar geleden, nog goed herinneren. Ik luisterde radio, in de trein, via een brakke dataverbinding van T-mobile. Je zou het bijna een nostalgisch moment kunnen noemen, ware het niet dat de dataverbinding van T-mobile inmiddels nóg brakker is. Maar dat terzijde.

Het was een historisch moment, althans zo voelde het. De eerste Afro-Amerikaanse president, en eentje met beloftes, die ons als muziek in de oren klonken. Amerika zou een wereldleider worden die het goede voorbeeld gaf, “lead by example“.

Niet meer de harde lijn van Bush, die het land en de wereld van elkaar hadden vervreemd, maar de handreiking en het overlegmodel zouden in het Witte Huis weer een plaats krijgen. Guantanamo zou gesloten worden, lobbyisten zouden worden aangepakt, het homohuwelijk zou vrij(er) baan krijgen, controversiële wetgeving zou worden teruggedraaid en hij zou wat doen aan de “don’t ask don’t tell”-doctrine in het leger.

Inmiddels zijn we een aantal illusies armer. De man die in 2004 riep “Er is geen links Amerika en geen conservatief Amerika; er is de Verenigde Staten van Amerika. Er is niet een zwart Amerika en een blank Amerika en een latino Amerika en een Aziatisch Amerika; er is de Verenigde Staten van Amerika”, staat nu aan het hoofd van een land dat verdeelder is dan ooit. Er is niet zo heel veel veranderd. Guantanamo blijft open, de gevaarlijke anti-terrorismewetgeving van Bush blijft onverminderd van kracht en homo’s hebben het nog steeds moeilijk.

Aan de andere kant, er is ook wel het een en ander bereikt. De verhoudingen met de rest van de wereld zijn gevoelsmatig verbetert, en hij heeft de ziektekostenhervorming toch wel voor elkaar gekregen. Al met al is deze president in mijn ogen beter dan de vorige, zeker voor de wereld. Maar waarom ben ik dan toch teleurgesteld? Verwacht ik teveel? In Obama’s voorgangers Bush en Clinton was ik nooit teleurgesteld. Bush deed precies wat ik van hem verwachtte, en Clinton deed af en toe dingen die me verrasten, maar de teleurstelling die ik bij Obama voel, die heb ik bij hem nooit gevoeld.

Het verschil met – uiteraard – Bush en ook Clinton is dat zij nooit claimden het geweten van het land, of zelfs de wereld te zijn. Zij riepen niet “do what’s right“. Obama doet dat wel, en elke keer als hij op zijn schreden terug moet keren, zoals recentelijk met zijn uitspraken over de moskee bij Ground Zero en vrijheid, dan doet dat extra pijn.

Obama komt zo krachteloos over bij de mensen die hem steunen, maar ook bij zijn vijanden. We gaan hem niet meer beoordelen op wat hij bereikt heeft, maar vooral op wat hij niet bereikt heeft, maar wel beloofd. En veel van wat hij riep zal hij niet waar kunnen maken, omdat het gewoon niet realistisch is. Het is de vraag of Obama hiermee om zal leren gaan en minder hoog van de toren zal blazen of dat hij de komende twee jaar op deze manier door zal blijven gaan en zijn herverkiezing zo in gevaar zal brengen.