Tussen hemel en aarde

In een serie van zes artikelen presenteren we de nieuwe politieke partijen. Waar komen ze vandaan? Wie zijn de mensen achter de partij? We geven historische duiding en deden bizarre ontdekkingen. En voor wie in het stemhokje eens een nieuwe politieke keuze wil maken, eindigen we de serie met Sargasso’s stemadvies. Vandaag deel 4: een breed spectrum aan spiritueel geïnspireerde politici dient zich aan.

Religieuzen

Het christelijk deel van het electoraat kan al jaren uit een redelijk stabiel aanbod van politieke partijen kiezen. Met name na de fusie van het GPV en de RPF in de ChristenUnie, waren er niet veel nieuwe partijen meer die zich aanboden en ook daadwerkelijk aan verkiezingen deelnamen.

In de periode 1948 – 1977, tot het verkiezingsjaar waarin KVP, ARP en CHU als CDA verder gingen, deden er gemiddeld zes christelijke partijen per verkiezing mee. Gemiddeld vijf partijen haalden ook zetels. In de periode daarna, tot de vorming van de ChristenUnie in 2002, deden er gemiddeld 4,6 christelijke partijen mee. Gemiddeld vier partijen behaalden zetels.

Vanaf de intrede van de ChristenUnie tot en met de verkiezingen van 2010, daalde het gemiddeld aantal deelnemende christelijke partijen tot  3,3 en gemiddeld drie haalden ook zetels.
 

Daar blijft het ook komende verkiezingen bij.

Hoewel er bij de Kiesraad vijf partijen geregistreerd staan die het christelijk geloof als inspiratiebron kennen, doen alleen CDA, CU en SGP mee. De nieuwe partijen Het Sociaal Contract (CDA-achtergrond) en de ‘Partij voor de mens en alle overige aardbewoners’ zagen geen kans met geldige kieslijsten te komen.

De Partij voor de mens en alle overige aardbewoners, opgericht in 2004, veranderde de naam van haar stichting in ‘The World of God Foundation’. 

Geen islamitische partij

Hoewel er af en toe pogingen worden gedaan een partij met islamitische signatuur van de grond te krijgen, is dat tot op heden zonder succes. De Nederlandse Moslim Partij heeft zich afgelopen juni opgeheven. Bij deelname aan gemeenteraadsverkiezingen in 2009 en 2010 haalde de partij nergens zetels. Deelname aan de verkiezingen van 12 september kreeg de partij organisatorisch niet rond.

Alleen de Haagse gemeenteraad telt twee islamitische partijen: de Islam Democraten en de daarvan afgesplitste Partij van de Eenheid, haalden in 2010 elk één zetel.

Spirituele interesse

Een andere categorie spiritueel geïnspireerde partijen worden gevormd door niet aan religie gebonden personen, die wel in meer dan alleen aardse zaken geloven. Een groep mensen die nog minder goed in kaart is te brengen, dan mensen die zeggen een of andere religie aan te hangen.

De WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) publiceerde in 2006 het rapport ‘Geloven in het publieke domein’ en deelde de bevolking in onder 46 procent niet-religieuzen, 28 procent christelijk religieuzen en 26 procent ongebonden spiritiuelen. Hoe de WRR dat nu ziet blijft onbekend, omdat de Raad geen vervolgonderzoek zal doen.

Ook het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) kwam in 2006 met een indeling in het rapport ‘Godsdienstige veranderingen in Nederland’. Hoewel recente landelijke gegevens ontbreken, denkt het SCP dat het om een beperkt aantal geïnteresseerden gaat. Het SCP meende wel te kunnen stellen dat “ongeveer een kwart van de Nederlanders gelooft in geluksamuletten, waarzeggers, astrologie en gebedsgenezers”.

Spiritualiteit was desondanks lange tijd geen reden voor politiek activisme. Spiritualiteit was vooral een individueel beleven. Pas in 1994 en 1998 deed de Natuurwetpartij mee aan de verkiezingen, zonder resultaat. De partij was gebaseerd op de Transcendente Meditatie van Maharishi Mahesh Yogi. De partij besloot in 2007 zich op te heffen.

