Volentekriebels | Een euro of niet?

COLUMN - Wat te doen met een zwerver die om een eurootje vraagt?

Toen ik studeerde waren er dagen dat ik meerdere keren al mijn broekzakken navoelde, op zoek naar een euro voor een half brood of een litertje melk. Uiteindelijk at ik dan meestal bij vrienden die hun uitgaven iets beter over de maand gesmeerd hadden. Dat was nooit een probleem. Ze wisten dat het een maand later precies andersom kon zijn.

Ik heb in die tijd veel mensen teleurgesteld. Daklozen met name. Als ze me vroegen om een bijdrage voor het slaaphuis of uit schaamte een of andere rotsmoes verzonnen, dan kon ik ze in alle eerlijkheid mededelen dat ik ze graag zou helpen, maar dat het er helaas niet inzat.

Tegenwoordig is dat anders. Niet dat ik bulk van het geld, maar een eurootje kan er meestal wel vanaf. Bovendien, zo’n zwerver heeft er, mag ik hopen, niet zelf voor gekozen. Iedere dakloze heeft zijn geschiedenis en die zal er zelden uit bestaan dat ze op een goede dag besloten hun werk op te zeggen om eens fijn te gaan zwerven.

En dus geef ik ze af en toe wat geld. Stiekem hoop ik dat ze daarmee inderdaad naar het slaaphuis gaan. Dat ze op die manier onder de mensen komen. Dat ze hulpverleners spreken. Langzaam maar zeker in gaan zien dat de situatie niet hopeloos verloren is. Dat het leven meer te bieden heeft dan harde bankjes en opgeraapte sigarettenpeuken. Dat ze afkicken van drank en drugs, een eerste baantje vinden, een dak boven het hoofd, collega’s, vrienden, een relatie, kinderen misschien. Geluk. En dat allemaal dankzij mijn euro.

Toch zie ik telkens dezelfde mensen voorbij hobbelen. Misschien is het wel mijn schuld. Verzacht die euro de pijn een beetje, zodat het zwerversbestaan dragelijk blijft en de noodzaak om eruit te stappen ontbreekt. Door mijn euro’s zullen ze altijd blijven zwerven. Ze zullen honger hebben en kou lijden. Steeds meer in een isolement raken. Vaker naar de drank grijpen, of naar andere middelen, en uiteindelijk, over tien ongelukkige jaren, worden ze op een koude winterdag in juni doodgevroren op een bankje aangetroffen door een jogger, want dat doen joggers.

Misschien moeten we dus hard zijn. Verstand boven gevoel. Neen meneer, u krijgt geen euro. Ga maar werken voor je centen, net al iedereen. Als wij dat allemaal zouden volhouden, dan is de grootste lol er voor de zwerver na een paar weken wel vanaf. Hij zal het zó zat zijn, dat hij besluit te stoppen met dat kansloze gebedel. Hij schrijft een brief naar PostNL, krijgt een eigen wijkje toegewezen, voelt zich nuttig, gaat van brug naar kamer naar appartementje.

Of werkt dat niet zo? Slaat het juist de andere kant op? Dan wordt bedelen stelen, stelen wordt roven, roven wordt moorden. Dan kan je ze beter af en toe een euro toestoppen.

Die zwervers weten niet half met wat voor dilemma’s ze ons opzadelen, met dat gebedel van ze. Voor straf geef ik ze de volgende keer niks.

Of was dat nou juist geen straf?