Vandaag een gastblog van Justine Pardoen, hoofdredacteur van Ouders Online en Mijn Kind Online. Het stuk is ook op haar site te lezen.
De Amerikaanse psychiater Louann Brizendine schreef twee interessante boeken: eentje over de vrouwelijke hersenen en eentje over de mannelijke hersenen. Dit tweeluik is een aanrader voor de vakantiekoffer. Ga je met een partner van het andere geslacht op pad? Ruil dan halverwege van boek. Je blik verandert geheid: op je partner, jezelf én je kinderen. Vandaag deel 1: het verschil tussen mannen- en vrouwenhersenen.
Sinds de jaren ’70 heeft het hersenonderzoek een grote vlucht genomen, omdat er vanaf dat moment onderzoek gedaan kon worden naar werkende hersens bij levende mensen. Het nature-nurture debat is sindsdien voorgoed ten einde gekomen: we worden bepaald door onze hersens, die weer beïnvloed worden door genen en hormonen. En we worden bepaald door onze omgeving, onze opvoeding en dingen die we meemaken. Het is niet óf de opvoeding die ons bepaalt, óf onze aanleg. Het is van allebei wat, in een ingewikkeld samenspel.
Wat duidelijk wordt uit het moderne hersenonderzoek, is dat het een stuk ingewikkelder is dan we dachten en dat het soms ook heel anders zit dan we hadden gewild. Zo valt door het hersenonderzoek niet meer te ontkennen dat er verschillen zijn in de hersenen van mannen en vrouwen en dat die verschillen verband houden met verschillend voorkeursgedrag. Dat levert interessante informatie op.
Zo wisten we al dat mannen bij bepaalde ruimtelijke opdrachten sneller zijn dan vrouwen, maar nu blijkt dat ze het niet beter doen. Mannen doen het alleen maar sneller doordat vrouwen het antwoord vinden via het deel in de hersens waar de talige verwerking zit, terwijl mannen dat overslaan. Dat scheelt tijd.
Vrouwen zijn weer sneller in verbale taken. Ze gebruiken per dag ook wel zo’n 20.000 woorden, terwijl mannen met gemiddeld 7.000 woorden toekunnen. Dat verschil in verbale oriëntatie zie je trouwens al als kinderen 20 maanden oud zijn: meisjes hebben dan al een drie keer zo grote woordenschat als jongetjes. Het een is niet beter dan het ander. Wel is het goed om te weten, zodat je niet denkt dat een jongetje van 2 jaar dat nog nauwelijks iets zegt, per se achterloopt. Terwijl je daar bij een meisje wel rekening mee moet houden.
Hormonen
Tussen mannen en vrouwen (als groepen) zitten er dus verschillen die in verband te brengen zijn met de structuur van hun hersens en de manier waarop ze die gebruiken. Daarnaast is er nog het hormonale verschil, dat grote invloed heeft op de hersens.
Elke vrouw weet dat: je menstruatiecyclus, zwangerschap en de overgang hebben grote gevolgen voor hoe je je voelt, en wat je liever wel of niet wilt doen. Je ertegen verzetten heeft geen zin. Erom lachen wel. Maar net als het hersenonderzoek staat het onderzoek naar hormonen nog maar aan het begin. Er staat ons dus nog heel wat te wachten.
Van baarmoeder tot bejaardentehuis
Het moderne onderzoek naar hersens en hormonen vertelt ons interessante dingen. Het verschil in ontwikkeling begint al vroeg, en gaat het hele leven door.
Met 8 weken is de foetus op weg richting jongetje of meisje door de hormonen die de testikeltjes dan al afgeven. En een maand na de geboorte gaan er nog eens grote golven hormonen door het babylijfje, die de hersens van het kleine mensje eigenlijk al helemaal klaarstomen voor de voortplanting. De hoeveelheid hormonen is dan zelfs zo groot, dat de tepels van de baby kunnen opzwellen, en er bloed uit de vagina kan komen.
