Overheid moet niet pamperen

Hoe kun je als overheid een gezonde leefstijl voor burgers vanzelfsprekend en plezierig maken? Door ze te pamperen, aan hun lot over te laten of door een wondermiddel in te zetten? Beter is: laat samenleving en individu beiden hun verantwoordelijkheid nemen. Nudging wordt geregeld als panacee beschouwd om gedrag te beïnvloeden: je hoeft maar een paar dingen in de omgeving van consumenten aan te passen en het komt bijna vanzelf goed. Vooral maatregelen in de trant van gezonde gerechten op de voorkant van de menukaart van het restaurant of gezonde producten op ooghoogte in de schappen van de supermarkt, zouden consumenten er als vanzelf toe verleiden om geen vette, zoete en dikmakende voedingswaren te kopen of te eten. Maar dat is te simpel. Net als de ideeën die mensen zouden moeten stimuleren om meer te bewegen. Voorstellen om een trap middenin een gebouw te plaatsen en de liften naar de donkere hoeken te verbannen, lijken aardig, maar gaan voorbij aan de vraag wie bepaalt hoe een gebouw wordt ontworpen. In de regel zijn dat geen sociaal wetenschappers of voedingsdeskundigen. Nudging kan mensen helpen om ze te stimuleren om gezondere keuzes te maken. Maar daarnaast mogen mensen wel op hun eigen verantwoordelijkheid worden aangesproken. Daarbij moet ook de overheid zelf een gezonde leefstijl bevorderen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Lekker paffen

DATA - In het westen gaan steeds minder mensen roken. De sigarettenfabrikanten hoeven zich echter geen enkele zorgen te maken.

Op 17 oktober 2003, om 17.15 stak ik mijn laatste sigaret op. Sindsdien lurk ik nog wel eens aan een waterpijp, maar dat is het wel zo’n beetje. Ik heb mij toen voorgenomen om niet over rokers/roken te zeuren – niets zo irritant als een ex-roker. Maar ik moet toch even met dat voornemen breken. Terwijl we hier vaak het idee hebben dat roken afneemt, blijkt dat op mondiaal niveau helemaal niet zo te zijn.

Het aantal rokers in arme landen neemt flink toe. Dat betekent dat ook het aantal doden als gevolg van roken flink zullen stijgen. Dat is goed nieuws voor de fabrikanten, maar slecht nieuws voor de rokers zelf. De WHO schat dat bij een onveranderde situatie deze eeuw een miljard mensen aan de gevolgen van roken zullen sterven.

Met de Global Adult Tobacco Survey (GATS) probeert een aantal Amerikaanse onderzoeksgroepen het wereldwijde rookgedrag nauwkeuriger in kaart te brengen. Op dit moment worden 14 landen gemonitord, maar die veertien landen zijn al goed voor de helft van de wereldbevolking. De resultaten van het eerste onderzoek zijn net bekend geworden (registratie verplicht). Ik vind ze schokkend.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minister Schippers en de andere bailout voor de dikke sigarenroker

Minister Schippers heeft in haar oneindige wijsheid besloten dieetadvies en begeleiding bij stoppen met roken uit het basispakket te geven. Op volstrekt onwetenschappelijke persoonlijke waarneming gebaseerd durf ik te zeggen dat waar tot voor kort diëtist dankzij de obesitasepidemie een solide baan leek, het nu vooral omscholers voor overbodig geworden diëtisten zijn die gouden tijden tegemoet gaan.

Waarom gooit Schippers dit eigenlijk uit het basispakket? Iedereen die zich vijf minuten in de zorg verdiept, merkt dat alle experts het over één ding eens zijn: nu investeren in preventie is hét middel om de zorgkosten straks beheersbaar te houden. Schippers geeft dit zelf in haar brief aan de Kamer (pdf) ook ruiterlijk toe (pagina 6):

