Schaliegas is geen duurzame oplossing voor energietekorten, zegt olie-activist Peter Polder. Schaliegas zal de prijzen namelijk flink opdrijven. De winning van schaliegas vergt meer energie, duurdere installaties, meer water en chemicaliën en meer personeel dan de winning van 'normaal' aardgas. Daarom zal schaliegaswinning altijd duurder zijn dan normale aardgaswinning. En in een vrije markt betekent een hogere productieprijs een hogere vraagprijs. Dit zou een open deur moeten zijn. Toch hoor ik elke dag wel iemand roepen dat goedkoop schaliegas onze energie-intensieve industrie en landbouw in Nederland kan ondersteunen. De mensen die om 'goedkoop' schaliegas vragen konden in plaats daarvan wel eens stijgende energieprijzen krijgen. Goedkoop te produceren aardgas wordt steeds schaarser.
ACHTERGROND - Vandaag wordt in Utrecht een conferentie georganiseerd over schaliegas. Het doel is de deelnemers ‘zo breed mogelijk te informeren over de opsporing en winning van schaliegas en het nauw verwante steenkoolgas.’
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
ANALYSE - De grote industrieën in Nederland, waaronder Shell en DSM, heffen een klaagzang aan over de toegenomen prijs van energie en wijzen daarbij naar de Verenigde Staten als land waar het beter gaat. Daarmee klampen ze opnieuw en onterecht vast aan achterhaalde denkbeelden over energie.
In de papieren editie van De Telegraaf krijgen een paar grote bedrijven ruimte om hun beklag te doen over de hoge energieprijzen, waardoor hun concurrentiepositie in gevaar komt. En in de Verenigde Staten gaat het zoveel beter. Ze hebben er goedkope energie door winning van schaliegas en -olie. En ook veel meer bio-brandstofcapaciteit. En vervolgens geeft het artikel een sneer naar de milieubeweging die de introductie van schaliegas zou tegenhouden.
De bedrijven baseren zich niet alleen op verkeerde aannames, ze blijken ook hun hoofd na dertig jaar nog steeds niet uit het zand gehaald te hebben. Zo lang is het namelijk al met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid duidelijk dat de prijs van energie in een op fossiele brandstoffen gedomineerde markt zal blijven stijgen tot een ongemakkelijk niveau.
Maar nu even de aannames ontkrachten.
De prijs van energie daalt niet in de VS. Oke, hij stijgt ook niet. Maar de energieprijs voor de industrie in Nederland doet dat ook niet. Het prijsverschil is al een hele tijd constant.De enorme hype die momenteel rondom het schaliegas in de VS leeft, staat in schril contrast met de werkelijkheid. Productie van schaliegas is duur, vervuilend en levert slechts zeer tijdelijk resultaat op. Vooral dat laatste maakt inzetten op die bronnen onzinnig. Een boring (waarvan er duizenden nodig zijn om een beetje productie te halen) levert hooguit vier jaar een beetje productie op. Daarna kan het gat verlaten worden. Dus hoe hard de industrie ook roept om verlossing middels Schaliegas, het is en blijft een korte termijn illusie.
OPINIE - Martin Sommer, columnist van de Volkskrant, is lovend over schaliegas. Maar wellicht moet hij zijn huiswerk beter doen.
In de Volkskrant (van zaterdag 9 feb.) schrijft politiek commentator Martin Sommer een jubelverhaal over schaliegas, naar aanleiding van een lezing van defensieprofessor Rob de Wijk. Sommer is door de Wijk’s loftuitingen helemaal om: schaliegas is een betrouwbare energiebron voor een zorgeloze toekomst. Het lijkt te mooi om waar te zijn, net als de reclamespots van Icesave en Postkrediet. En het is dus ook te mooi om waar te zijn.
Om schaliegas uit de grond te trillen zijn enorme investeringen nodig. Er moeten honderden (of zelfs duizenden) boorgaten geboord worden. In elk van die boorgaten moet een betonnen wand gegoten worden om instorten te voorkomen en te zorgen dat het grondwater niet vervuild wordt. In elk boorgat moeten onder hoge druk water, zand en chemicaliën, geperst worden om het gesteente open te breken.