Helemaal aan het eind van een mensenleven komen mannen en vrouwen ook hormonaal tot rust. Het is een periode waarin mannen en vrouwen hormonaal gezien weinig meer verschillen. Als echtparen de veranderingen rond de 65 jaar goed doorgekomen zijn, zijn het stellen die maximaal naar elkaar toe gegroeid zijn. Ze kunnen meer dan ooit samen genieten van dezelfde dingen en zijn beide meer gericht op gemeenschappelijkheid dan op hun ego. Mannen zijn dan even zorgzaam als vrouwen, en vrouwen willen net zo graag als mannen het huis even uit.
Morgen deel 2: de hersens van een goede vader
De vrouwelijke hersenen (Waarom vrouwen anders zijn dan mannen)
door: Louann Brizendine
uitg.: Sirene
ISBN 978 90 5831 434 5
EUR 19,95
De mannelijke hersenen (Waarom mannen anders zijn dan vrouwen)
door: Louann Brizendine
uig.: Sirene
ISBN 978 90 5831 515 1
EUR 19,95
Reacties (39)
Maar moet je nou halverwege van boek ruilen als je al uit hebt, of als je allebei halverwege je eigen boek bent ? En als het het laatste is, moet je dan beginnen bij het begin, of halverwege het boek van de ander ? Vragen, vragen.
“Wat duidelijk wordt uit het moderne hersenonderzoek, is dat (…) het soms ook heel anders zit dan we hadden gewild”.
Leg eens uit wat de gewenste situatie dan is?
“Zo valt door het hersenonderzoek niet meer te ontkennen dat er verschillen zijn in de hersenen van mannen en vrouwen”
En dat is een probleem?
@Taco Zip; Dat is een probleem als je nog met je hersens in de jaren zeventig van de vorige eeuw zit, ja. Zoals Hugo Brandt Corstius bijvoorbeeld.
Ik man, ik niet dom!
Ik wel hongerig en geil!
Het merendeel van die theorietjes waren toch allang aan flarden geschoten? Ik zal even mijn vrouw slaan, misschien herinnert zij zich met haar superieure brein de publicaties nog.
@1: Het wordt nog vervelender: Vrouwen zullen hun boek natuurlijk eerder uit hebben, want zijn beter in verbale taken. Ik voorzie zeer onplezierige vakanties voor echtparen die deze boeken meenemen!
Helaas, veel bloed maar weer geen zinnig woord.
Het verschil tussen mannen en vrouwen zit dus toch tussen de oren.
Het idee dat mannen lezen, ha.
Toch typisch, dat vrouwen een grotere woordenschat hebben en desondanks toch meer moeten beppen.
@3: Ja, zo zien we dat nu. Ik meen dat indertijd het vooral een probleem was voor ene Buikhuisen.
De bias van het stukje is inderdaad jammer. Ten eerste heeft zoals hierboven ook al wordt gezegd de automatische aanname dat het bestaan van verschillen in de hersenen van mannen en vrouwen iets anders is “dan we hadden gewild” een specifieke en achterhaalde definitie van “we” nodig en ten tweede doet het daarna een wel erg vergeefse poging om los te geraken van die oud-feministische reflex om “verschillen” alleen te kunnen duiden in termen van beter of slechter.
Niks niet beter of slechter maar anders, zegt het artikel, zoals zich daarna toont in het feit dat mannen geen beter ruimtelijke vermogens hebben dan vrouwen hebben en vrouwen een groter vocabulaire dan mannen. Tja.
In eerste instantie leuk om een artikel over hersenonderzoek op sargasso te zien, maar deze specifieke lijkt toch meer op een column voor een blaadje van achterhaalde gender-strijders.
Ik zag deze zelfs nog even over het hoofd…
De hoeveelheid hormonen is dan zelfs zo groot, dat de tepels van de baby kunnen opzwellen, en er bloed uit de vagina kan komen.
De impliciete pre-conditie dat “het kleine mensje” een vagina heeft om uit te bloeden demonstreert de genoemde bias wel heel aardig denk ik. En nu snap ik ook wel dat “ouders online” en “mijn kind online” als fora een testosteron-spiegel onder de gemiddeld mannelijke hebben, maar als gast-bijdrage op sargasso lijkt er nog wel iets te schaven aan dit stukje.
