De nieuwe regering is er nog niet eens, maar vorig weekeinde lichtte de toekomstige premier al een tipje van de sluier op over de manier waarop zijn regering de leescrisis te lijf gaat. Met het socialemediaplatform X! Dat ‘emancipeert en bevrijdt de massa’s’. Want kennelijk krijgen we een sociaal-democratische regering die gaat doen aan arbeidersverheffing. Dankzij X zullen binnenkort onze jongeren weer lezen als een tierelier.
Nu kom ik uit een traditioneel PvdA-milieu waarin mijn opa probeerde zijn positie als medewerker in de chemische industrie iets te verbeteren door ’s avonds cursussen scheikunde of Frans te volgen, of in ieder geval een goed boek te lezen. Zodat hij uiteindelijk een kantoorbaan kon krijgen. Toen de radio kwam, werden er door de linkse “intellectuelen” van de VARA lezingen gegeven die allerlei ingewikkelde onderwerpen voor arbeiders verklaarden. Dat soort zaken kregen later een plaats bij de Teleac. Ik heb er in de jaren tachtig nog een cursus Indonesisch gedaan. Zo waren er ook cursussen Moderne Sterrenkunde en Portrettekenen en -Schilderen. Helaas bestaat dat niet meer. De publieke omroep heeft nog steeds een paar programma’s, bijvoorbeeld om laaggeletterden te helpen.
Macht van taal
Mijn eigen voorkeur zou zijn om de publieke omroep zodanig te hervormen dat er weer meer ruimte komt voor dit soort educatie. Zorgvuldig ontwikkelde cursussen op allerlei gebied die door grote groepen tegelijkertijd kunnen worden gevolgd. Emancipatie en bevrijding komt door studie en kennis! Wat fijn dat onze toekomstige premier dat ook inziet. Gooi alle onzin aan de kant en besteed een belangrijk deel van je leven aan proberen te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit – daar wordt je zelf beter van en daar wordt de samenleving beter van.
Zorg, als het om lezen gaat, dat er op allerlei manieren op tv aandacht wordt besteed aan lezen: van literatuur, van teksten die mensen ingewikkeld vinden. Dat hoeft dus niet per se (of niet exclusief) leesbevordering te zijn, maar zou ook in de vorm van lessen en tips zijn. Geef bijvoorbeeld de leraar Nederlands Arnoud Kuijpers (YouTube) een eigen programma.
Meneer Wilders verwacht echter meer heil van X, waar miljoenen ‘normale’ mensen zich kennelijk kunnen informeren over de ‘echte’ wereld, niet de fake fantasy-wereld van astronomie en de taal van onze voormalige kolonieën. Daar gaan onze jongeren uiteraard weer plezier krijgen in lezen en daar leren ze ook moeiteloos hoe je een ingewikkeld argument kunt volgen. Wilders deelde zijn onderwijskundige inzichten in de dagen nadat Akwasi van X was weggepest door een horde racistische X’ers, die daarmee lieten zien dat ze wisten wat de macht van taal is.
Gretig
Het verklaart elegant hoe het komt dat de resultaten van het internationale PISA-onderzoek zo dramatisch uitpakken, vooral voor Nederland: dat komt doordat jongeren een jaar of tien geleden Twitter (de vroegere naam voor X) hebben verlaten. Sindsdien is al hun plezier in lezen ingestort, en met name van het lezen van complexe teksten en van literatuur.
X verplicht op iedere mobiele telefoon van iedere scholier! Dat zal de eerste maatregel zijn van de toekomstige PVV-minister van onderwijs, cultuur en media (wetenschap zal verdwijnen uit het ministerie, als een hobby voor “intellectuelen”). Heel de Nederlandse jeugd aan het universum van Elon Musk, die antisemitische boodschappen op zijn platform ondersteunt, en ertegen is als er iets aan racisme wordt gedaan. Het platform dat geraaskal en onbeheerste discussies tot verdienmodel heeft. En dan zul je eens zien hoe gretig er gelezen wordt.
(Los van dit alles moet gezegd worden dat autocratie altijd begint met een aanval op de media, die zogenaamd allemaal in de handen zijn van ‘de’ tegenstander. Dat in plaats daarvan een platform wordt aangewezen dat als verdienmodel heeft om ongefundeerd schreeuwen, racisme en antisemitisme aan te moedigen, dit alles onder het mom van de vrijheid van meningsuiting, maakt het niet veel beter.)
Het structureel vooruithelpen van wijken door ontkokerd samenwerken gaat niet lukken, zeiden bestuurskundigen Helderman en Brandsen eerder op deze site. Drie deskundigen reageren. Godfried Engbersen: ‘Gezien de inspanningen is er te weinig uit de wijkaanpak gekomen?’