“In het licht van de voorgaande duiding heeft het CVZ in augustus 2010 geadviseerd de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) integraal in de regelgeving op te nemen als extra ondersteunende maatregel bij de laatstgenoemde risicofactor. Het CVZ heeft in het Pakketadvies 2011 gewezen op het onderzoek naar het saldo van de kosten en opbrengsten van de GLI op korte en middellange termijn. Daaruit blijkt dat bij opname in het pakket van de GLI de eerste vier jaren sprake zou zijn van afnemende kosten (van € 51 miljoen in jaar 1, aflopend naar € 9 miljoen in jaar 4), en dat eerst na vier jaren sprake is van een batig saldo. In het tiende jaar na eventuele opname in het pakket zou er sprake zijn van een positief saldo van kosten en opbrengsten binnen de zorg, te weten circa € 50 mln.”
(Tip voor de ambtenaren van het ministerie van VWS: grafiekje!)

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ik word geen honderd

Rokers, vindt een meerderheid van u allen volgens het CBS, zouden meer zorgpremie moeten betalen. Dat is niet verbazend, want mensen nemen maar zelden de tijd om goed over zulke vragen na te denken.

Een bescheiden roker heeft elke twee dagen een pakje sigaretten nodig; in Nederland kosten 20 sigaretten nu €5,47. Daarvan is 19% BTW en 57% accijns: in totaal €4,1572. Koopt de roker elke twee dagen een pakje, dan stort hij of zij op jaarbasis €758,69 in de staatskas. Dat is grofweg driekwart van een goedkope zorgpolis. Let wel: dat is voor slechts tien sigaretten per dag – veel rokers komen daar ruim overheen.

Zou de staat besluiten om deze gelden exclusief aan de zorg te besteden, dan zouden de rokers bijvoorbeeld ook de beenbreuken van uw skivakantie kunnen bekostigen, en de sleutelbeenbreuken van overjarige hobbyfietsers, en de voetbalblessures van al die mannen die niet willen weten dat ze inmiddels over de vijftig zijn. Allemaal zaken die we met z’n allen bekostigen, die te voorkomen zijn, nutteloos zijn en vooral eigen schuld, dikke bult zijn.

U ziet mij niet op een grasveld achter een bal aan hollen of op twee planken van een spekgladde skipiste af donderen. Ik kijk liever toe, genietend van een bakje koffie en een sigaret. Ik heb namelijk geen buikje, geen zwembandjes en geen midlife crisis en dus doet u uw best maar. Ik hoef niet zo nodig. Ik breek dan ook geen ledematen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minister Schippers is óf dom óf dom en ondemocratisch

Dit blog gaat over antirookbeleid. Maar dat is gewoon in dit geval gewoon een praktijkvoorbeeld van wat er mis is met het beleid van dit kabinet in het algemeen en dat van minister Schippers in het bijzonder.

De oplopende kosten van de gezondheidszorg zijn in de hele westerse wereld een probleem. Ook in Nederland. Dus moet er bezuinigd worden. We weten inmiddels dat dat gaat gebeuren via de PGB en de GGZ. Wat me opvalt is dat er niet een goed doordacht plan achter lijkt te zitten. Ik heb de indruk dat Schippers en haar ambtenaren maar wat in de wilde weg hebben lopen hakken in de begroting, net zoals staatssecretaris Zijlstra volkomen willekeurig het cultuurbudget met de snoeischaar motorzaag te lijf gaat.

Nu zag ik bovenstaande item uit EénVandaag op Joop voorbij komen en dat sterkt me in mijn gedachten dat ze maar wat aan klooien in de regering. Ze houden niet eens de schijn op van een doordacht beleid.

Als we de inhoud van de reportage van EénVandaag even samenvatten komt het hier op neer:

  • Roken is nog steeds één van de grootste problemen in de volksgezondheid.
  • Wetenschappelijk is aangetoond dat plain packaging beginnende rokers ontmoedigt. De sigarettenindustrie zegt dat het niet zo is, maar is ondertussen faliekant tegen, wat het bewijs alleen maar sterker maakt.
  • Invoeren van plain packaging kost de overheid niets.
  • Plain packaging is ook voor rokers een lichte maatregel: sigaretten worden er niet duurder of lastiger verkrijgbaar van. Als ze het pakje lelijke vinden, kunnen ze de sigaretten meteen overdoen in een sigarettenkoker of -etui.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende