Collectieve intelligentie ‘Boston’ faalde, maar bleef waardevol

ANALYSE - Na de aanslagen in Boston werd al snel gespeculeerd over mogelijke daders, onder andere op Reddit. De ware daders werden niet genoemd. Maar hoezeer de massa ook faalde, de collectieve intelligente blijft waardevol.

Wie gelooft in de wijsheid van de massa, zal het na ‘Boston’ niet eenvoudig hebben. Onterecht. Want Boston-zonder-aanhalingstekens bestaat natuurlijk niet. Er is niet zoiets als één moment in de geschiedenis; één eenduidige gebeurtenis waartegen we alles wat erna gebeurde, kunnen afzetten. De aanslag is een optelsom van fasen: het falend toezicht voorafgaand aan de ontploffingen, de ontploffingen zelf, de slachtoffers in doodstrijd, de hulpverlening, de zoektocht naar de daders, de schietpartijen en arrestatie, het verdriet dat bij velen nog naweet en de lessen die we moeten trekken. En een optelsom van rollen. Alleen het publiek heeft er al minimaal vier: preventieve ogen en oren, slachtoffer, hulpverlener en opsporingsapparaat.

Crowdsourcing in pre-internettijd

Kortom: ‘Boston’ is een complex aan gebeurtenissen en rollen en niemand weet waar we precies het falen van de hive mind, alias de collectieve intelligentie, alias de wisdom of crowds aan moeten toeschrijven. Ik ook niet. Maar het kind (de actieve inzet en betrokkenheid van een deel van het publiek) wegspoelen met het badwater (een foute uitkomst, namelijk de verkeerde verdachte) is volgens mij niet de oplossing. Sterker – in het verleden heeft het inschakelen van die collectieve intelligentie haar waarde meermalen bewezen, somt zelfs Evgeny Morozov op. De beroepscriticus van alles wat met internet te maken heeft, haalt in To Save Everything, Click Here (Allen Lane) drie voorbeelden van crowdsourcing in het pre-internettijdperk aan:

• 1714 – De Britse overheid roept de hulp van de massa in om het longitude problem het hoofd te bieden en zo bij te dragen aan betere navigatie-middelen op zee;
• 1849 – het Smithsonian roept de hulp in van 600 vrijwilligers in Noord- en Zuid-Amerika om maandelijks weerraportages te maken;
• 1936 – Toyota vraagt de massa om voorstellen voor een nieuw logo en krijgt 27.000 inzendingen;
• 1982 – Eerste uitzending van Opsporing Verzocht; het programma dat wekelijks het publiek vraagt mee te denken in het oplossen van misdaden.

Verschillen Opsporing Verzocht-Reddit

We hoeven over de meerwaarde van Opsporing Verzocht (mijn voorbeeld, niet van Morozov) geen bomen op te zetten – het programma bestaat al ruim dertig jaar. Terwijl het doel van het programma hetzelfde is als wat spontaan op Reddit gebeurde direct na de aanslagen in Boston, namelijk het publiek inschakelen om boeven te vangen. Natuurlijk zijn er belangrijke verschillen. Het programma roept zeer gecontroleerd de hulp in; de politie vraag om feiten en nodigt niet uit tot speculatie of duiding daarvan. De idee dat de massa na Boston lukraak verdachten aanwees, is ook bij Opsporing Verzocht overigens niet geheel uit te sluiten. In casu Boston waren die beschuldigingen echter direct publieke kennis. Dat is bij het misdaadprogramma niet – daar blijven namen angstvallig geheim. Tenzij er geen ontkomen aan is.

Anders gezegd: bij Opsporing Verzocht vindt de coördinatie van informatie en de communicatie met kennisdragers achter de schermen plaats. Onzichtbaar voor het grote publiek en daarmee in het belang van verdachten. Toch is de som van communicatie en coördinatie hetzelfde: coöperatie of samenwerking. Het resultaat, de vraag ‘schuldig of onschuldig’ wordt niet live door en voor het publieke gedeeld. Dat is pas later, in geanonimiseerde vorm.

Waarde crowdsourcing 

Dat was anders na de aanslagen in Boston. Daar vond coördinatie van en communicatie tussen kennisdragers plaats in het publieke domein. Iedereen kon zien waar iedereen mee bezig was. Alle informatie was voor iedereen voor handen. De gewenste uitkomst van die gezamenlijke krachtinspanning is het aanwijzen van schuldigen. En voor je het weet tendeert ook een massa naar een verdachte die helemaal geen verdachte blijkt te zijn. Wat subiet geschiedde.

Je kan op basis van die kolossale fout redeneren dat de wisdom of crowds vooral beperkt moet blijven tot het vinden van oplossingen voor verdwalende kapiteins of logo’s van automerken. Je kan ook concluderen dat onder striktere voorwaarden die collectieve intelligentie wel degelijk van waarde kan zijn. Het is (nog) niet gezegd dat de FBI, die al snel met twee heel andere verdachten op de proppen kwam dan de amateurs op Reddit, helemaal niets aan al dat speurwerk heeft gehad. In rationele termen is een vergissing een bijdrage aan een onderzoek. Een vergissing is het piketpaaltje waarachter voor weldenkende mensen niets meer te vinden is – een doodlopende weg. En ook dat is kostbare informatie, zo vlak na de aanslagen. De waarde van ‘Boston’ zit mogelijk in de vergissing van de massa.

De tweede waarde is de snelheid waarmee de broers hun naam kregen. Een korrelige foto, bewakingsbeelden van hun ganzenpas was voldoende om ze te identificeren. Dankzij klassiek politiewerk met de snelheid van het licht; gewoon, door te vragen of wij deze mensen kenden. Niets anders dan de Wanted-posters in het Wilde Westen, waarmee de massa ook werd ingeschakeld om om zich heen te kijken en even te melden als ze een verdachte zagen. Blijkbaar al decennia een beproefde methode die door de snelheid moet worden ingeregeld. Of dat lukt, is een kwestie van vertrouwen. En dat heb ik wel.

Via VanderLubben.