“Zoek het maar op”: recensie zomergasten met Bessel van der Kolk

Arts-onderzoeker Annemarie Nijboer gaat binnenkort promoveren op een studie naar zo’n dertienhonderd mensen die gewond raakten na een verkeersongeval. Ze keek naar de traumazorg in Nederland, en volgens haar resultaten hebben steeds meer zwaargewonden nek- en hoofdletsel na een ongeluk. Dat is een zeer zorgelijke ontwikkeling en er moet volgens Nijboer dan ook meer aandacht komen voor preventie. Ze oppert daarom ‘voorzichtig’ dat de fietshelm verplicht moet worden.

Pardon? Dit onderzoek ging toch over de traumazorg? Ik mis het onderdeeltje ‘effectiviteit van fietshelmen bij het voorkomen van letsel bij ongelukken’ in haar dissertatie een beetje. Want wie zegt dat het dragen van een helm een oplossing voor het probleem is?

Zij heeft immers alleen de mensen gezien die door een ongeluk in het ziekenhuis terecht kwamen, en niet degenen die na een ongeluk slechts een blauwe plek hadden. Het lijkt er daarmee een beetje op dat je het nut van staatsloten kopen onderzoekt onder alleen de prijswinnaars. Daarnaast kan zij niet zeggen of deze mensen met het dragen van een helm ook niet in het ziekenhuis terecht waren gekomen.

Sterker nog, er is voldoende onderzoek beschikbaar dat aantoont dat het dragen van een helm juist veel gevaarlijker kan zijn doordat de automobilisten onbewust meer risico nemen met fietsers die een helm dragen, dat het dragen ervan niet significant bijdraagt aan het voorkomen van letsel, dat fietsers met helm meer risico’s nemen dan fietsers zonder helm en dat het effect van een verplichte helm er toch vooral voor zorgt dat mensen minder gaan fietsen. Dat laatste zou natuurlijk wel een daling in het aantal verkeersdoden onder fietsers kunnen veroorzaken, ware het niet dat automobilisten zo minder rekening zullen gaan houden met fietsers. Daarbij is fietsen gezond, en zal een afname van fietsers zorgen voor een toename van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten die het voordeel van een verplichte helm ruimschoots compenseert.