Op 12 juli 2007 werd op een straathoek in Bagdad een groepje rondhangende mannen onder vuur genomen door een Apache gevechtshelikopter. Een aantal van de mannen werd direct gedood. Een busje dat even later stopte om hulp te verlenen aan een gewonde, werd eveneens onder vuur genomen, waarbij de bestuurder van het busje om het leven kwam. Zijn twee kinderen, die hij naar bijles bracht, raakten zwaargewond.
Wellicht had niemand ooit enige aandacht geschonken aan dit incident, ware het niet dat onder de doden twee medewerkers van persbureau Reuters waren: de 22-jarige fotograaf Namir Noor-Eldeen en de 40-jarige chauffeur Saeed Chmagh. Reuters vroeg onder de Freedom of Information Act om openbaarmaking van de beelden vanuit de helikopter, maar dit werd geweigerd. Gisteren verscheen de video echter op Wikileaks onder de titel Collateral Murder.
De beelden zijn zeer schokkend en misselijkmakend: bemanningsleden maken zich vrolijk om legervoertuigen die over lijken heen rijden en lijken zich meer in een videospel te wanen dan dat ze ook maar enig moment beseffen dat ze zojuist twaalf levens hebben beeindigd. Kijk zelf hieronder.
Wat echter het meest tragisch is, is dat dit drama verklaarbaar is als je begrijpt hoe mensen tot besluiten komen. Het meest recente boek van psycholoog Gary Klein, Streetlights and Shadows bevat een anekdote hoe op zeker moment een heel Amerikaans commandocentrum tijdens de Kosovocrisis denkt dat ze naar een groepje vijandelijke strijders kijken, totdat uit een andere kamer een analist binnenkomt en vraagt waarom iedereen naar hun eigen Amerikaanse peloton kijkt. De vijandelijke groep had nooit bestaan. De Amerikanen dachten de vijand waar te nemen en bij alles wat op het scherm gebeurde werd vervolgens naar die eerder bereikte conclusie toe geredeneerd.
Feitelijk is dat ook wat hier gebeurt. Wij weten het hele verhaal en zien daarom rondhangende mannen die verder weinig gevaarlijk lijken, die beschoten worden door triggerhappy helicoptercowboys. De helikopterbemanning denkt wapens te zien en verklaart vervolgens alles langs die termen. De telelens van een camera wordt de lanceerbuis van een RPG – je hoort in de stem van de bemanningsleden hoe hun spanningsniveau toeneemt – en een stoppend busje wordt een poging om overlevende strijders te verzamelen.
De verontwaardiging over de onmenselijke lompheid van de bemanning en de weigering om de gewonde kinderen naar een hospitaal te brengen zal terecht voortduren. Meer dan dat is deze uitgelekte video echter een voorbeeld hoe banaal in oorlog de dood is; als het aanzien van een camera voor een wapen zoveel onschuldigen het leven kan kosten.
Reacties (32)
Ik heb al zo vaak dit soort filmpjes gezien en echt nooit kan je goed zien of er wapens in het spel zijn, laat staan dat je kan zien wat de intenties zijn van die kleine poppetjes op dat scherm. Dat is juist de hele truuk; stel dat de USA mannetjes op de grond op die journalisten hadden afgestuurd hadden ze waarschijnlijk nooit geschoten. Nu wel omdat het leuke kleine anonieme “vijand” poppetjes zijn.
@Chris, je betoogt dus dat het een identificatieprobleem is?
Gedeeltelijk; Het is een identificatieprobleem dat nauwelijks rechtgezet kan worden door de wijze waarop het brein werkt.
Identificatie en besluitvorming dus.
Het is wellicht gedeeltelijk op te lossen door militairen te trainen in het niet direct conclusies trekken. Dus in plaats van direct identificatie van het voorwerp, ze trainen in slechts het versmallen van de mogelijke opties.
Je zou denken dat ze daar al op getraind zijn. En de hamvraag: is dit een exces of gebeurt dit veel vaker daar? Vietnam dringt zich steeds eenvoudiger op als vergelijking.
Identificatieproblemen verklaart trouwens niet de andere gedragingen waarop ze worden aangevallen.
