Nieuwe Othello trekt jonger publiek dat ‘aap’ hoort schelden

Shakespeare’s fameuze stuk over verzengende jaloezie en afgunst trok bij de première in de Koninklijke Schouwburg een relatief jong publiek. Dat is mooi, al is het gelach bij flauwe grapjes even wennen. En is racisme het centrale thema in deze bewerking. Het is 2020 en het programma uitgereikt voorafgaand aan Othello gaat over Zwarte Piet, onder de kop ‘De Blinde Vlek’. En is er recente column van Johan Fretz uit het Parool toegevoegd over racisme in Engeland tegenover prinses Meghan. Word je als bezoeker voorgeprogrammeerd als schuldige slechterik en was Shakespeare racistisch of juist niet? Werner Kolf in een interview in de Volkskrant over zijn hoofdrol ‘In onze Othello proberen we de witte toeschouwers te confronteren met hun blinde vlek voor racisme.’ Ook dat is een vooroordeel. Werner zegt ook: ‘Er zit nu meer black power in onze voorstelling.’

Door: Foto: © Het Nationale Theater Othello foto Sanne Peper copyright ok. Gecheckt 20-09-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tsjechow en ‘The Wire’

Affiche van The Wire (foto:Flickr/mwichary)

Het is usance om, wanneer een televisie-serie uitzonderlijk goed geschreven is, deze te vergelijken met het werk van William Shakespeare. Over de Amerikaanse drama-serie ´The Wire´ wordt dit bijvoorbeeld vrij regelmatig gezegd.

Maar waarom moet het altijd Shakespeare zijn? Shakespeare is in veel opzichten een nogal beperkte schrijver, en er zijn veel interessantere schrijvers, wiens werk veel meer raakvlakken met The Wire vertoond.

Een voorbeeld is het personage Duquan, of ´Dukie´. Dukie wordt geintroduceerd in seizoen 4, een onzekere tiener, die zich dicht bij de absolute bodem van de maatschappij bevindt. Het is niet alleen dat hij opgroeit in de achterbuurten van de stad Baltimore. Ook binnen dit milieu is hij een underdog. Hij is namelijk het kind van drugsverslaafden, die zich niet veel aan hem gelegen laten liggen, en hem zelfs soms gebruiken als een bron van geld, om maar drugs te kunnen kopen. Omdat hij nooit schone kleren krijgt, stinkt hij, en wordt hij getreiterd.

Er gloort echter hoop. Er zijn een paar volwassenen in zijn omgeving die wel het beste met hem voor hebben. Dit zijn de bokstrainer en onofficiele sociaal werker Cutty, en boven alles zijn leraar, Mr. Pryzbylewski, nota bene een blanke. Deze laatste helpt hem op alle mogelijke manieren. Onder zijn leiding ontdekt Dukie dat hij eigenlijk best een slimme jongen is, met een onvermoed talent voor computers. Prezbylewski probeert hem dan ook op alle mogelijke manieren aan te moedigen om zijn school af te maken, en niet terug te vallen in de omgeving waar hij vandaan komt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kunst op zondag | William Shakespeare

They that have power to hurt, and will do none,
That do not do the thing they most do show,
Who, moving others, are themselves as stone,
Unmoved, cold, and to temptation slow;
They rightly do inherit heaven’s graces,
And husband nature’s riches from expense;
They are the lords and owners of their faces,
Others, but stewards of their excellence.
The summer’s flower is to the summer sweet,
Though to itself, it only live and die,
But if that flower with base infection meet,
The basest weed outbraves his dignity:
For sweetest things turn sourest by their deeds;
Lilies that fester, smell far worse than weeds.

William Shakespeare, Sonnet 94

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie houden er nog meer van Shakespeare?

William Shakespeare (Foto: Wikimedia Commons)

De Russische romanschrijver Lev Tolstoj heeft een essay geschreven over Shakespeare. Hij vertelt hoe hem altijd werd voorgehouden dat Shakespeare’s ‘King Lear‘ de meest indrukwekkende prestatie in de wereldliteratuur was. Dus las Tolstoj het stuk, in een Russische vertaling. Daarna nam hij nog een andere Russische vertaling ter hand, en nog een. Hij ging verder met het lezen van King Lear in het Duits, en in het Frans. Uiteindelijk nam hij de ultieme stap – hij besloot Engels te leren om King Lear in de oorspronkelijke taal te kunnen lezen.

Na King Lear zes keer gelezen te hebben, in wel vier verschillende talen, kon hij met zekerheid zeggen dat ‘King Lear’ niet het grootste literaire werk ooit was. Integendeel. Het stuk was van A tot Z ridicuul, zonder een moment van diepgang of geloofwaardigheid. Hetzelfde gold, wat Tolstoj betreft, voor de rest van Shakespeare’s werk.

Ik ben het altijd eens geweest met deze inschatting. Ook ik (een fanaat waar het op literatuur aankomt) verafschuw Shakespeare. Ik heb echter maar weinig prominente medestanders. Naast Tolstoj is er alleen nog de fantasy-auteur J.R.R. Tolkien, maar die naam te moeten noemen is bijna genant. Verder kwijlt de hele wereld (waaronder velen van mijn beste vrienden, en zelfs mijn eigenste moeder) het orakel van Stratford onder van bewondering.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.