Als de huidige trend doorzet, krijg je over enige tijd alleen nog werk als je een smetteloos verleden hebt. Nu al worden er jaarlijks een half miljoen Verklaringen Omtrent het Gedrag (VOG) opgevraagd. Dat is dus voor bijna 10% van de beroepsbevolking. Een VOG is nodig in steeds meer branches. Iets wat oorspronkelijk bedoeld was voor gevoelige overheidstaken (bv politie) geldt nu ook voor de taxibranch, de kinderopvang en het onderwijs. En minister Teeven wil het graag nog wat verder uitbreiden.
Een zekere mate van screening bij bepaalde functies is niet te vermijden. Maar wil je als maatschappij ernaar streven dat je alleen aan de slag kan als je nooit iets hebt misdaan? Dat lijkt me niet wenselijk. Ten eerste zijn mensen die ergens in het verleden iets strafbaars gedaan hebben niet per sé slechter dan willekeurige andere mensen (die toevallig nog nooit tegen de lamp gelopen zijn). Ten tweede is het een illusie dat je daarmee mogelijke problemen kunt uitsluiten. Ook mensen zonder strafblad kunnen hele ernstige dingen doen. Daar komt nog bovenop dat door de groei van databases alle vlekjes van het verleden voor steeds meer mensen opvraagbaar blijven. Is straks een genoteerde stevige vechtpartij op het schoolplein in het Elektronische Kinddossier (bewaren tot je 35ste) reden om iemand als politieagent te weigeren? Maar bovenal ben je bezig met het bouwen van een illusiemaatschappij waarin alleen saaie, smetteloze mensen een plaats mogen hebben, zonder na te denken over de gevolgen voor de groep die buiten boord valt.
En ik ga weer over tot de orde van de dag.
Mocht u uw ei kwijt willen bij de politiek naar aanleiding van bovenstaand stuk, gebruik dan de site van Mail de politiek.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.
Reacties (43)
@steeph: die VOG’s zijn niet alles of niets, maar hebben zone’s: financiele fraude, gedoe met kinderen, moord&doodslag, etc.
Om het klassieke voorbeeld maar te pakken: Wat je wilt bereiken is dat dat mensen met een ongezonde liefde voor kinderen niet aan de bak komen als onderwijzer op de basisschool, maar wel als verkoper bij de V&D of als boekhouder. Bij de aanvraag van zo’n VOG wordt -als het goed is – niet gekeken naar ‘alles’, maar naar de relevante deelgebieden.
@1: goede nuancering, als het in de praktijk zo werkt, prima. En aan taxichauffeurs mogen ze nog veel hogere eisen gaan stellen. Vooral in Amsterdam! Ik erger me wat aan die zin op het laatst, waarin gesproken wordt over saaie,smetteloze mensen. Het is die clichematide romantisering van misdaad die eruit spreekt: Mensen die nooit de wet breken zijn saai en burgerlijk, mensen die de wet breken zijn spannend en interessant.
Wetten kunnen gebroken worden door hele saaie burgermannetjes en andersom zijn de meeste misdadigers ook maar gewoon dertien in een dozijn egoisten. geloof dat dit soort beeldvorming tegenwoordig ‘framing’ genoemd wordt.
In Steeph’s beperkte leef en denkwereldje zijn mensen zonder een strafblad gewoon criminelen die nog nooit gepakt zijn.
@gronk: Ik weet dat het genuanceerder ligt. Maar het proces dat uitgevoerd wordt door COVOG is niet transparant. En het is ook aan de “vragende” partijen om aan te geven hoever het moet gaan. De verschuiving vindt, met stimulans van de regering, op veel gebieden plaats.
@Anonymous: Heb je ook nog iets inhoudelijks bij te dragen in deze discussie in plaats van op basis aannames conclusies over mij te trekken? Ben je bijvoorbeeld voorstander van uitbreiding van het gebruikv van VOG?
Kun je dit beschouwen als een soort quasi BIBOB-regeling voor iedereen?
gold in ’98 ook al voor de taxibranche
@bjel: Oh, dat is iets langer dan ik dacht. Maar goed, de VOG is volgens mij ook best wel oud.
Overigens was dit mijn grootste struikelzin:
“Dat blijkt uit de stijging van het aantal aanvragen van bijna 200.000 in 2004 naar bijna 500.000 aanvragen per jaar nu.”
Nooit meer een VOG?
Van de site:
Scherpere regels voor VOG bij werk met minderjarigen
De minister heeft in januari 2007 de regels aangescherpt voor de afgifte van een VOG voor mensen die met minderjarigen willen werken. Onderstaande personen komen niet in aanmerking voor een VOG:
* Personen die in de 20 jaar voorafgaande aan de aanvraag zijn veroordeeld tot een (on)voorwaardelijke gevangenisstraf of taakstraf vanwege zedendelicten.
