Voort met de nieuwe Tweede Kamer

Gisteren: dat waren dus de verkiezingen. Vandaag: er worden zetels gevierd en katers verwerkt. Morgen: en nu is het wachten op de definitieve samenstelling van de Tweede Kamer. Het spoorboekje ziet er zo uit:

6 en 7 november: de commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven controleert de processen-verbaal van de stembureaus.
7 november: Kiesraad stelt definitieve verkiezingsuitslag vast.
10 november: de commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven controleert de geloofsbrieven van alle gekozen Kamerleden.
11 november: afscheid van vertrekkende Kamerleden.
12 november: installatie nieuwe Tweede Kamer en tijdelijke Kamervoorzitter.

Het verkiezingsreces is formeel voorbij, toch beperkt de huidige Tweede Kamer zich tot commissievergaderingen. De plenaire vergaderingen beginnen pas bij de beëdiging van de nieuwe Tweede Kamer (12 november).

Met een zetelverdeling op basis van de exitpoll [1], zal de nieuwe Tweede Kamer hoogstwaarschijnlijk verlost zijn van de tamelijk grote hoeveelheid hoofdelijke stemmingen en hinderlijk oponthoud bij de besluitvorming achterwege blijven.

Als er bij het reguliere stemmen (bij handopsteken, ofwel fractiegewijs) 75 voor- en 75 tegenstemmen blijken te zijn, gaat men over tot hoofdelijke stemming. Dat kan in dezelfde vergadering of, in een van de volgende vergaderingen.

De huidige Tweede Kamer telde gemiddeld zo’n 5 hoofdelijke stemmingen per maand. Dat lijkt weinig, maar ze nemen wel veel tijd in beslag. Er moet eerst twee keer bij handopsteken worden gestemd. Bij de dan volgende hoofdelijke stemmingen moesten er 137 tot maximaal 150 namen [2] worden opgelezen.

De besluitvorming in de Tweede Kamer is daar, naast de gebruikelijke vliegenvangerij, beslist een stuk stroperiger van geworden. De cijfers vanaf 6 december 2022 (toen de huidige Tweede Kamer werd geïnstalleerd) tot en met de laatste plenaire vergadering (16 oktober jl.)

Aantal 75 – 75 stemmingen per maand

Aantal hoofdelijke stemmingen naar reden

nv = hoofdelijke stemming omdat bij handopsteken de uitslag niet kon worden vastgesteld
ev = hoofdelijke stemming op eigen verzoek van indiener(s) motie of amendement
vk = hoofdelijke stemming op verzoek van een Kamerlid (anders dan de indiener)

In een eerder onderzoekje bleek dat een patstelling ontstond als een volledig rechts blok van PVV, VVD,  BBB, FvD, SGP en Ja21 tegenover de rest van de Kamer stond. Zes fracties tegen negen andere fracties resulteerde in 75 voor- en 75 tegenstemmen. Zelfs bij een verhouding van 11 tegen  4 fracties (PVV, VVD, CDA, D66) betekende het een patstelling van 75 – 75.

Met de exitpoll in gedachten zal dat niet zo snel meer voorkomen. Een eensgezind rechterblok heeft meer zetels dan een aaneengesloten linkerblok. Hoe groot de meerderheid ter linker- of rechterzijde zal zijn,  hangt vooral af van het CDA. Buigen de christendemocraten naar links, en 50PLUS naar rechts, dan hoeven slechts  drie zetels uit het linkerfront over te hellen naar rechts en dan zijn er weer hoofdelijke stemmingen nodig.

Maar zoals we al geschreven: dat zien we niet zo snel gebeuren en komt dat een wat vlottere besluitvorming ten goede. Dus hop, voort met die nieuwe Tweede Kamer!

Noten:
[1] Op moment van dit schrijven was alleen nog de exitpoll bekend. Hoeveel de uiteindelijke uitslag daar van verschilt was dus nog niet bekend.
[2] We hebben het aantal aanwezige Kamerleden geteld in plenaire vergaderingen waarin hoofdelijke stemmingen werden gehouden, in de periode vanaf de beëdiging van de huidige Kamer tot heden.