Aquaduct

De scepsis rondom het Romeinse aquaduct in Nijmegen is doorgeschoten. Archeologen betalen hier namelijk voor fouten die niet zij hebben gemaakt. 1. In het oosten van Nijmegen ligt een oud Romeins aquaduct. De vijver, de geulen en de drie dammen zijn goed vergelijkbaar met antieke waterleidingen als die in Dorchester en Tongeren, maar er zijn weinig concrete vondsten gedaan. Hout, het materiaal waarmee de eigenlijke waterloop was gebouwd, is nu eenmaal vergankelijk en kan niet meer worden opgegraven. Het is daarom begrijpelijk dat er een stevige discussie is losgebarsten of de vijver, geulen en dammen wel door de Romeinen zijn aangelegd. Aanvankelijk waren het sceptische burgers die vragen stelden; later kwamen daar journalisten bij; daarna gaf de Nijmeegse Rekenkamer advies; tot slot oordeelde de Nijmeegse politiek dat er geen reden was tot twijfel. De affaire interesseert me, maar niet om de vraag of er werkelijk een aquaduct is geweest. Voor zover we weten, was het er. Voor zover we weten, is de kritiek onterecht. Daarom is de scepsis zo boeiend. De Nijmeegse archeologen betalen namelijk voor fouten die niet zij hebben gemaakt.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022
Waan van de dag

Frauderende hoogleraar schiep meerdere aliassen om eigen artikelen te reviewen

, door

NIEUWS - SAGE Publishers trekt 60 artikelen terug uit het tijdschrift Journal of Vibration and Control na een uitgebreid onderzoek:

SAGE announces the retraction of 60 articles implicated in a peer review and citation ring at the Journal of Vibration and Control (JVC). The full extent of the peer review ring has been uncovered following a 14 month SAGE-led investigation, and centres on the strongly suspected misconduct of Peter Chen, formerly of National Pingtung University of Education, Taiwan (NPUE) and possibly other authors at this institution.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Anders Sandberg (cc)

Logica

, door

COLUMN - Wie een academische instelling bestuurt, doet het altijd wel in iemands ogen verkeerd. Je zou dus mild moeten zijn in je kritiek, maar soms neemt de verbijstering het toch van je over. Neem bijvoorbeeld dit interview met Hans Clevers, de president van de KNAW. Hij krijgt een simpele vraag voorgelegd die hij, toen hij zich voorbereidde op het gesprek, moet hebben zien aankomen: of de affaire-Stapel niet duidt op “een afkalvend moreel besef bij wetenschappers”. Zijn antwoord:

De vermeende afkalvende integriteit van Nederlandse wetenschappers is iets wat vooral Nederlandse wetenschappers zelf bezig houdt. Voor het publiek geldt de wetenschap nog altijd als betrouwbaar.

Dat laatste klopt: mensen hebben ontzag voor de wetenschap. Maar dat was de vraag niet. De vraag betrof de individuele onderzoekers. Anders gezegd, terwijl er vertrouwen is in de wetenschappelijke methode, is er twijfel of de wetenschappers zich wel voldoende inspannen om die methode goed toe te passen. Het is zeker niet waar dat de Nederlandse wetenschappers de enigen zijn die zich zorgen maken.

Maar het gaat nog verder:

In Nederland hebben we de procedures op het gebied van integriteit keurig geregeld.

Dit is maar de helft van het antwoord. Het gaat er niet alleen om of het geregeld is, het gaat er tevens om of de procedures worden nageleefd. Het is ondenkbaar dat Clevers niet zou weten dat bijvoorbeeld de VSNU zich juist hierover zorgen maakt: er zijn prachtige procedures maar ze zijn onvoldoende bekend. Clevers’ redenatiefout staat bekend als het weglaten van een secundum quid.

Foto: Seth Schoen (cc)

De Oudheid uitgelegd

, door

OPINIE - Ik wilde deze Romeinenweek elke dag een stukje schrijven over een aspect van de Romeinse cultuur en had niet zo’n zin om in te gaan op de catastrofale wijze waarop de oudheidkundige disciplines steeds weer in het nieuws komen. Daar leek deze week mij niet het moment voor.