Spiritualiteit bij de nieuwe partijen

Met Heel NL en Mens en Spirit dienden zich pas bij de verkiezingen van 2010 weer partijen aan die hun bronnen vinden in antroposofie, holisme, meditatie, natuurgeneeswijzen, astrologie of bewegingen die zich met ‘nieuw bewustzijn’ bezig houden. Het Spiritueel Ondernemers Netwerk, een soort LinkedIn voor therapeuten, coaches, waarzeggers en ‘helers’, kent ruim 3000 leden, waarvan we in ieder geval zeventien personen vonden, die actief zijn in één van de nieuwe politieke partijen.

Heel NL en Partij ONS:

Twee partijen hebben afgezien van deelname. Beide partijen hadden contact met de Partij van de Toekomst, maar alleen de lijsttrekker van partij ONS kreeg een plaats op de kandidatenlijst van de Partij van de Toekomst. Twee familieleden van de ONS-lijsttrekker zijn behalve bestuurslid van ONS, ook medewerkers van Dichterbij dan ooit, een stichting voor spirituele bewustwording.

Heel NL deed in 2010 wel mee, maar kreeg niet meer dan 1255 stemmen. Als helderziende biedt lijsttrekster Daisha de Wijs hulp aan bedrijven en individuen. Aan het Spiritueel Ondernemers Netwerk neemt ze deel onder haar meisjesnaam.

Mens en Spirit:

Ook de partij Mens en Spirit deed mee in 2010 en scoorde met ruim 26.196 stemmen aanzienlijk beter dan Heel NL, maar dat was ruim onvoldoende voor een zetel.
Lijsttrekster en astrologe Lea Manders heeft in ieder geval ervaring als gemeenteraadlid van de Arnhemse partij Zuid Centraal. Onder de bestuursleden en kandidaten van Mens en Spirit vinden we onder andere een eigenaar van een alternatieve drogisterij, een spiritueel makelaar, een natuurgeneeskundige en een redacteur van De Aardespiegel, dat zich een “podium voor geesteswetenschappelijke onderzoeksjournalistiek” noemt.

De levensgezel van Lea Manders, Arend Zeevat, leidt het platform en omroep Argusoog, waar een politieke concurrent van Mens en Spirit een radioprogramma verzorgt: Johan Oldenkamp, lijsttrekker van de SOPN.
De verschillen met de SOPN zijn echter groot genoeg om geen lijstverbinding aan te gaan. Lea Manders stelt dat haar partij wel een aantrekkelijke partner kan zijn voor andere partijen in de Tweede Kamer, omdat er op een aantal punten  overeenstemming zou zijn.

De SOPN:

De Souverein Onafhankelijke Pioniers Nederland bestaan behalve uit paranormale ondernemers, ook uit mensen die heilig geloven in het buitenaards leven en complotten tegen de mensheid, waaronder het sproeien van chemicaliën door vliegtuigen (chemtrails). De SOPN wil de luchtmacht inzetten om dit te voorkomen (zie bladzij 9 van het partijprogramma).

Voorzitter Anthony Teuben is de oprichter van Niburu, dat zeer geïnteresseerd is in buitenaards leven en de chemtrails in de gaten houdt.
Secretaris Hanneke Bijl, tweede op de lijst van de SOPN, stond aan de wieg van Mens en Spirit. Al snel stapte ze over naar Nieuw Nederland, dat nu samenwerkt met de Partij van de Toekomst, maar ze lijkt haar definitieve politieke bestemming bij de SOPN gevonden te hebben.

Alternatief voor de zwevende kiezer?

Hoewel deze partijen het zelf natuurlijk bestrijden, worden ze in de media afgedaan als irrationele zwevers. Als het echter waar is dat ongeveer een kwart van de Nederlanders gelooft in geluksamuletten, waarzeggers, astrologie en gebedsgenezers, zoals het SCP in 2006 stelde, dan is het goed voorstelbaar dat deze partijen serieus denken kans op een zetel te maken.

Tot nu toe haalden van alle nieuwe partijen echter alleen de Piratenpartij en 50Plus een zetel in de peilingen van Maurice de Hond. Van het kwart Nederlanders dat gelooft dat er meer is tussen hemel en aarde, lijken er dus weinigen een politieke keuze voor spirituele geestverwanten te willen maken.

Volgende week in deze serie: Beunhazen en boeven.