@4
Ik weet het niet. Volgens mij zijn er nog veel dingen onbekend over hoe we besluiten en is er ook een mismatch tussen ideaaltypen en wat werkelijk gebeurt.
In het genoemde boek van Klein ontmantelt hij 10 mythen over hoe we (zouden moeten) besluiten. En die mythen klinken heel logisch…. Het zou mij niks verbazen als daar toch nog een wereld te winnen valt.
En nee, die andere gedragingen verklaar je er niet mee en die zijn gruwelijk. Maar je moet oppassen dat je daardoor bijvoorbeeld concludeert dat men er gewoon op uit is om zoveel mogelijk mensen neer te maaien, omdat je daarmee het echte probleem waarschijnlijk niet oplost.
@4
Even iets specifieker op deze vraag: “is dit een exces.”
Nee, dat denk ik niet. Maar dan doel ik niet op wat allemaal gezegd wordt, maar op de mogelijkheid dat mensen zich vergissen als ze in dergelijke hoogspanningssituaties besluiten moeten nemen.
Dat gebeurt denk ik helaas veel te vaak.
@6: helaas is iig uit de Korea oorlog bekend (latere oorlogen misschien inmiddels ook wel), dat er ook vaak geen sprake is van vergissingen, maar dat moedwillig burgers worden gebombardeerd / beschoten. In de Korea oorlog was het voor piloten beter (carrière) om hun bommen op dorpen te laten vallen, als ze het opgegeven doelwit niet konden vinden, dan om met bommen terug te keren.
Hetzelfde soort zaken zie je nu helaas ook al te vaak gebeuren: als er meldingen zijn over burgers, die zijn doodgeschoten, wordt dit altijd direct ontkend en wordt er altijd meteen gemeld, dat de burgers vijandelijke eenheden zouden zijn. Totdat filmpjes en / of andere bewijzen opduiken…
Maar goed, dat is nu eenmaal oorlog. Schone oorlogen bestaan niet.
@7
Zou je ook iets meer on-topic kunnen reageren?
@8: OK nr 6 anders geformuleerd, als dat niet duidelijk genoeg was: nee, het is geen exces en dat is het ook nooit geweest. Met hoogspanning heeft het niets te maken: die jongens voeren gewoon uit wat ze is geleerd.
Als dit hen geleerd is zit het goed mis bij de Amerikaanse strijdkrachten.
Waarom was het eigenlijk nodig om een gevechtshelikopter, gemaakt om tanks op te blazen, in te zetten tegen mensen? De Amerikanen hadden toch ook militairen op de grond in de buurt die de situatie beter hadden kunnen inschatten (de Bradley)? Dat heeft niks te maken met besluiten nemen onder hoogspanning maar met proportioneel gebruik van geweld.
@11: Maar dan loop je het risico dat er gewonden of doden vallen onder jouw militairen. Dit is makkelijker en veiliger voor ‘jouw kant’.
@11
Dat heeft wel met besluiten onder hoogspanning te maken. Als jij denkt dat je tegenover mensen met raketwerpers staat, maak je een andere afweging over “proportioneel gebruik van geweld” dan wanneer je denkt tegenover een paar boeren met hooivorken staat.
@10: dat klopt, maar geldt niet alleen voor de Amerikaanse strijdkrachten. Zoals JJ in #12 schrijft, gaat veiligheid van je eigen mensen boven alles, ook boven onschuldige slachtoffers dus. En zo wordt dat ook geleerd.
@13
Chris, ik denk dat je ReinoutS’s post verkeerd opvat. Allicht maak je onder die hoogspanning (‘shit, ze gaan me uit de lucht schieten’) sneller een beoordelingsfout.
Het punt is echter dat *deze* fout uitgesloten had kunnen worden door niet een helicopter, maar grondtroepen te sturen.
Het is de bewuste strategische afweging om eigen slachtoffers zoveel mogelijk te vermijden en zoveel mogelijk vanuit de lucht en van afstand te doen die onvermijdbaar tot dit soort misstanden leidt.
Mart
@14
En dat is niet waar en een veel te grove simplificatie. Kijk maar als men een inval in een huis doet. Daar wordt niet in het wilde weg geschoten, ook al is dat veiliger.
@16: Nog veiliger is waarschijnlijk het huis laten opblazen door, ik noem maar wat, een helikopter :).
