De trias politica is een drietal machten in de staat dat elkaar in evenwicht houdt: de wetgevende macht (in Nederland de Eerste en Tweede Kamer), de uitvoerende macht (de regering) en de rechterlijke macht. Van minister Hillen werd een uitspraak gepubliceerd waarmee hij onduidelijkheid veroorzaakt over zijn plaats in de trias politica. Volgens nu.nl zegt hij vandaag in een interview met De Telegraaf:
“Er zijn (met de bezuinigingen op het leger, BB) geen grote problemen en we gaan nu de tweede ronde in, van ingrepen in kazernes en materieel. Dat gaat om vertrouwen van de krijgsmacht en dat is veel belangrijker dan het vertrouwen van Den Haag.”
Hillens behoefte aan vertrouwen is blijkbaar zo urgent, dat hij niet goed nadenkt en in dit korte citaat een drietal fouten maakt
Ten eerste: hij vindt het belangrijk dat het leger hem vertrouwt, maar omdat hij de baas is, is het juist belangrijk dat hij het leger vertrouwt. De regering is de uitvoerende macht en het leger is een van zijn instrumenten.
Op zijn beurt heeft de minister aan de Kamer verantwoording af te leggen. Die is de wetgevende macht en controleert de uitvoerende macht, de regering, waarvan de minister deel uitmaakt. De Kamer kan hem naar huis sturen. Het leger niet, althans niet in ons staatsbestel. Dus als de minister het vertrouwen van de Kamer niet heeft, kan hij dat maar beter zo gauw mogelijk zien te verdienen. Want dat is juist bij uitstek belangrijk voor hem. Dat is de tweede fout.
Dat weet de minister natuurlijk allemaal ook wel. Maar hij heeft het kennelijk opportuun gevonden om te doen alsof hij het niet wist. Dat is de derde fout. Dingen zeggen die de machtsverhoudingen miskennen, dat is nooit opportuun. Dat kan zelfs het grootste gedonder geven.
Het citaat bevat een trias errorum: een drietal samenhangende vergissingen.
Het is voor de rust in ons altijd zo kalme land te hopen dat de minister het zo niet bedoeld heeft als hij het zei, dat nu.nl het citaat uit zijn verband heeft gerukt, en dat er snel iets veel belangrijkers gebeurt dat alle aandacht van dit citaat afleidt. Dat laatste is niet denkbeeldig. Veel gebeurtenissen zijn belangrijker dan deze.
Reacties (14)
Zou het niet opportuun zijn geweest om dat artikel in de Telegraaf op te snorren? Nu.nl haalt een paar losse citaten aan, maar het is nogal onduidelijk in welk verband Hillen zegt dat hij het vertrouwen van het leger op dit moment belangrijker vindt dan het vertrouwen van Den Haag.
Zonder de context van zijn woorden blijven die een beetje hangen in het luchtledige.
Hillen zal wellicht bedoelen dat om de bezuinigingsoperatie goed te kunnen uitvoeren, hij het vertrouwen van het leger behoeft.
“Den Haag” is bovendien (bewust?) dubbelzinnig. Bedoelt hij daar de Tweede Kamer mee, of de wandelgangen, of Nieuwspoort? We weten het niet, zonder dat artikel in de Telegraaf in te zien.
En verder denk ik dat niemand er zwaar aan tilt. Het is niet alsof Hillen een greep heeft gedaan naar de wetgevende of rechtsprekende macht ofzo.
Hillen licht zijn uitspraak in De telegraaf toe met de opmerking dat “de krijgsmacht veel verder (kijkt) dan het eigenbelang, terwijl in de Kamer vaak de werkelijkheid van de dag speelt. De krijgsmacht heeft toch meer inhoud”
Dat hij ergens een greep naar doet, beweer ik nergens.
Dat zeg ik ook niet, dat jij dat zegt. Ik bedoel meer: als ‘ie dat nou gedaan zou hebben, dan zou kritiek over dat ‘ie de scheiding der machten verneukt meer op zijn plek zijn.
Nu heb ik zoiets van: ja, nou en?