Gaan we deze routine nu echt weer van-voren-af-aan helemaal opnieuw uitkauwen? New romantic, Uberman, technoman, benenman, Metroman, Mannenman..wat voor man, pff, ben alles al een keer geweest (en ik doe ook gewoon de afwas, uit mezelluf). Althans, er werden zachtjes hints gegeven in de trant van: “Waarom doe je ook niet eens zo’n leuk staartje?”. Ik heb er nu genoeg van ik doe niet meer mee.
Rot op!
En wéér een artikel dat niet over antisemitisme gaat…
Het gaat ook al niet over tuinkibouters.
gaan er dan veel artikelen over ’tuinkibouters’?
Antisemitische tuinkibouters. Je weet wel – uebermanschen. Soog heul !
@Bismarck..boeken mee op vakantie?
Volledig eens met Rene en bovenal met YP, alhoewel je moet goed kouwen anders mis je de solex door het keukenraampje tijdens de afwas.
Brizendine’s claim dat vrouwen zoveel meer praten dan mannen wordt hier debunked: http://www.boston.com/news/globe/ideas/articles/2006/09/24/sex_on_the_brain/?page=full
“According to a 1993 review of the scientific literature by researchers Deborah James and Janice Drakich, “Most studies reported either that men talked more than women, either overall or in some circumstances, or that there was no difference between the genders in amount of talk.” The research since that review, including counts from my own research, follows the same pattern.”
Slechts 13.000? Zeker zelf geen vrouw in zijn leven… Die van mij scoort 13.000 woorden te veel met gemak in een jaar.
Zeg, laten we het nog eens over dat antisemitisme hebben.
*proest*.
@webmeesters@: gezien deze linkdumpgooi mijn (offtopic) reactie van 22:34 maar weg.. (en deze ook)
wissen graag ;-)
@KJ @Taco Zip: betrapt! Ik betaalde mn schoolgeld inderdaad in de jaren 70; dat is zo’n beetje de tijd dat jullie nog geconcipieerd moesten worden? En ik ben vrouw (wat hier blijkbaar ook al opmerkelijk is). @Rene Moet ik daarom soms terug in m’n hok?
Ook wetenschap is niet waardenvrij en veel wetenschappers predikten toen een (nieuw!) gelijkheidsideaal. Ik ben daarmee besmet. Het heeft veel goeds gebracht trouwens.
Buikhuizen: beetje historisch besef kan inderdaad geen kwaad. De man is onlangs gerehabiliteerd. Wat hij wilde, kan nu ineens wel. Mode? We zullen zien wat het oplevert. Ik ben wel nieuwsgierig.
@ JustineP:
Nee. Dat moet je, zoals gezegd, omdat je een stukje schrijft dat precies datgene doet waarvan je alleen maar in woorden zegt dat je het niet moet doen, terwijl je in daden juist weer onmiddellijk in die oud-feministische reflex schiet van het duiden van “verschil” enkel in termen van “beter” of “slechter” in plaats van “anders”.
Mannen en vrouwen zijn gelijkwaardig, niet gelijk. Zelfde capaciteiten vergelijken is volledig bezijden het punt; het zijn juist de verschillende capaciteiten die interessant zijn omdat het die verschillende capaciteiten zijn die de optelling van man en vrouw tot meer dan man of vrouw kunnen maken.
De wetenschap heeft de religie van “het gelijkheidsideaal” bij het grofvuil gezet. Omhels die Brave New World in plaats van ‘m alsnog in oude vastgeroeste patronen proberen te persen.
Belangrijker wordt natuurlijk de vraag of we weer gescheiden onderwijs moeten invoeren. Gezien het verschil in ontwikkeling en shoolresultaten tussen meisjes en jongens (eerder bias voor jongens, nu voor meisjes) lijkt dat wetenschappelijk verantwoord.
@Rene Je gebruikt een stroman: niemand zegt dat het ene beter is dan het andere. Kan ook niet zonder je normen expliciet te maken. Dat mannen iets sneller doen is niet per se beter…
Maar in onderzoek naar verschillen vind je nu eenmaal verschillen.