@16: ja, dat ben ik met je eens. Het is een te grove simplificatie, maar dat vind ik ook van de ‘hoogspannings’ benadering.
Bij een inval in een huis wordt (meestal) niet in het wilde weg geschoten. Zodra er mogelijke weerstand wordt vermoed, verandert dat. Dan wordt luchtsteun ingeroepen.
@15
” Allicht maak je onder die hoogspanning (‘shit, ze gaan me uit de lucht schieten’) sneller een beoordelingsfout.”
Kijk, en daarom is het belangrijk om goed te begrijpen wat onder deze omstandigheden gebeurt.
Het punt is niet dat men een fout maakt onder hoogspanning, maar een fout maakt, waardoor men onder hoogspanning komt.
Hier denken de piloten wapens te zien, en gaan vervolgens alles in die termen verklaren. Doordat ze wapens zien, zien ze vervolgens een RPG en dus denken ze dat ze in een bedreigende situatie zitten, komen onder spanning en schieten erop los.
Stel dat er de mogelijkheid was geweest om grondtroepen te sturen; dan was dat waarschijnlijk nog niet gebeurd omdat ze geroepen zouden hebben dat dat te gevaarlijk was want ze hebben raketwerpers.
Kortom, het is niet kunnen herstellen van een beoordelingsfout die leidt tot dit soort situaties.
Tenzij je vindt dat je uberhaupt niet met helikopters mag vliegen, maar goed, dan wordt de discussie dat je beter ongewapende mensen kan sturen dan grondtroepen en vervolgens dat oorlog niet goed is. Ben ik met je eens, maar helpt hier niet echt.
@18
“Zodra er mogelijke weerstand wordt vermoed”
Precies!
En dat vermoeden kan een beoordelingsfout zijn die moeilijk te herstellen is. Exact het punt van het stuk.
@19
Zeg, als je flauw mijn stelling in het absurde gaat trekken in plaats van er serieus op in te gaan, dan zijn we snel klaar, nietwaar?
Het is precies mijn punt dat grondtroepen sturen te gevaarlijk geacht wordt, dat daardoor gekozen wordt voor een manier van opereren die een grotere kans op falen heeft door het verkeerde doel te raken.
Simpel gezegd: pech gehad. Je bent verantwoordelijk voor het resultaat van je strategische keuzen, en als je oorlog wil voeren zonder risico voor jezelf door alles van afstand te doen, dan is de consequentie die je zult moeten nemen dat er dit soort foute beslissingen gemaakt worden.
Wil je dit voorkomen, dan zul je het risico op gesneuvelden aan je eigen zijde voor lief moeten nemen.
De keuze die het US Chiefs of Staff gemaakt hebben is duidelijk: anything but casualties on our side. Wie er dus verantwoordelijk is voor de onschuldige doden is ook duidelijk. Vandaar ook de angstvallige pogingen deze video te onderdrukken.
Mart
@20: het vermoeden kan leiden tot of is een beoordelingsfout tenzij we vinden, dat het geweld op basis van een vermoeden alleen gerechtvaardigd is. Ik ga uit van het principe ‘onschuldig tot de schuld is bewezen’.
Andersom leidt het niet gebruiken van geweld bij niet meer dan vermoedens dan wel tot meer slachtoffers onder je eigen soldaten, maar dat moet je er voor over hebben, als je onschuldige slachtoffers wil vermijden.
@22
Het probleem is dat de piloten in dit geval niet vermoedden dat ze wapens hadden, maar dachten te weten dat zo was. Ofwel, zij dachten dat schuld bewezen was…..
@21
Zou handiger zijn als je even op deel 1 van mijn #19 reageerde.
Kijk, als jij feitelijk helikopters uit de lucht wil halen omdat dat minder onschuldige slachtoffers maakt, maak je de assumptie dat verder niets verandert.
Ik zou best de stelling durven verdedigen dat dit situaties bedreigender maakt voor grondtroepen, waardoor ze er sneller op los zullen schieten en juist meer onschuldige slachtoffers vallen.
Of, het ontbreken van luchtsteun lijkt tot andere onwenselijke situaties; zeg Srebrenica….
@23: als je iets denkt te weten, is dat een vermoeden, geen zekerheid.