Ik had gerekend buiten Bibi Netanyahu.

De paus bezocht Israël en premier Netanyahu maakte een opmerking dat Jezus daar ook had geleefd en dat hij Hebreeuws had gesproken. De paus corrigeerde hem meteen: Jezus had Aramees gesproken. Netanyahu moest erkennen dat dat waar was en probeerde zijn gezicht te redden met de woorden dat Jezus weliswaar Aramees had gesproken maar ook Hebreeuws had gekend. De paus had gelijk en als Netanyahu met zijn tweede uitspraak bedoelde dat Jezus de teksten begreep die in de synagoge werden gelezen, had ook hij gelijk.

Dat wist u allang. Als u het niet hebt opgepikt in de discussie rond The Passion of the Christ, dan is het wel uit het Cultureel Woordenboek of anders hebt u het in de krant gelezen. In de Syrische Burgeroorlog is regelmatig gevochten om het stadje Maaloula, en elke keer als daarover werd geschreven, werd erbij gezegd dat ‘de bewoners Aramees spreken, de taal van Jezus’ (voorbeeld).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Thompson Rivers University (cc)

Fifi snapt het

, door

OPINIE - Deze blogpost is geschreven naar aanleiding van het eerste debat over Vertrouwen in de Wetenschap dat op 11 maart 2014 werd gehouden in Nemo. De debatreeks is georganiseerd door Het Rathenau Instituut en de WRR op verzoek van met ministerie van OCW.

‘We moeten het de burger nóg beter uitleggen.’

‘We moeten méér communiceren.’

‘De boodschap moet nóg simpeler worden verteld.’

Het zijn oude vertrouwde mantra’s. Ik hoorde ze toch weer voorbij komen laatst in Nemo tijdens het eerste debat over Vertrouwen in de Wetenschap van de WRR en het Rathenau Instituut.

Gelukkig waren er ook andere geluiden. Zo twitterde @FifiSchwarz uit de zaal: ‘Wetenschappers stellen: we moeten beter uitleggen. Maar: burgers moeten ook zelf leren (geleerd worden) kritisch te denken.’

Gelukkig, want de oude aanpak (‘Mevrouwtje, ik leg het u nog één keer uit.’) volstaat echt niet meer. De tijd dat met een beroep op de wetenschap elke discussie in één klap kon worden beëindigd, is definitief voorbij. In het internettijdperk zijn we toegegroeid naar een situatie waarin een beroep op de wetenschap vaak juist het startsein vormt voor een discussie.

Probeer het maar uit, bijvoorbeeld door op een verjaardagsfeestje over klimaatverandering te beginnen of over gezonde voeding. Of door in gezelschap van hoogopgeleide jonge moeders op te merken dat borstvoeding volgens de wetenschap toch echt het allerbeste is voor baby’s. Wedden dat minstens één moeder op de proppen komt met een onderzoek waaruit iets heel anders blijkt?

Foto: Bert Kaufmann (cc)

Onrust en rumoer in de Nederlandse wetenschap

, door

ANALYSE - Door een overschot aan kandidaten en een toename van tijdelijke contracten neemt de druk binnen de Nederlandse academische wereld toe, betogen onderzoekers Elizabeth Koier en Marije de Goede.

De laatste maanden is er veel discussie over de staat van de wetenschap in Nederland. In de media en binnen universiteiten is er veel aandacht voor de druk om te publiceren en het toegenomen belang om onderzoeksbeurzen binnen te halen. Maar waarom ontstaat de discussie juist nu? Wij denken dat dit een symptoom is van een toegenomen selectie- en concurrentiedruk aan de Nederlandse universiteiten.

De cijfers over het wetenschappelijk personeel in Nederland laten twee ontwikkelingen zien die volgens ons ten grondslag liggen aan de huidige onrust. Ten eerste de toename van het aantal tijdelijke contracten en daarmee selectiemomenten en ten tweede het toegenomen aanbod van mogelijke kandidaten voor elke beschikbare plaats. Samen zorgen deze ontwikkelingen voor een toenemende selectiedruk binnen de Nederlandse academische wereld.