En nu vindt iedereen het goed dat het nieuwe ideaal ‘diversiteit’ wordt. Past helemaal in deze tijdgeest en bij de nieuwe wetenschappelijke preek waarin alles verklaard wordt vanuit het evolutiedenken. En daar ben jij blijkbaar nu mee besmet. (Ik vind het prima, mag ik misschien toch nog blijven)
@JustineP; Ik denk dat ik misschien wel ouder ben dan jij, maar enfin – het gelijkheidsideaal en nurture, nurture, nurture! roepen maakt het nog niet wetenschappelijk. Hooguit politiek of maatschappelijk wenselijk. Het soort van mensen dat daar niet tegen kan, heeft doorgaans wel een baan op een universiteit, maar bedrijft (eigenlijk) geen wetenschap.
Ik word er altijd zo moe van dat het in dit soort stukjes meestal over DE vrouwen en DE mannen gaat. Mannen kunnen dit beter, vrouwen kunnen dat sneller… Dat is bijna nooit hoe het daadwerkelijk zit. GEMIDDELD kunnen mannen dit of dat sneller of minder goed. Dat wil zeggen dat er hele volksstammen vrouwen zijn die juist veel beter zijn in inparkeren dan mannen, enzovoorts.
En dan wil ik ook nog graag weten welke mensen er onderzocht zijn om tot de conclusies in dat boek te komen. Maar al te vaak bestaat de testgroep uit twintig Amerikaanse psychologiestudenten, en daar komen vast interessante resultaten uit, maar dat wil niet zeggen dat die voor iedereen gelden.
@ Chinaman: Tot op bepaalde hoogte vind ik dat uiteindelijk onvermijdelijk…
De universitaire studie wiskunde is een prachtig voorbeeld wat dat betreft. Ooit was dat een studie met een zeer grote meerderheid van mannelijke studenten maar inmiddels heeft zich dat grotendeels uitgebalanceerd. Wat niet veranderd is echter is dat de gemiddeld vrouwelijke studenten met vooral de meest abstracte, algebraïsche vakken beduidend meer moeite hebben dan de gemiddeld mannelijke studenten.
Waar voorheen de al a priori gegeven sekse-onbalans van de studie een sterkere pre-selectie inhield (procentueel meer vrouwelijke studenten met een voor vrouwen bovengemiddelde aanleg) is ook die balans nu dichter bij het voor beiden gemiddelde aangekomen en dit levert een probleem op.
De algebraïsche basis van de moderne wiskunde, groepen-theorie en haar uitlopers, lijkt (of is, zo je wilt) zo ongeveer gemaakt voor de mannelijke hersenstructuur. Het is één grote verdeel-en-heers; een voortdurende focus op minieme deelproblemen met soms zelfs een expliciete noodzaak om je niet door “het grote plaatje” te laten afleiden zodat je de details kan begrijpen, en waarbij de kern van het geheel zich vaak juist in die details bevindt. Hieper-specialisatie juist van de mannelijke soort; mannen denken gemiddeld meer met kleine gespecialiseerde structuren in de hersenen terwijl vrouwen gemiddeld meer het hele brein inzetten.
Zoals nog in een recente ervaring toevallig onderstreept leidt dit tot een situatie waar je min of meer de keus hebt om het te onderwijzen op een manier waarop de meeste jongens in de klas er weinig of niets aan hebben, of een manier waarop de meeste meisjes in de klas er weinig of niets aan hebben. In plaats van het beste van beide werelden, het slechtste van beiden.
Ik denk dat bovenstaande het om en nabij meest extreme voorbeeld is van die situatie maar maakt wat mij betreft het algemene principe duidelijk. Bij vakken als Wiskunde aan de ene en bijvoorbeeld Nederlands aan de andere is het volgens mij wat betreft het onderwijs zelf uiterst zinvol om een sekse-scheiding door te voeren — vakken als geschiedenis of aardrijkskunde kunnen gewoon samen blijven lijkt me.
Of het ook een sociaal wenselijke situatie oplevert staat te bezien natuurlijk. Het kon wel eens een beetje sociaal utopisch zijn om voor te stellen dat de meer expliciete meng-vormen onder ons zonder veel sociale problemen de ene week bij de jongens en de andere week bij de meisjes gaan zitten bijvoorbeeld, maar het is wat mij betreft in ieder geval iets wat je niet meteen en bij voorbaat moet afwijzen.