* Personen die 2 of meer keer in hun leven zijn veroordeeld (on) voorwaardelijke gevangenisstraf of taakstraf vanwege zedendelicten.
* Personen die in de 10 jaar voorafgaand aan de aanvraag 1 maal in de justitiële documentatie (strafblad) voorkomen vanwege zedendelicten maar hiervoor geen gevangenisstraf of taakstraf hebben gekregen.
—
Voor werken met minderjarigen zijn de voorwaarden scherper, voor overige verklaringen zijn de verjaartermijnen blijkbaar korter.
Zal ik Teeven eens mailen of dit misschien een idee is,
Kan desgewenst worden aangepast met actuele gegevens en net als de ID kaart eens in de vijf jaar vervangen, draagplicht op straffe van _________
Steeph, bedankt voor de column. Kan er het een en ander in herkennen vanuit de omgeving.
Terecht dat voor sommige functies gescreend wordt, maar een half miljoen VOG’s per jaar begint op wildgroei te lijken met aan het einde van de tunnel een soort niet geformaliseerde Berüfsverboten…
@esgigt: die VOG’s zijn geformaliseerde berufsverboten.
@gronk: geformaliseerde, maar in de meeste gevallen tijdelijke, beroepsverboden.
En wat is daar mis mee?
Het zou overigens mooi zijn als het proces transparanter was, dus dat je precies kon aangeven wat wel/niet leidt tot het afgeven van een VOG.
Helaas is de werkelijkheid niet te vangen in hokjes, en moet er dus een grijs gebied blijven om te corrigeren voor leeftijd, omstandigheden e.d.
Trouwens, wat een ontzettende uitbreiding die Teeven voorstelt. Ik ben geen fan van de man, maar kinderopvang en taxibranche mogen wat mij betreft heel streng.
Dat buitenlandse gegevens nog niet betrokken werden lijkt mij een verschrikkelijke lacune, en dat de aanvraagprocedure makkelijker wordt, daar kan natuurlijk niemand tegen zijn.
Dus, Steeph, je bent wat tendentieus in je stukje.
Terzijde: welkom terug van vakantie. De laatste tijd gingen de stukjes op sargasso veel te veel over de Noorse mafkees en de blonde mafkees.
@avanaa: Maar er zijn geen 500.000 politie-agenten, kinderopvangers en taxichauffeurs. Dus wat vind je van dat aspect (die groei in aanvragen)?
En ja, ik ben tendentieus. Daarom is het zo fijn om voor een blog te schrijven. Levert ook lekkere reacties op.
Als taxichauffeur moest ik in 2001 al een VOG aanvragen. Niet erg vreemd, aangezien taxichauffeurs niet alleen dronkelappen uit de kroeg vissen, maar ook kinderen van scholen halen, bejaarden en gehandicapten rondrijden en whatnot. Er komt genoeg spul in de taxi dat een zieke geest kan misbruiken.
Natuurlijk is de VOG schijnzekerheid, maar het filtert wel diegene met een relevant strafblad eruit.
De VOG is inderdaad schijnzekerheid. Een first-time offender haal je er bijv. al niet mee uit.
@steeph: wat dacht je van mensen die bij Justitie werken (gevangenissen bijv.)? Ook leraren moeten een VOG hebben.
Van rijksoverheid.nl:
“Ook aan personeel dat omgaat met vertrouwelijke gegevens, kwetsbare personen, geld of goederen kan een bedrijf vragen om een VOG.”
Persoonlijk zou ik graag willen dat beveiligingspersoneel een VOG heeft. Vooral de uitsmijter bij de disco. Maar dat is wishful thinking.
Maar dan wordt het dus belangrijk dat je niet in een situatie komt dat als je een relatief kleine misstap hebt begaan (je hebt met een dronken kop iemand op zijn kop geslagen) je de rest van je werkzame leven (20 jaar) niet aan de bak komt. Dat lijkt me buitenproportioneel. Slecht voor rehabilitatie van de persoon, onproductief voor maatschappij. Weten anderen daar iets over, is het gewoon geen verklaring van goed gedrag en dag met je mogelijkheden of zijn er gradaties?
@avanaa: Het gaat om 500.000 verzoeken jaarlijks. Meeste functies hoeven maar eenmalig of eens in de 5 jaar door de molen. Met chauffeurs, politie, justitie en leraren kom je lang niet aan dat getal.