Toename van het aantal tijdelijke contracten

Het wetenschappelijk personeel op universiteiten is ruwweg in te delen in de volgende groepen (van laag naar hoog): promovendi die werken aan een proefschrift, postdocs (net gepromoveerde onderzoekers), universitair docenten (UD), universitair hoofddocenten (UHD) en hoogleraren (professoren). Promovendi en postdocs zijn doorgaans in tijdelijke dienst, net als een deel van de UD’s. UHD’s en hoogleraren zijn vaak verzekerd van een vast contract.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: janwillemsen (cc)

Gezond of niet? Debat brengt duidelijkheid!

, door

OPINIE - Wetenschappelijke conclusies worden maar al te vaak tandeloos gemaakt door ‘stakeholders’ erover te laten debatteren.

Wetenschappelijk onderzoek moet betrouwbaar zijn. Alleen al daarom is het belangrijk dat er een algemeen aanvaarde methodiek wordt gehanteerd. Die komt er in kort bestek op neer dat hypothesen worden getoetst en dat daaruit conclusies worden getrokken. De resultaten van het onderzoek moeten eenduidig, herhaalbaar en verifieerbaar zijn, en worden gecontroleerd door andere wetenschappers.

Zo hoort het.

Maar dit is 2014 en kennelijk voldoen de oude regels niet meer. Nadat vorige week de WHO, op dezelfde dag dat het Voedingscentrum te keer ging tegen superfoods, een bericht de wereld in had gestuurd waarin werd aanbevolen de suikerinname te halveren, druppelen er nu berichten de media in die suggereren dat de suikersoep niet zo heet moet worden gegeten als ze wordt opgediend.

En waarom niet? Waren de wetenschappelijke gegevens niet eenduidig, niet herhaalbaar of niet verifieerbaar? Waren ze niet gecontroleerd door andere wetenschappers? Nee, niets van dat alles. Maar er was meer debat nodig. Debat met stakeholders – belanghebbenden in het Nederlands.

Kennelijk werkt het tegenwoordig zo. De WHO maakt zich zorgen over overmatige suikerconsumptie, en Coca-Cola maakt zich zorgen over de gevolgen van de zorgen die de WHO zich maakt. Want stel je voor dat mensen straks niet eens meer één blikje cola per dag kunnen drinken. Dat zou behoorlijk slecht zijn voor de gezondheid van Coca-Cola, nietwaar?

Foto: Kemal Y. (cc)

Wageningse wirwar

, door

OPINIE - Ik schreef al eerder over die malle kwestie in Wageningen, waar een promovendus in zijn proefschrift God niet mocht noemen. Ik meende in eerste instantie dat het ging om anticonfessionele scherpslijperij; in tweede instantie dacht ik eerder aan een decaan die, toen er eenmaal grote woorden als ‘scheiding van wetenschap en religie’ waren gebruikt, overreageerde.

Een tweet van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout van twee dagen geleden maakt de zaak pas goed merkwaardig. Naar aanleiding van de rubriek ‘Twistgesprek’ in de Volkskrant van vanmorgen (waarin het gaat over scherpslijperij) twittert Van Calmthout:

wur

Zou het werkelijk? Bij mij gaan alarmbellen af. Ik heb al een kwart eeuw professioneel redelijk vaak met moslims te maken en heb in al die jaren één keer meegemaakt dat een Nederlandse moslim zich beklaagde over een christelijke geloofsuiting. Dat was in de brochure die de moskee bij mij om de hoek, de Tawheed, in de wijk verspreidde om de dialoog met de buurt te openen. Daarin legde men uit dat Jezus ook in de Koran werd genoemd en dat er dus veel gemeenschappelijks was tussen christenen en moslims. In een voetnoot viel te lezen dat christenen eens moesten ophouden met hun rare idee dat Jezus wijn zou hebben gedronken, want dat kon natuurlijk niet waar zijn.

Vorige Volgende