Three strikes and you’re out

OPINIE - …
Dochter vanaf de achterbank: “Pappa, je ziet toch wel die grote gele borden? Je rijdt zo hard!”
Pappa aan het stuur: “Even niet storen Marina, ik probeer op tijd thuis te zijn.”
Dochter: “Maar pap! Zie je dan die oranje knipperlichten daar recht voor je? En die rode pijl????”
Pappa: “Verdorie Marina, komt toch niet steeds met al die nutteloze weetjes. Je weet toch dat ik me moet concentreren op de snelheidsmeter en het gaspedaal. Dan zijn we snel thuis. En tijd is geld, heb ik je al zo vaak gezegd!”
Dochter: “PAPPA!!!!!!”
…
“KRAK BOEM CRASH”

De auto boort zich door een afzetting en slingert door het gat van het weggehaalde wegdek naar de reling en komt daar met een knal tot stilstand. Dochter heeft verschillende kneuzingen, last van haar nek en een hersenschudding omdat ze zijwaarts tegen het raam sloeg met haar hoofd.
Pappa Harco heeft niets, want airbags.

Politie is snel ter plaatse en spreekt met Pappa Harco.
Politieman 1: “Beste meneer… Harco Ronge? Hoe heeft dit kunnen gebeuren?”
Harco: “Nou, ik werd afgeleid door mijn dochter en daardoor had ik de borden niet goed in de gaten. En overigens, die borden waren voor meerdere uitleg vatbaar hoor! Maar eerlijk is eerlijk, dus ik heb mijn excuses naar mijn dochter gemaakt omdat dat ik onterecht boos naar haar werd.”
Politieman 1: “Uhm… Ik lees hier dat u al drie keer eerder het afgelopen jaar een soortgelijk ongeval had. Dat is wel heel toevallig.”
Harco: “Ja? Dus? Ongelukken gebeuren nu eenmaal als je achter het stuur zit. En ik weet alles van sturen hoor, daar hoef je mij niets over uit te leggen wijsneus.”
Politieman 1: “….”
Politieman 2: “Maar door de herhaling vrees ik dat we toch uw rijbewijs moeten innemen voor aantoonbaar gevaarlijk en onverantwoord rijgedrag.”
Harco: “NEE, dat mag u helemaal niet doen! Wie kan er anders dan ik straks mijn dochter veilig van en naar school rijden?”

Ja, dit verhaaltje is natuurlijk een oversimplificatie van de al anderhalf jaar durende klucht rondom het duo Rutte en De Jonge aangaande de pandemie.
Maar het vat voor mij de essentie samen. En maakt beeldend waarom het nu echt tijd is voor de heren om op te stappen.

Niet het luchtruim sluiten als je weet dat de varianten van alle kanten binnen komen. De scholen te vroeg opengooien als bekend is dat verspreiding ook echt via de jeugd gaat. Verwachten dat iedereen zich aan de laatste 20% van regeltjes houdt als je met veel bombarie (weer) te vroeg 80% in de prullenbak gooit. Eindeloos wachten met eenvoudige maatregelen als het invoeren van mondkapjes en ruimte geven voor twijfel over het nut. Net zo lang sleutelen aan een avondklok tot het niet meer zinvol is. Geen werk maken van ventilatie in gebouwen (bv scholen). Niet pro-actief (ICT) systemen bouwen en niet met harde hand systemen op elkaar laten aansluiten. Steeds weer te vroeg afschalen en dan weer te laat kunnen opschalen bij de volgende golf. Onverantwoorde uitspraken doen over hoe snel na een vaccin je kan feesten. Onnavolgbare veranderingen in inentingsschema’s waarbij dan vooral ook nog veel partijen via de media moeten horen van de nieuwe “spelregels”.

Natuurlijk, besturen is moeilijk. En besturen in tijden van crisis is nog moeilijker. Er bestaan geen perfecte oplossingen. Er is nooit voldoende tijd voor alle afwegingen.
Maar dat neemt niet weg dat het van groot belang is steeds te leren van wat er reeds gebeurd is, te leren van je eigen fouten en tekortkomingen, te leren van wat andere landen doen en vooral steeds te zorgen voor goede adviezen. Let op, meervoud.

Je beperken tot 1 kanaal waar je je oor selectief te luister legt, ook als is een paar keer gebleken dat je dan niet de beste keuzes maakt, is in een crisis onverantwoordelijk.
En het is dan vervolgens ook nog eens in en in triest als je dan de slachtoffers of “de ander” de schuld gaat geven van dat het niet goed ging en het zelf laat bij “niet goed ingeschat”.

Iedereen die maar iets weet van besturen en teams of organisaties leiden is ervan op de hoogte dat het gevaarlijk is als alle neuzen steeds dezelfde kant op staan of iedereen steeds ja knikt en niemand zijn stem durft te verheffen. Je hebt criticasters nodig, een andere blik, een tegengeluid, om te voorkomen dat je met oogkleppen op de verkeerde afslag neemt.
Ja, ook de Tweede Kamer mag zich dit aantrekken. Niet zozeer de oppositiepartijen, maar juist de coalitie. De lieve vrede bewaren vanwege formatiegesprekken of het niet willen laten vallen van eigen ministers is onverantwoord in het licht van de risico’s voor de volksgezondheid.

Dus nee, excuses zijn niet meer voldoende. Drie keer stevig verkeerd “inschatten” is echt teveel. Dan hoor je niet meer op die plek te zitten.
En het doet er op dit moment niet toe dat de ziekenhuizen niet snel vollopen. De gevolgen van alweer een verkeerde beslissing zijn er ook zonder dat.
Bovendien, wat gebeurt er als er nog een ronde komt? Of als deze golf echt uit de hand loopt? Of nog een andere crisis zich aandient? Wilt u dan een evidente brokkenpiloot aan het stuur?

Oh, en mochten ze een nieuwe zoeken, dan graag eentje die iets begrijpt van het gedrag van mensen anders dan die in de eigen bubbel. Die snapt dat het niet alleen belangrijk is wat je vertelt, maar ook hoe je het vertelt. Liefst iemand die ook echt empathisch is en in kan leven in de moeilijke situatie waar anderen in zitten of komen. En dan nog steeds de lastige beslissingen durft te nemen.

Full disclosure: sinds een jaar ben ik als vrijwilliger betrokken bij het Red Team. En voor de duidelijkheid: ik ambieer geen positie als minister (nu).