Balanceren tussen onthouden en vergeten

Wat gebeurt er precies met een herinnering? Waarschijnlijk kan je je de inhoud van dit artikel vanavond nog wel herinneren, maar morgen wordt al lastiger, om maar niet te spreken over volgende week. We kunnen niet alles onthouden en daarom filtert ons brein inkomende informatie om relevante ten koste van irrelevante dingen te behouden. Toch is iets dat je vergeten bent niet altijd per definitie ook verdwenen. Het zou kunnen dat je volgende week, terwijl je je dit stukje niet meer herinnert, iemand zijn naam blijkt te zijn vergeten. Ineens bedenk je laatst iets gelezen te hebben over vergeten. Maar waar? En wat precies? Nou ja, in ieder geval weet je nog dat vergeten noodzakelijk is voor een goed geheugen. Gelukkig maar! De hippocampus Het belangrijkste hersengebied voor het geheugen is de hippocampus, een complex hersengebied met ingewikkelde verbindingen, tussen cellen onderling en met de rest van het brein. Mensen bij wie de hippocampus niet meer werkt leven in het nu, ze kunnen nog maar weinig oude informatie terughalen en geen nieuwe informatie opslaan.

Door: Foto: biologycorner (cc)
Foto: Flood G. (cc)

Hoe ons brein dingen vergeet

, door

COLUMN - Hoe werkt vergeten eigenlijk?

Vergeten: we weten allemaal hoe het voelt. Soms willen we het graag maar lukt het niet en soms is vergeten juist ongewild, bijvoorbeeld als je niet op iemand zijn naam kan komen. Het lijkt soms wel alsof we geen controle hebben over wat we wel en niet onthouden. Is vergeten echt zo arbitrair of zit er wel degelijk een functioneel idee achter? Een nieuw onderzoek heeft nu een tipje van de sluier over dit vergeetproces opgelicht.

Het concept vergeten is altijd een lastig onderdeel van geheugenonderzoek geweest. Het is relatief makkelijk om te meten of iets onthouden is, je kan dan een experimentje doen waaruit blijkt dat de herinnering nog aanwezig is. Maar als je iets vergeten bent zijn er verschillende mogelijke oorzaken. Is de herinnering helemaal niet meer terug te vinden in het brein, is zij gewoon lastiger terug te halen, of misschien juist ondergesneeuwd door gelijkwaardige herinneringen? En daarnaast: komt vergeten doordat herinneringen over tijd gewoon vergaan (een passief proces) of is er een actief proces dat ervoor zorgt dat bepaalde herinneringen snel verwijderd kunnen worden?

Al deze vragen zijn jammer genoeg nog grotendeels onbeantwoord, terwijl het erg belangrijk is om goed te begrijpen hoe en waarom we informatie onthouden, bijvoorbeeld voor patiënten die leiden aan geheugen-gerelateerde ziekten. Op de laatste vraag is nu echter een voorzichtig antwoord gevonden: er blijkt wel degelijk een actief vergeetproces in de hersenen te bestaan!

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.