Ruwe bolster, blanke pit

Voor de Romeinen waren alle volkeren te noorden van de rijksgrens, de limes, één pot nat. Het waren ‘barbaren’. En dat woord is blijven hangen. Ieren, Schotten, Polen, Russen – elk volk aan de rand van Noordwest-Europa is wel voor korte of langere tijd ‘barbaars’ genoemd. Het woord was een vrijbrief om deze volkeren vervolgens ook barbaars te behandelen. Je zou dus verwachten dat een auteur die een boek schrijft over de volkeren ten noorden van de limes zijn best doet om die klassieke pejoratieve aanduiding te vermijden, en te verwerpen. Maar Peter Bogucki was dat duidelijk niet van plan. Dit boek (in de serie Lost Civilisations, voor Reaktion Books) gaat over The Barbarians, ‘de barbaren’. Waarom dat zo prominent gebracht moet worden, is onduidelijk. Blijkbaar kon hij geen andere verzamelterm bedenken. In het voorwoord zegt hij dat zijn onderwerp ook best wel barbaars was.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Etnografische spiegel

Etnografische documentaires, wie kent ze niet? Een ontdekkingsreiziger trekt de jungle in naar vreemdsoortige en onontdekte volken, en brengt daar hun afwijkende gewoonten in kaart om zo iets van de aard van de exotische stam en hun wereldbeeld bloot te leggen.

Het levert vaak visueel oogstrelende televisie op, dat niet alleen voor een goed uur of langer verstrooiing zorgt, maar enerzijds het ego streelt dat het zo geïnteresseerd is in andere culturen en ruimdenkend genoeg om deze in hun waarde te laten, terwijl men anderzijds een beetje chauvinistisch kan gniffelen om die domme inlanders met hun primitieve bijgeloof en rare zeden. Het resultaat is niet zelden goedbedoeld, maar lichtelijk neerbuigend.

Wat zou er gebeuren als een Afrikaanse filmploeg naar Europa zou trekken die ons door dezelfde lens zou bekijken als Westerse filmmakers de inboorlingen van Zuid-Amerika, Afrika en Polynesië? Dit was de premisse van de Oostenrijkse filmmaker Walter Wippenberg, en deze ensceneerde een Afrikaanse etnograaf met zijn team dat de vreemdsoortige gebruiken ‘analyseerde’ van de Alpenstammen in Oostenrijk.

Het resultaat was ‘Das Fest des Huhnes – Kayonga Kagame zeigt uns die Welt: Das unberührte und rätselhafte Oberösterreich’ (1992). In Engelse overdub.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.