Leve het polytheïstisch atheïsme

Een klassieke opvatting onder moderne ongelovigen is dat de mate van verlichting omgekeerd evenredig is aan aan het aantal goden dat in een samenleving wordt aanbeden. Ooit waren de mensen polytheïsten, daarna werden ze katholiek (drie goden plus een hele santenkraam), daarna protestant (één God) en tot slot werd ook  die laatste God nog afgeschaft. Van veel naar drie naar één naar nul: opgeruimd staat netjes. Er is een probleem met die redenering, een probleem waarop klassieke gelovigen wel wijzen, maar meestal zonder resultaat: we kunnen niet zonder geloof in een of meer goden, ook als we die God rede noemen, of markt, of economie. We weten weinig of niets echt zeker weten. Wie kan er zeggen dat hij met zijn beperkte verstand echt kan begrijpen hoe alles (alles (alles)) werkt? Dat we uiteindelijk altijd moeten vertrouwen - dat we uiteindelijk iets moeten geloven om niet ten onder te gaan in de volkomen chaos van het absolute onbekende. Atheïsme bestaat in die zin niet, of het staat gelijk aan een waanzinnig neerstorten in het kolkende onbekende. Iedereen heeft structuur nodig en grijpt daarom naar iets onbekends - iedereen die niet ten onder wil gaan is in die zin theïst. Ik ben het in één ding eens met de moderne opvatting: we moeten af van het monotheïsme.

Door: Foto: Pantheon Oculus via Flickr. copyright ok. Gecheckt 28-09-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Paasvraag

, door

Het is weer tijd voor de maandelijkse inzending van PJ. Cokema, die uw paascontemplatie wenst te verstoren met een prangende vraag.

Waarom accepteren schapen als makke lammetjes de hun toegewezen herder? Ook een schaap heeft zo zijn individuele behoeften, voorkeuren, dromen en wensen. Schapen zijn net mensen. Dus wat houdt een schaap tegen, zijn eigen herder te kiezen?

Waar is mijn herder? (foto: flickr/saracino)

Tegen de tijdgeestelijke stroom in, wil ik hier een pleidooi houden voor een renaissance van het polytheïsme. Het wordt tijd een paradoxale ontwikkeling in de geschiedenis te corrigeren. Het is tenslotte raar dat, waar de mensenmassa zich steeds verder individualiseerde, de massa aan goden en godinnen is gereduceerd tot pakweg een stuk of vier geesten.

De behoefte aan meerdere goden is nooit weggeweest. Het eerste bewijs daarvoor is dat binnen de paar overgebleven hoofdstromen het altijd een gewoonte is geweest, zich op te splisten in tal van variaties op het thema. Hoewel men over een en dezelfde god sprak, had men blijkbaar toch heel verschilllende opvattingen over de godsbeleving. Men wilde wel monotheïstich worden, maar men is nooit tot een eensgezinde monomanie gekomen.

Het tweede bewijs: daar waar men de religie helemaal opgaf, kozen velen voor een goddelijke verering van tal van andere zaken. Van de mammon tot het voetbal, van popidolen tot internethypes. Het maakt niet uit wat men wil geloven of aanbidden. De drang op te gaan in gemeenschappen van min of meer spirituele aard zit diep.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.