In 1969, de Vietnam oorlog was in volle gang, maakte een hooggeplaatste analist van het Amerikaanse ministerie van Defensie stiekem een set kopieën van een geheim rapport over de oorlog. In het rapport werd de voortgang van de Vietnam oorlog in uitputtend detail op meer dan 7000 pagina's beschreven. Het was zijn bedoeling de zeer geheime informatie te delen met invloedrijke politici en wetenschappers in de hoop dat dit een einde aan de oorlog zou bespoedigen. De analist was Daniel Ellsberg, een voormalige officier van het korps mariniers die werkte voor RAND, de denktank van het Pentagon. Door zijn ervaringen in Vietnam en ontmoetingen met dienstweigeraars in de VS raakte hij overtuigd dat de oorlog verkeerd was. Door zijn kennis als insider wist hij ook al dat de oorlog militair onwinbaar was en een stuk minder goed liep dan de Amerikaanse regering haar bevolking wilden doen geloven. De oorlog in Vietnam kostte elke dag ongeveer achthonderd Vietnamezen, waarvan meer dan twee derde burgers, en twintig Amerikaanse soldaten het leven. Een veelvoud hiervan raakte ernstig verwond of verminkt voor het leven. Op 13 juni 1971 wilde de New York Times een aantal citaten uit de documenten publiceren maar werd door de Nixon regering tegengehouden met een waaier aan juridische en politieke drukmiddelen. Om een doorbraak te forceren las Senator Mike Gravel een flink deel van het document voor in de Senaat. Het voorlezen van 4100 pagina's duurt een tijdje maar de regels van de Senaat staan niet toe dat een Senator die aan het woord is onderbroken wordt (de zogenaamde 'filibuster'). Alles wat de Senator zegt wordt automatisch onderdeel van de handelingen van de Senaat en die zijn openbaar. Het publiek worden van deze informatie was het begin van het einde van de Vietnam oorlog en begin het proces van het terugtrekken van Amerikaanse troepen. Fast forward naar 2010. De VS is wederom verwikkeld in onwinbare oorlogen die wederom gestart zijn op dubieuze gronden en wederom worden voortgezet zonder enige strategie of duidelijk doel. Elke dag dat deze oorlogen voortduren sterven er vele burgers en soldaten. Ook nu zijn er mensen die geheime informatie over deze oorlogen lekken in de hoop dat dit de politieke druk zal geven om ze te beindigen. De Xerox technologie uit 1969 is vervangen door een wereldwijd geëncrypteerd computernetwerk dat de identiteit van de klokkenluiders beschermt. Zelfs Wikileaks weet niet wie de klokkenluiders zijn, dat is veiliger voor de klokkenluiders en Wikileaks. Wat er vervolgens gebeurt in de media is niets anders dan surrealistisch te noemen. De bulk van de aandacht en het debat gaat over de Xerox machine. Of het 21ste eeuwse equivalent er van, de websites van Wikileaks. Vragen als 'is Wikileaks journalistiek?' en 'mag je wel geheime informatie lekken?' worden fel en tot in uitputtend detail besproken door deskundologen die opvallend vaak weinig notie lijken te hebben van de netwerktechnologie waar ze een mening over geven. Bij de eerste 'grote' actie van Wikileaks, de 'Collatoral Murder' video kwam er een enorm debat op gang over de verantwoordelijkheid van helikopter piloten en of het nu wel of niet redelijk was dat je een fototoestel voor een granaatwerper kon aanzien. Wat niet werd besproken was het simpele feit dat het Pentagon drie jaar lang willens en wetens had gelogen tegen Reuters en de families van burgerslachtoffers in Bagdad over de toedracht van de schietpartij waarbij een Apache helikopter van een kilometer afstand 2 kinderen doorzeefde met een boordkanon. Het Pentagon gaf in haar verklaring in 2007 aan dat het niets wist van de verwondingen van de kinderen terwijl zijn vanaf dag 1 in bezit waren van de video die niets aan de verbeelding overlaat. Bewuste leugens bij de start van de Irak oorlog en kennelijk tot de dag van vandaag. Op de Nederlandse TV kopte Pauw&Witteman: "Nederlander nauw betrokken bij lekken aanvalsvideo", want dat was het nieuws. En kennelijk veel belangrijker dan het feit dat er kinderen werden neergeschoten en daar over werd gelogen. Wikileaks is nu al weer ruim een week non-stop in het nieuws en dat is een probleem. Want de Xerox machine is helemaal niet belangrijk. Illegale aanvalsoorlogen, gestart op basis van leugens, zijn belangrijk. Het martelen van onschuldige burgers in geheime gevangenissen is belangrijk. Het bespioneren van VN diplomaten is belangrijk. Het rommelen in de interne politieke besluitvorming van andere landen is belangrijk. Dus waarom is de gehele media zo druk met die Xerox machine en de persoon die op de kopie-knop drukt? Beste journalisten, jullie hebben een vrachtwagen lading scoops die Watergate doen verbleken op een presenteerblaadje aangereikt gekregen. Westerse landen doen dingen waarvoor Afrikaanse dictators geboeid naar het Internationaal Hof in Den Haag worden afgevoerd. Aan het werk! https://www.youtube.com/watch?v=gXlmQeSpqI4
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Is Assange een journalist? Wie ja zegt, zal zorg hebben over zijn arrestatie. Is Rutger Castricum een journalist? Wie ja zegt, maakt slecht onderscheid tussen nieuwsgierigheid en botte provocatie. Is geheimhouding nuttig en nodig? Is goede smaak en fatsoen nuttig en nodig? Mogen politici en journalisten elkaar gunsten verlenen? Wat moeten we vinden van lekken?
Het zijn de vragen, die worden opgeroepen door Wikileaks, door het onfatsoen van Pownews, door de hypes die door de interactie van politiek en journalistiek worden veroorzaakt. Sommigen vinden het gemakkelijke vragen, maar ik heb er moeite mee. Als dat zich voor doet, pak ik meestal een oude leermeester uit de boekenkast.
Robert Dahl, Amerikaans politicoloog, geeft vijf criteria voor democratie:
1. Effectieve participatie (en participatie die geen effect sorteert?)
2. Gelijkheid bij stemmen (doen we; maar Gore-Bush? Of stemmen in R’dam?)
3. Verwerven van verlicht begrip
4. Finale beheersing van de agenda
5. Insluiten van volwassenen.
De sleutel zit de verwerving van verlicht begrip: politieke gelijkheid kan alleen wanneer de leden van een politiek systeem gekwalificeerd zijn om deel te nemen aan de besluitvorming. Voor die kwalificatie moeten zij voldoende in de gelegenheid zijn om te leren over de onderwerpen waarover wordt beraadslaagd en besloten. Dahl roept Pericles op als getuige, die de gewone burgers, bezig met hun dagelijkse besognes, toch goede beoordelaars vindt van de publieke zaken. (On democracy, p.38/39)
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.