Vijftig dagen vechten in Gaza: de balans

ACHTERGROND - De blokkade van Gaza is na het ingaan van het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas verlicht. De druk op de grenszone, inclusief het het gebied waarin kan worden gevist, is verminderd. En ondertussen maakten de leiders van beide kanten de balans op van vijftig dagen van gevechten.

De Israëlische premier Netanyahu zei vorige week woensdag dat Hamas niets heeft bereikt: ‘Hamas werd zwaar getroffen en heeft geen enkele van zijn eisen gerealiseerd,’ aldus Netanyahu op een persconferentie in Jeruzalem. ‘Hamas wilde een haven, de bevrijding van Palestijnse gevangenen, bemiddeling van Qatar en Turkije en de betaling van salarissen van zijn employees. Maar het kreeg niets. Hamas heeft nog nooit sinds zijn opgerichting zo’n nederlaag beleefd. ‘We hebben aanvalstunnels vernield, bijna duizend vijandelijke strijders gedood, onder wie hoge mensen in de beweging, en duizenden raketten en commandoposten vernield.’

Terwijl Netanyahu de overwinning uitriep, werden in Gaza zijn woorden deels gelogenstraft. Palestijnse functionarissen in Gaza vertelden het persbureau Ma’an dat Israël de termen van het akkoord was begonnen na te leven. Boeren waren weer in staat velden te betreden die honderd meter van de grens waren verwijderd. Voorafgaand aan Israëls campagne was een strook van driehonderd meter tot soms wel anderhalve kilometer van de grens taboe. Zo’n 35% van de landbouwgrond in Gaza kon op die manier niet worden gebruikt.

Ook vissers konden woensdag al meteen veel verder uit de kust vissen dan daarvoor. De grens was zes zeemijlen geworden, in juli was dat nog slechts drie mijl. En intussen gingen de grensposten Kerem Shalom en Erez weer open. In Erez werden handelaars en patiënten doorgelaten zonder dat hen iets in de weg werd gelegd, zoals eerder maar al te vaak gebruikelijk was.

In Midden-Gaza hield Ismail Haniye, tot voor kort de premier van Gaza, een overwinningspeech. Duizenden luisterden naar zijn toespraak op een plein. Haniye prees de bevolking van Gaza en het verzet voor hun standvastigheid en voor de offers die waren gebracht. Eerder op de dag was de uitslag van een opinie-onderzoek bekend geworden, waaruit bleek dat een grote meerderheid van mensen in Gaza achter het afschieten van raketten op Israël stond en ervan was overtuigd dat het verzet zijn afschrikwekkende kracht had vergroot.

Woordvoerder Abu Ubaida van de Ezzedin al-Qassam Brigades hield woensdagavond een toespraak voor een grote menigte in de grotendeels vernielde wijk Shuja’ iyya in Gaza-stad. ‘Het verzet heeft het volk verenigd en dat is onze belangrijkste verrichting. We zullen niet terugkeren naar verdelingen en twisten. Het verzet dwong de vijand tot het staakt-het-vuren en gunde hem geen enkel strategisch of tactisch winstpunt. Dat vernietigde zijn trots die decennia lang in de media of de laboratoria van de psychologische oorlogsvoering was geconstrueerd.’ Abu Ubaida voegde eraan toe dat zijn speech geen overwinningsspeech was. Onze afspraak voor de overwinningspeech zal zijn op het terrein van de Aqsa moskee in Jeruzalem. Dit was vooral een onvermijdelijke stap op de weg ernaar toe.’

Khaled Meshaal, de opperste leider van Hamas, hield zijn verhaal een dag later in Qatar. Hij zei dat de aanval op Gaza er niet in was geslaagd de Palestijnse eenheid onderuit te halen. ‘Israël wilde de nationale eenheid aanvallen en is nu op zoek naar een denkbeeldige overwinning,’zei Meshaal op een persconferentie.

Volgens Meshaal was de Palestijnse eenheid overeind gebleven tijdens de aanvallen en onderhandelingen. ‘Toen Israël faalde met zijn beleg van Gaza, besloot het Gaza te vernietigen, maar het is de plicht van de eenheidsregering en van de rest van de wereld om het te herbouwen,’ zei Meshaal verwijzend naar de eenheidsregering die Israël in juni nog zo krachtig van de hand wees.

Meshaal zei ook dat Gaza nog steeds tunnels en raketten heeft en niet zal aarzelen ze te gebruiken als de onderhandelingen van volgende maand over een langdurig bestand nergens toe leiden. ‘Als het nodig is en de onderhandelingen mislukken, zullen we weer onze toevlucht zoeken tot het verzet tot onze doelen zij n bereikt.’

De secretaris-generaal van het Democratisch Front voor de Bevrijding van Palestina (DFLP), tevens lid van het Palestijnse parlement, Qais Abd al-Karim zei in een verklaring dat hoewel alle Palestijnse fracties akkoord waren gegaan met het staakt-het-vuren, tot nu toe alleen een ‘half succes’ was bereikt. Hij waarschuwde dat de gesprekken van volgende maand maand zwaar zullen worden end at er nog heel wat moet gebeuren tot alle Palestijnse wensen, inclusief een volledige opheffing van het beleg van Gaza zijn bereikt.

De Palestijnen vragen behalve een volledig opheffing van dit beleg, vrijlating van gevangenen, en de bouw van een haven en een vliegveld. Israël wil de volledige ontwapening van Gaza iets wat waarschijnlijk niet haalbaar zal blijken te zijn.