Het gaat me dus niet om VOG an sich weg te krijgen (ongewenst), maar om een discussie over de sluipende uitbreiding ervan met mogelijke consequenties.
Wat is bijvoorbeeld “integer” in bedrijfsbestuurlijke zin? Mag je straks geen bestuurder meer zijn als jouw eerdere bedrijf ooit failliet is gegaan (zeer leerzaam)?
Zijn alle zaken die op een strafblad staan even relevant voor alle functies? Wie bepaalt wat jou tot risico maakt voor bijvoorbeeld kinderen?
@17: “Meeste functies hoeven maar … eens in de 5 jaar door de molen.”
Als je dat als basis van het rekensommetje pakt en stelt dat de beroepsbevolking uit vijf miljoen mensen bestaat en er jaarlijks een half miljoen VOG’s worden aangevraagd, betekent dat dat er dus van de helft van de beroepsbevolking eens per vijf jaar een VOG wordt opgevraagd. Ik begin me bijna af te vragen of de baas zo’n VOG achter de rug van werknemers om kan aanvragen, want anders moeten er (ook hier) toch al ettelijke mensen rondlopen die al zo’n ding hebben moeten overleggen.
Ik heb in korte tijd twee keer zo’n ding moeten aanvragen. Twee keer ging het om een dienstverband bij de overheid of een vergelijkbare organisatie. Volgens mij moet je ook als ambtenaar, zeker als je met gevoelige informatie omgaat, zo’n VOG aanvragen. Dat maakt het aantal van 500000 alweer iets aannemelijker.
@Gr.R.: Maar wat is “gevoelige” informatie? En wat zijn de criteria waarbinnen je daar “goed” mee schijnt te kunnen omgaan?
Een VOG is specifiek voor het bedrijf waar je solliciteert of werkt. Dat betekent dat als je in een jaar bijvoorbeeld voor twee of drie verschillende kinderopvangorganisaties werkt, je even zo vaak een VOG moet aanvragen.
@18 ik denk dat een aanzienlijk deel van de aanvragen niet om betaalde arbeid gaat en dus ook niet per se om beroepsbevolking.
Ikzelf heb vorig jaar een VOG moeten aanvragen voor een vrijwilligersdingetje met jeugd (wat mij betreft terecht), nog nooit in werkgerelateerde zaken.
Gevoelsmatig schrijf ik de stijging in het aantal aanvragen meer toe aan informele ‘dienstverbanden’ dan dat er veel meer beroepsgroepen tegenwoordig een VOG vereisen.
@Steeph; wordt de stijging verder uitgesplitst?? Zou het kunnen dat we vooral onze huiswerkbegeleiders/vrijwillige brandweer/koffieschenkers-in-het-bejaardenhuis meer zijn gaan wantrouwen?
Naar mijn weten moet je bij een VOG aangeven voor welk doel je ‘m nodig hebt. Op basis daarvan word dus je justitiele documentatie gelicht en beoordeeld.
Voor de meeste politie-agenten moet je trouwens helemaal geen VOG hebben. Je moet dan een antecedentenonderzoek ondergaan (doet de politie zelf) of een veiligheidsonderzoek (doet de AIVD).
Of die onderzoeken als VOG meetellen weet ik niet, maar het zou me niet verbazen.
Wellicht moet de schoonmaker bij de politie ook een VOG hebben.
En personeel op vliegvelden?
@Steeph | 1 August 2011 | 16:33
Ik heb geen idee. Daar is transparantie voor nodig waar jij al voor pleitte. Ik wilde alleen maar aangeven dat je voor veel meer beroepen/activiteiten zo’n ding nodig heb. Ik was even mijn vrijwilligerswerk vergeten, maar ik heb deze eeuw al drie keer een VOG aangevraagd.
@Bismarck
Een VOG moet je zelf aanvragen. (Je krijgt een formulier van de werkgever en daarmee moet je naar de gemeente.) Volgens mij moet het gros van de ambtenaren er eentje kunnen laten zien.
@McW: Nee, geen nadere uitsplitsing kunnen vinden. Actiepuntje: vragen sturen.
@Gr.R. Dan van het vrijwilligerswerk wist ik niet. Kan een stevig deel verklaren. En vraagt om dezelfde discussie.
(BV wordt zo’n VOG alleen gedaan voor mannen in het vrijwilligerswerk zoals indertijd in het VK het plan was?)
@27; bij mijn vrijwilligersdingetje gold ook voor vrouwen de plicht een VOG aan te vragen. Als dat niet zo was geweest had ik denk ik ook geweigerd een VOG aan te vragen.
