Vonnis Amerikaanse rechter een opsteker voor Julian Assange

NIEUWS - De Democratische Partij heeft van de rechter nul op rekest gekregen in een zaak tegen Trump, Wikileaks en Rusland. De uitspraak van de rechter in deze zaak biedt perspectieven voor Julian Assange, schrijft Boudewijn Chorus op Klokkenluiders & Persvrijheid. Ondertussen ziet het er voor Chelsea Manning aanzienlijk minder goed uit.

De uitspraak op 30 juli jl. van een federale rechter in de VS in de zaak over de ‘gehackte’ mails van een campagnemanager van Hilary Clinton lijkt om twee redenen van groot belang voor Julian Assange. Assange zit in het Verenigd Koninkrijk een straf uit van vijftig weken omdat hij de voorwaarden voor zijn borgtocht had geschonden door toevlucht te zoeken in de ambassade van Ecuador in Londen en zich zo aan de Britse justitie te onttrekken. Na zijn arrestatie in april dit jaar diende de Amerikaanse justitie een uitleveringsverzoek in bij de Britten. De VS willen Assange vervolgen voor de publicatie via WikiLeaks van talrijke ‘staatsgeheime’ documenten en voor samenzwering tegen de staat, een berucht element uit de anti-spionagewetgeving in de VS op basis waarvan indertijd bijvoorbeeld ook Daniel Ellsberg, onthuller van de Pentagon Papers over de oorlog in Vietnam, werd aangeklaagd. Sinds diens vervolging mislukte, leek het pleidooi van Ellbergs verdedigers dat de grondwettelijk gegarandeerde persvrijheid van hoger belang kan zijn dan het publiceren van staatsgeheimen vrij algemeen aanvaard en werden aanklachten op basis van de Espionage Act uit 1917 nog maar zelden gebruikt. Tot aan de berechting van klokkenluider Bradley Manning, die in 2013 ook daadwerkelijk werd veroordeeld op basis van deze wetgeving, zij het niet voor hulp aan de vijand en niet voor het publiceren van staatsgeheimen. Desondanks haalt justitie in de VS dit artikel nu toch weer van stal om Assange uitgeleverd te krijgen.

‘Russische hack’ onbewezen

Het vonnis van 30 juli is geveld in de rechtszaak die de Democratische Partij in de VS (het Democratic National Congress, DNC) aanspande tegen WikiLeaks ‘en andere partijen’. Volgens de aanklacht van DNC zou WikiLeaks, dat op een cruciaal moment in de verkiezingsstrijd tussen Trump en Clinton een omvangrijke mailcorrespondentie van de campagneleider van de Democraten publiceerde, de bewuste correspondentie toegespeeld hebben gekregen van een Russische inlichtingendienst. Rechter John G. Koeltl stelt in zijn opzienbarende vonnis echter, dat de DNC voor deze bewering geen enkel steekhoudend bewijs heeft aangeleverd. Oftewel: dit onderdeel van ‘Russiagate’ – de betrokkenheid van Poetin c.s. bij het beïnvloeden van de verkiezingen in de VS – berust vooralsnog louter op onbewezen aantijgingen. Zelfs van het hacken van servers van de DNC is niets gebleken. Ergo: het is ook mogelijk dat er van binnenuit is gelekt bij de Democraten.

Rechter beschouwt WikiLeaks als nieuwsorganisatie

Van verstrekkender belang lijkt nog, dat de federale rechter in zijn vonnis tevens stelt, dat WikiLeaks alleszins vergelijkbaar is met andere media die nieuws verspreiden: “If WikiLeaks could be held liable for publishing documents concerning the DNC’s political financial and voter-engagement strategies simply because the DNC labels them ‘secret’ and trade secrets, then so could any newspaper or other media outlet. (-) The First Amendment prevents such liability in the same way it would preclude liability for press outlets that publish materials of public interest despite defects in the way the materials were obtained so long as the disseminator did not participate in any wrongdoing in obtaining the materials in the first place.” (The First Amendment is het eerste artikel van de Amerikaanse grondwet, waarin de basisvrijheden staan omschreven, waaronder die van de persvrijheid.) De rechter voegt hieraan nog uitdrukkelijk toe, dat het niet verboden is om gestolen documenten te publiceren, zolang althans het publicatiemedium niet zelf betrokken is geweest bij de diefstal: “A person is entitled to publish stolen documents that the publisher requested from a source so long as the publisher did not participate in the theft.”