@ JustineP, #28:
Ik vind het niet verrassend dat het je zelf niet zo op valt maar je duidt wel zeker in termen van “beter” of “slechter”. Zoals ook al geëxpliciteerd in #12:
Zo wisten we al dat mannen bij bepaalde ruimtelijke opdrachten sneller zijn dan vrouwen, maar nu blijkt dat ze het niet beter doen.
Mannen hebben volgens jou geen betere ruimtelijke vermogens dan vrouwen — waarbij ook een schijnbaar wel erg willekeurige definitie van “beter” wordt gebruikt waar “sneller” niet primair in optreedt, maar dat laatste maar terzijde. Zet in ieder geval af tegen de qua insteek niet helemaal overeenkomende formulering aangaande woordenschat. Daar staat ineens niet:
Zo wisten we al dat vrouwen bij bepaalde verbale opdrachten sneller zijn dan mannen, maar nu blijkt dat ze het niet beter doen.
maar wordt de uitwerking van het verschil juist aangegeven in een drie keer zo grote woordenschat op 20 maanden, daarna alleen gevolgd door een verder ongeduide “maar dat is niet beter”. Je kon daar waarschijnlijk zelf ook niet helemaal meer bedenken waarom een grotere woordenschat niet beter was?
Iedereen mag van mij altijd blijven hoor. Maar als je nu de volgende keer iets minder vanuit oude vooroordelen denkt en structureert en ook bijvoorbeeld meer frontaal in je hersenen houdt dat om en nabij 50 procent van “kleine mensjes” (zie de poging tot gender-neutrale formulering) geen vagina heeft om uit te bloeden (zie de totale mislukking van die poging) dan vind ik je volgende verhaaltje misschien wat geschikter als gastbijdrage op sargasso, in plaats van als bijdrage op “ouders online”.
Dit moet er nog even bij, want een kernachtiger formulering van wat ik wil zeggen:
#28: Maar in onderzoek naar verschillen vind je nu eenmaal verschillen.
Het probleem is niet het vinden van verschillen, maar de categorie van verschillen waarnaar je zoekt. Jij lijkt qua insteek te zoeken naar verschillen in beheersing van dezelfde capaciteiten terwijl wat mij betreft een ieder verschillende capaciteiten zou moeten zoeken en vinden.
Dit soort onderzoeken generaliseren. De wereldbevolking opdelen in 2 groepen, namelijk vrouwen en mannen zorgt nou niet bepaald voor een oplossing.
volgens mij zijn het maar 2 woorden meer, iets met schat en hoofdpijn
@Justine Pardoen: Het is wonderlijk om in een artikel met de titel ‘Vrouwen gebruiken 13.000 woorden meer’ te stellen dat ‘Het nature-nurture debat is sindsdien voorgoed ten einde gekomen: we worden bepaald door onze hersens, die weer beïnvloed worden door genen en hormonen.’
Woorden worden binnen de neurowetenschappen nu aangeduid als webben van neuronen. Een web van neuronen is de fysieke drager van een woord. Over de fysieke uitwerking en invloed van (specifieke) woorden (nurture dus)op de hersenen is niet zoveel bekend dat het nature-nurture debat voorgoed ten einde is gekomen. Woorden, daarmee bv cultuur, kunnen verandering teweeg brengen in de hersenen en het functioneren veranderen (neuroplasticiteit). In dit kader kunnen we bv. aan stereotype rolpatronen denken, maar ook specifieke overtuigingen of een goed boek, kort: taal. Allemaal niet mee eens? Dan open ik bij deze weer het nature-nurture debat. Champagne!
Hier ook al gezwam van opzij. Het is weer komkommertijd en nog niemand heeft een poema gezien, dan krijg je dit.
Even bijval voor #5 en #20: dit is typisch van die vooroordeel bevestigende pseudo-wetenschap waarmee bladen als Viva, Flair en blijkbaar ook Ouders Online graag uitpakken.