@steeph: vanuit gelijkheidsbeginsel wordt waarschijnlijk ook voor vrouwen een VOG gevraagd. Dat zorgt dan weliswaar wel voor nog meer (onbetaalde) banen waar “mensen met een vlekje” (jouw term) niet terecht kunnen.
Even terugkomend op je stukje:
“Maar bovenal ben je bezig met het bouwen van een illusiemaatschappij waarin alleen saaie, smetteloze mensen een plaats mogen hebben, zonder na te denken over de gevolgen voor de groep die buiten boord valt.”
Waarom is smetteloos saai?
@mcw (medische centrum west?): als een VOG niet verplicht was geweest, waarom zou je er dan uberhaupt eentje willen aanvragen?
Geen werk, 50+ en geen VOG,ik kan het wel schudden.
@31: met zo’n instelling wel ja.
Erg actueel stukje, Steeph. Nu zo langzamerhand alle aspecten van ons leven (vrijwillig en onvrijwillig) electronisch vastgelegd worden en ergo nooit meer verdwijnen, kun je je ernstig afvragen of wij als mens bestand zijn tegen een leven waarin we de steeds toenemende last van ons verleden met ons mee moeten dragen.
Ik zeg nee; dat kunnen we niet.
Ik voel wel iets voor een 10-jaarlijkse EMP die iedereen in de wereld in staat stelt met een schone lei te beginnen. En je positie als individu tegenover de overheid en big corps te nivelleren.
Revolutie!
Ach, zo vaak zo’n ding moeten overleggen,
nou heb ik niet echt een strafblad, een geseponeerd zaakje, paar boetes.
Geen probleem hoor.
Een veroordeling zedendelict en willen werken op een school of zo, lijkt me niet verkeerd daar acht op te slaan.
Overdrijven is ook een vak.
@30; ik zeg niet dat een VOG niet verplicht was, ik zeg dat ik ‘m niet aan zou vragen als het sec voor mannen zou gelden.
Consequentie zou dan zijn dat ze iemand anders moesten zoeken.
Die minister is er trouwens maar druk mee, zeker als hij er 500.000 per jaar moet doen:
“De Minister heeft een onderzoek naar het gedrag van betrokkene ingesteld en verklaart dat uit dit onderzoek, gelet op het risico voor de samenleving in verband met het doel waarvoor de verklaring is aangevraagd en na afweging van het belang van betrokkene, niet is gebleken van bezwaren tegen betrokkene.”
@23: Als de AIVD het doet zeker niet, want alle cijfers rondom AIVD-onderzoek zijn geheim (bv. ook het aantal telefoontaps dat de AIVD per jaar plaatst is geheim).
@35:
Getekend in overleg
V.lijtig
secretaris van de reserve-onder-assistent-directeur-generaal Justitie
@37; klopt, zoiets volgt er inderdaad op.
@37: jouw redenering komt op het volgende neer: een tafel heeft vier poten en een stoel heeft vier poten dus een tafel is een stoel.
Even googlen of je gelijk hebt: Op http://www.aivdkennisbank.nl/jaarverslag/aDU3424_Weigeringen_VGB_en_bezwaar_en_beroep.aspx?intPage=8 zijn anders wel cijfers vinden.
@Steeph: Minister Teeven? Het is Staatssecretaris Teeven.
N.a.v. 500.000 en hoeveel tijd dat kost: volgens mij is het een druk op de knop (als je tenminste geen ‘justitieel’ verleden hebt). Wat zijn de criteria voor het weigeren van een VOG (vroeger was het nog verklaring van goed gedrag), is dat veroordeeld tot gevangenisstraf, bestuurlijke boete hoogste categorie, verdachte geweest, of ‘bekend bij politie en justitie’?
Als de AIVD (die niet over VOG gaat) je weigert na veiligheidsonderzoek hoor je niet waarom. Veiligheidsonderzoek moet je ondergaan als je met ‘staatsdocumenten’ omgaat. Dan mag je bijv geen gokverleden hebben, want dat maakt je chantabel. Dat is voor hogere, ambtelijke functies het belangrijkste: niet chantabel zijn. Vind ik heel subjectief. (Niet iedereen met bijv. een buitenechtelijke relatie is meteen chantabel). Ik hoop dat het niet zover komt dat je pas een VOG krijgt als je perfect voldoet aan de AIVD-criteria. Integriteit vind ik het allerbelangrijkste (in deze context, dan he).
Hier meer over AIVD-criteria: https://www.aivd.nl/onderwerpen-0/artikel/@2401/leidraad/
@Nicky D: wat weet jij veel onzin in 1 post te proppen.
Je kunt ook even op vog.jouwweb.nl kijken. Daar is een onderzoek te vinden over de Verklaring Omtrent Gedrag