Beide elementen van het federale vonnis in de rechtszaak van de Democraten tegen WikiLeaks en veronderstelde andere betrokkenen zijn hoe dan ook van belang voor Julian Assange, zeker waar het gaat om het uitleveringsverzoek van de VS waar hij zich uiteraard met hand en tand tegen verzet. Op zich hoeft de Britse justitie zich niets aan te trekken van het vonnis, maar het zal toch een stuk lastiger worden uitlevering te verdedigen nu een Amerikaanse federale rechter al bij voorbaat stelt dat er wat betreft de publicatie van de DNC-mails van strafbare feiten aan de kant van WikiLeaks geen sprake is. Bedreigend voor Assange blijft wel een ander onderdeel van de aangevoerde uitleveringsgronden, namelijk de beschuldiging dat Assange Bradley (nu Chelsea) Manning zou hebben geholpen documenten te stelen.

Chelsea Manning nog steeds vast

Klokkenluider Chelsea Manning zit inmiddels al weer meer dan 150 dagen in de cel omdat een Grand Jury haar wil dwingen vragen te beantwoorden over haar contacten in 2010 met WikiLeaks. Behalve haar hechtenis (sinds begin maart dit jaar) tot ze wil meewerken heeft de jury haar sinds 16 mei een boete opgelegd van 500 dollar per dag, die vanaf 16 augustus jl. verhoogd is tot 1.000 dollar per dag. Als deze sancties doorgaan kan de boete oplopen tot 441.000 dollar.

Rechter weigert herziening

In een soort kort geding-procedure die Mannings advocaten hebben aangespannen heeft een federale rechter deze week beslist dat er geen reden is om de opgelegde hechtenis en boete te herzien. Rechter Anthony Trenga wees ook het verzoek om een hoorzitting over de proportionaliteit van de gijzeling van Manning af. Als onderbouwing van zijn beslissing stelde hij, dat Manning de mogelijkheid heeft om de boete te schikken en dat zij die optie ook nog heeft na haar vrijlating. “Therefore, the imposed fines of $500 per day after 30 days and $1,000 per day after 60 days is not so excessive as to relieve her of those sanctions or to constitute punishment rather than a coercive measure.” Zo erg is het allemaal niet, luidt samengevat zijn argument. Dit ondanks de schets van haar persoonlijke situatie tijdens de zitting van het kort geding, waarbij werd aangegeven dat zij geen spaargeld heeft, dat eventuele inkomsten door de hechtenis onmogelijk zijn gemaakt en dat zij haar persoonlijke bezittingen heeft moeten overbrengen naar een opslag omdat zij ook de huur van haar appartement niet meer kan voldoen.

Manning reageerde op het vonnis met de opmerking, dat zij teleurgesteld is, maar allerminst verrast. “The government and the judge must know by now that this doesn’t change my position one bit.” Al voorafgaand aan de eerste jury-zitting waar zij weigerde te verschijnen had Manning in een helder statement aangegeven waarom zij niet wenste te verschijnen en dat niets haar daartoe zal kunnen dwingen. Zoals Manning eerder al heeft aangegeven lijkt het erop, dat de Trump-administratie met deze acties wraak wil nemen op het besluit van Obama haar straf kwijt te schelden. Trump zelf heeft kort na zijn aantreden verklaard dat Manning nooit had moeten worden vrijgelaten. Volgens haar advocaten kan haar hechtenis nog zeker een jaar duren als deze of een hogere rechter niet ingrijpt.

[overgenomen van Klokkenluiders & Persvrijheid]