Jezus. Heeft er misschien iemand in Appelscha een scheet gelaten ? Ik geloof dat ik dat belangwekkender zou vinden.
Maar goed dat jullie die € 85.000,- hebben gekregen. Investeringstip!
“Het is voor een lezer heel verwarrend wanneer er bijvoorbeeld na Ten eerste geen Ten tweede of Vervolgens komt.”
Jan Renkema on consequent schrijven in ‘Schrijfwijzer’ …
@KJ Deze mistgordijnen van Hillen is waarmee het begint, de greep naar de macht. Jij noemt het mischien ‘een beetje ongelukkig uitgedrukt’ op z’n hardst, maar deze heren (m/v) machthebbers hebben echt geen flauw benul van hun eigen mandaat, en dat is geloof ik met Balkenende begonnen. Hoe vaak uit zijn versprekingen bleek dat hij zich boven de partijen voelde staan en zich niets van het staatsrecht hoefde aan te trekken. Waar is Femke Halsema als je haar nodig hebt.
Nee, Hillen doet aan ‘verzachting van de pijn’ tegenover werknemers van Defensie. Hij verkoopt zijn beleid. That’s all.
@KJ: op basis van het citaat lijkt dat inderdaad zo maar de uitleg in @2 geeft toch een ander beeld: Den Haag geeft geld en het leger doet haar eigen ding…
Een met 4 en 5. Hillen heeft zoals, het de minister betaamt, zijn plannen in de Kamer verdedigd en daarvoor de steun van de Kamer gekregen. Was u dat al weer kwijt?
Nu worden de plannen uitgevoerd, een moeilijk en pijnlijk proces waarvoor de minister de steun van de Kamer heeft gekregen. Een aantal kamerleden blijft echter mekkeren over allerlei details van de plannen. Dat mogen ze zelf weten maar voor de uitvoering van de plannen is het vertrouwen van de krijgsmacht INDERDAAD veel belangrijker dan wat er door individuele kamerleden aan losse flodders wordt afgevuurd.
Nu duidelijk?
Je moet iemand als Hillen toch wel enorm onderschatten om zo’n stukje als hierboven te kunnen schrijven.
“Je moet iemand als Hillen toch wel enorm onderschatten om zo’n stukje als hierboven te kunnen schrijven.”
Ach, als de Realpolitik doorschouwd wordt, is het ineens een stuk minder erg?
Laten we zeggen dat de woorden van Hillen te interpreteren zijn als een legitimatie voor een toestand zoals we die decennialang in Turkije hebben gezien. Het lijkt me alleen bijzonder onwaarschijnlijk dat hij dat bedoelt.
In Nederland hebben we niet de scheiding der machten zoals Bart Berman stelt. Parlement (Tweede en Eerste Kamer) én regering zijn samen de wetgevende macht. Het parlement wordt ook wel ‘mede-wetgever’ genoemd. De regering mag zelfstandig een wet voorstellen die dan door ’t parlement moet worden goedgekeurd. Of de Tweede Kamer stelt een wet voor, dat heet dan initiatiefvoorstel, waarmee de regering moet instemmen. Regering kan ook als uitvoerende macht een AMvB voorstellen. Here endeth the lesson.
Klopt Nicky, die kruistocht tegen het misverstand van de machtenscheiding voer ik ook al een hele tijd. Wetgevende en uitvoerende macht zijn helemaal niet gescheiden en vooral ook niet onafhankelijk van elkaar in Nederland. Waar en voor zover er al sprake is van “dualisme” vindt men dat al heel spannend en bijzonder.
De Tweede Kamer vergeet het zelf ook wel eens, dat is toch wel frappant. Een Kamerlid dat aan de minister verzoekt ergens een wetsvoorstel over in te dienen. Zou wel grappig zijn als de minister dan zegt ‘doe het lekker zelf’. @Olav: dualisme-tussen-aanhalingstekens, ik ben een goede verstaander! Ik ben dan wel weer blij dat een minister niet tegelijkertijd Kamerlid kan zijn. (Kan wel, maar alleen tijdens demissionaire periode, maar die is niet eeuwig). Want dan zou Montesquieu zich nógmaals omdraaien. Ik steun je in je strijd…