Al deze werkzaam heden kosten energie. Nog voordat er één kuub schaliegas gewonnen wordt moet het energie-equivalent van honderden kubieke meters aardgas worden geïnvesteerd.
Voor de conventionele aardgaswinning, zoals bij de aardgasbel van Slochteren, zijn veel minder boringen nodig en hoeft er geen cocktail van water en chemicaliën in de grond geperst te worden. Bij conventionele aardgaswinning levert de investering van een kleine hoeveelheid energie misschien wel een honderdvoudig rendement op. De energie, die we al 50 jaar uit het Groningse aardgasveld halen, kostte maar weinig moeite. Het rendement van de investering is zeer hoog.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
ANALYSE - Oliebedrijf BP is optimistisch in zijn nieuwe jaarlijkse BP Energy Review. Veel te optimistisch, constateert oliedeskundige Peter Polder.
In zijn jaarlijkse BP Energy Review laat oliebedrijf BP zich steevast van zijn zonnigste kant zien. De BP Energy Review en bijbehorende website is een van de weinige gratis bronnen waarin cijfers te vinden zijn over olie, gas en steenkool en wordt daarom veel geciteerd door journalisten en studenten. En dat is jammer, want de cijfers en de conclusies van BP lijken gekleurd te worden door de belangen van BP. Het is dan ook niet voor niets dat het rapport afgeleverd wordt met een disclaimer. BP staat niet in voor de conclusies, aangezien de toekomst van energiewinning niet te voorspellen valt.
Een van de zaken die BP niet correct durft weer te geven zijn de oliereserves van de OPEC-lidstaten. Het is een publiek geheim dat die met minstens 300 miljard vaten overdreven zijn. BP beheert een fors deel van de oliebronnen in de Verenigde Arabische Emiraten en wist op basis van eigen data eerder een flink lagere inschatting te maken. Dat werd ter plaatse niet op prijs gesteld en na een stevige waarschuwing aan BP besloot het bedrijf zich voortaan te houden aan de officiële inschattingen.
ANALYSE - Met de vloed van schaliegas wordt Europa voor een lastig dilemma geplaatst.
In verschillende scenario’s placht Shell de optie ‘surprise’ op te nemen. De redenering erachter is dat een aantal ontwikkelingen zoals de vraag naar olieproducten min of meer te voorzien zijn, maar sommige niet. Surprise! Wat dan de verrassing zou zijn blijft een verrassing tot deze zich toont.
Schaliegas is zo’n surprise: in een kort tijdsbestek werd duidelijk dat er enorme voorraden onconventioneel gas ‘vastzitten’ in gesteente, die door een techniek die fracking heet kunnen worden losgewrikt. In de VS is een ware dash for shale gas ontstaan. Daar geldt: wat zich onder jouw grond bevindt is je eigendom. Dat hadden ze in Slochteren ook wel gewild.
Inmiddels maakt de VS de omslag van energie-importeur naar exporteur – wie had dat een aantal jaren geleden kunnen bevroeden? Gas kost in de VS nu nog maar een derde van wat we er in Europa voor neertellen, al menen marktexperts dat de prijs in de komende jaren naar zo’n tweederde van de Europese prijs zal stijgen. Maar toch, goedkoop is het. Dat heeft weer als gevolg dat de vraag naar kolen in de VS drastisch is teruggelopen, en goedkope kolen nu onze regionen overspoelen. Door de lage CO2-prijzen, zo’n 7 Euro per ton, kunnen zelfs de modernste gascentrales toch al moeilijk concurreren met kolencentrales, dalende kolenprijzen geeft de gascentrales een nieuwe tik. Energie-intensieve industrieën dreigen hun nieuwbouw voortaan in de VS te doen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
De winning van schaliegas heeft grote risico’s voor het grondwater, ons drinkwater en de natuur. We kunnen veel beter investeren in echt duurzame energie.