Protestbewegingen blijven overal in Europa de "oude politiek" uitdagen. Een antwoord van de gevestigde partijen blijft uit. Vorig jaar december was het Sloveense Maribor het toneel van hevige rellen. Aanleiding: in ruil voor nieuwe stoplichten had de burgemeester een particulier bedrijf de concessie verleend om op belangrijke kruispunten flitspalen te plaatsen. De firma incasseerde in enkele dagen 70.000 boetes. Diepere oorzaak achter de opstand: onvrede over corruptie en de neoliberale koers van het stadsbestuur dat in korte tijd de gezondheidszorg, de drinkwatervoorziening, het openbaar vervoer, de kabelbaan en de begrafenisonderneming privatiseerde. Na een jaar heeft de protestbeweging in Slovenië zich nu omgevormd tot een nieuwe politieke partij onder de naam "Solidariteit". Solidariteit wil de aanval op de huidige politiek openen en de bestaande politieke consensus, die zij als fundamenteel verkeerd ziet, tarten. Volgens het dagblad Dnevnik pleit zij ervoor dat de politieke macht weer bij de bevolking komt te liggen. Opinieonderzoekers voorspellen dat de nieuwe partij op maar liefst 40% van de kiezers kan rekenen. De protesten op straat gaan gewoon door. In maart trad in Slovenië een nieuwe centrum-linkse regering aan, maar die heeft kennelijk nog niet voldoende vertrouwen van de protestbeweging in het bestrijden van de crisis. De EU vertrouwt er intussen wel op dat het land zelf in staat zal zijn de bankencrisis op te lossen. De Sloveense banken verkeren in zwaar weer en hebben vijf miljard nodig, zo bleek uit een onlangs gehouden stresstest. De problemen bij Sloveense banken zullen Europa geen geld kosten, zegt eurocommissaris Olli Rehn. Hij benadrukt dat "Slovenië verder kan gaan met het op orde brengen van de financiële sector zonder financiële hulp van de Europese partners."
Het Sloveense Laibach maakte in de jaren tachtig furore met de ontdekking dat je heel veel popliedjes iets behoorlijk fascistisch kunt meegeven als je ze in marstempo brult (liefst ook nog in het Duits). De dame en heren hebben overigens net een nieuw album uit, maar het klinkt tegenwoordig allemaal wat braver.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
ANALYSE - Cyprus is voorlopig gered. Ondertussen loopt het volgende euroland zich al warm om in de problemen te komen: Slovenië.
De oorzaak van de Cypriotische problemen is relatief helder. Enorme hordes buitenlandse, met name Russische geldbezitters werden naar het eiland gelokt met hoge rendementen. Dat geld werd risicovol belegd (met name in Griekse staatsobligaties). Normaal gesproken bied je dan een beleggingsrekening aan, zodat als het tegenzit het verlies voor de rekeninghouder is en niet voor de bank. De Cyprioten boden spaarrekeningen aan, zodat de banken zelf in zwaar weer belandden toen als onderdeel van het Griekse reddingsplan de staatsobligaties afgestempeld werden. Volgens het afgelopen nacht gesloten akkoord zullen grote spaarders, die beter hadden moeten weten, hun hoge rendementen van de afgelopen jaren weer moeten inleveren.
De situatie in Slovenië werd ongeveer op hetzelfde moment acuut als in Cyprus, namelijk negen maanden geleden. Cyprus kwam tot uitbarsting na de verkiezing van een nieuwe president. Ook in Slovenië veel politieke turbulentie, culminerend in de installatie van een nieuwe regering vorige week. Anders dan Cyprus heeft Slovenië nog niet formeel om hulp gevraagd, maar analisten zien het somber in.
Ook in Slovenië zit het probleem in de banken. Die hebben ongeveer zeven miljard euro nodig om overeind te blijven. De oorzaak ligt echter niet in speculatie, maar in de economische crisis, die de stevig groeiende economie tot stilstand heeft gebracht. Banken hadden geld uitgeleend om bedrijven in staat te stellen te groeien en moeten nu constateren dat een aanzienlijk deel van die leningen niet terug zal komen. Het IMF toonde zich in december niet ontevreden (pdf). Vanuit financieel beleidsopzicht valt Slovenië niet zoveel te verwijten.
Twee Sloveense journalisten publiceren na jarenlang onderzoek een onthullend boek in drie delen over de wapenhandel tijdens de Balkanoorlog (1991-1995). Twee delen van “In de naam van de staat” zijn gepubliceerd, het derde deel verschijnt dit voorjaar. Intussen is een van de auteurs met de dood bedreigd.
Een (Engelstalige) presentatie van het onderzoeksproject laat zien wie er geprofiteerd hebben van de slachtingen in voormalig Joegoslavië. Met hulp van collega’s in Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Polen, Oekraïne en Zwitserland en het Europese Fonds voor Onderzoeksjournalistiek tonen Matej Šurc en Blaž Zgaga de internationale betrokkenheid bij de burgeroorlog aan. Hun speurtocht brengt hen uiteindelijk in het Kremlin.
Meer dan 6000 geclassificeerde documenten kregen Šurc en Zgaga boven water via een WOB-procedure. Ze ordenden al het materiaal in een database en lazen alles wat ze konden vinden in relatie tot namen, plaatsen en gebeurtenissen die in de documenten werden genoemd. Ze interviewden vele betrokkenen en schakelden buitenlandse collega’s in voor nader onderzoek. Ze besloten al het materiaal te publiceren in een trilogie, een spannend, journalistiek verhaal waarin de noten naar de oorspronkelijke bronnen niet zijn vergeten.
Het eerste deel gaat over de verkoop vanuit Slovenië van wapens van het oude Joegoslavische leger aan strijdende partijen in andere delen van Joegoslavië, met name Kroatië. De winst van deze handel (40 miljoen dollar) is teruggevonden op een Zwitserse bankrekening. Hoofdrolspelers zijn twee Sloveense ministers.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.