@24: zeker wordt het dan voor de grondtroepen gevaarlijker, maar die hebben dan geen reden om er sneller op los te schieten, als ze goed getraind zijn. Maar dat was mijn argument eerder ook al: ze doen gewoon wat hen geleerd is. Als je geleerd wordt eerst te schieten en dan te praten, en daarop getraind wordt, ga je dat ook doen.
Het zal wel aan mij liggen maar totdat er op het busjes werd geschoten kan ik me iedere beslissing “voorstellen” (in hoeverre iemand zich dit kan voorstellen).
Op deze mensen triggerhappy te noemen vind ik van een bedenkelijk niveau getuigen.
http://blog.ajmartinez.com/ heeft een boeiende en eigenlijk vrij evenwichtige analyse van iemand die in de praktijk vaak met dit soort beelden heeft moeten werken.
Hij stelt ook dat van 3.39 tot 3.46 een echte raketwerper zichtbaar is, en als je weet dat je er op moet letten zie je het ding inderdaad.
Neemt trouwens niet weg dat deze hele praktijk bijzonder dubieus en contra-productief voor het Amerikaanse doel is.
@27: als je er op gaat letten, ga je ze overal in zien. Dan zie je een cameralens voor een raketwerper aan, zoals Martinez nog eens duidelijk maakt.
@25
“als je iets denkt te weten, is dat een vermoeden, geen zekerheid.”
Pedro, je begint nu weer een van je semantische discussies…. Daar doe ik deze keer niet aan mee.
“zeker wordt het dan voor de grondtroepen gevaarlijker, maar die hebben dan geen reden om er sneller op los te schieten, als ze goed getraind zijn”
En dit is ook weer een herhaling van zetten.
De groeten, ik ben klaar met jou in deze thread.
@26
“Op deze mensen triggerhappy te noemen vind ik van een bedenkelijk niveau getuigen.”
Volgens mij moet je het stukje iets beter lezen. Ik stel dat als je kijkt vanuit het perspectief dat je weet dat mensen onschuldig waren, je een stel triggerhappy cowboys ziet.
Als je echter kijkt vanuit het perspectief dat ze iets verkeerd waarnemen en vervolgens alles vanuit een “bedreigd perspectief” bekijken, de zaken misschien anders liggen.
@27
Volgens mij sluit zijn verhaal behoorlijk aan met wat ik in het stuk betoog.
@29:
Je hoeft er niet aan mee te doen, hoor, maar in dit geval was het imnsvho een essentieel onderdeel van de discussie. Als we vinden dat een simpel vermoeden niet voldoende is om te gaan schieten, kun je het schieten niet goedpraten door te zeggen, dat ze denken, dat schuld bewezen is. Dan zijn ze niet goed getraind. En dat is idd en herhaling van zetten. Jij focust alleen op de psychologie van mogelijk gevaarlijke situaties en wil alleen daar over praten. Op het argument, dat die psychologie in sterke mate afhankelijk is van de training, en dat de training er op is gericht om de soldaten te leren zonder nadenken te gehoorzamen (het ‘uitschakelen’ van die psychologische reflexen), ga je niet in.
Daarnaast vind ik, dat we hier niet van een bedreigd perspectief kunnen spreken. Hoe veel Apaches zijn er in Irak neergeschoten (volledige lijst van alle gecrashte en neergeschoten helicopters, meestal geen Apaches? Van een echt bedreigende situatie voor de helicopterbemanning was dus geen sprake. Wel van een situatie, waarin ze getraind zijn om bepaalde gedragingen en beelden als gevaarlijk te beschouwen. Mensen, die daar niet in getraind zijn, en dat dus niet aan hebben geleerd, zien geen raketwerpers op de beelden.
De training om overal gevaar in te zien en met een kanon op een mug te schieten, is een strategische keuze van de legerleiding (zoals Mart ook al aanvoerde), vergelijkbaar met het inzetten van Agent Orange in Vietnam.
En natuurlijk is het best leuk en interessant om over de psychologische achtergronden te kletsen, maar die zijn niet de belangrijkste oorzaak van de vele onschuldige slachtoffers. Dat speelt alleen een belangrijke rol bij niet of slecht getrainde soldaten.