Plato Archives - Pagina 5 van 5

Quote du Jour

Quote du Jour | Rijp voor dictatuur

29 juli 2016 , 14:00 , door Prediker

Elites still matter in a democracy. They matter not because they are democracy’s enemy but because they provide the critical ingredient to save democracy from itself. The political Establishment may be battered and demoralized, deferential to the algorithms of the web and to the monosyllables of a gifted demagogue, but this is not the time to give up on America’s near-unique and stabilizing blend of democracy and elite responsibility.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Samenvatting van de filosofie van het Hellenisme

14 februari 2016 , 11:00 , door Klokwerk

In deze serie hebben we de belangrijkste typisch Hellenistische filosofische scholen behandeld: de Cynici, het radicaal Hedonisme, het meer gematigde Epicurisme, de vroege Stoa en de Sceptici. Om het af te sluiten hierbij een samenvatting, waarmee we de hele filosofische discussie van het vroeg-Helleense tijdperk kunnen overzien. Daarbij zullen we ook de filosofieën van Plato en Aristoteles in het overzicht meenemen, want de door hen gestichte scholen zijn ook in de Hellenistische tijd van groot belang. Maar eerst wat meer over de Helleense beschaving.

De Helleense samenleving

In de periode voor het Hellenisme was de Griekse polis een belangrijke entiteit waaraan de Grieken hun identiteit ontleenden. De filosofieën van filosofen uit die tijd, zoals als Plato en Aristoteles, spiegelen zich aan deze polis: de stadstaat en zijn politiek staat in de filosofie centraal. In de Hellenistisch tijd werd de stadstaat echter overvleugeld door de nieuwe Hellenistische rijken, die weliswaar geregeerd werden door Griekse elites, maar veel grootschaliger waren. Daarbij verloren de stadstaten waar ooit de directe democratie gevestigd was ook deze eigen politieke vorm. De hoofdsteden van de Hellenistische rijken groeiden daarbij tot veel groter dan de Polis ooit geweest was, en daardoor vormden zij geen eenheden meer waar mensen hun identiteit aan ontleenden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Stoïcijnse logica (oftewel: speelt God met dobbelstenen?)

17 januari 2016 , 11:00 , door Klokwerk

Een serie over de belangrijkste filosofische stromingen van het vroege Hellenisme – de tijd na Alexander de Grote en voor de opkomst van de Romeinen – waarin verschillende rijken bestuurd door Griekse elites het hele Midden-Oosten, Griekenland en Zuid-Italië beheersden. We bekijken daarbij hoe de filosofen zich tot elkaar verhielden. In deze aflevering: de vroege Stoïcijnen na Zeno.

De vorige aflevering zagen we hoe Zeno de Stoïcijn niet alleen een puur materialistisch wereldbeeld had, zoals ook de Epicuristen, maar daarnaast ook een puur deterministisch wereldbeeld aanhing. Zeno concludeerde uit zijn determinisme dat de wereld één geheel vormt, dat luistert naar wetten, die volgens hem fundamenteel logisch moeten zijn.

Zeno’s leerling Cleanthes zette de school, die ‘de Stoa’ genoemd werd, voort. Hij voegde er niet veel nieuwe dingen aan toe. Zijn leerling Chrysippos echter schreef meer dan honderd boeken, en is uiteindelijk de geschiedenis ingegaan als degene die het Stoïcisme verder vorm gaf. Hij is daarmee samen met Zeno de belangrijkste filosoof van de vroege Stoa. Hoe gaven zijn volgelingen die Stoïcijnse filosofie praktisch handen en voeten?

De negatieve emoties ontmaskerd

De Stoïcijnen wordt soms emotieloosheid verweten, maar er is geen Stoïcijn die dingen als blijdschap en zelfs genot fundamenteel zou veroordelen. De strijd van de Stoïcijnen betreft vooral die tegen de negatieve emoties. Maar wat is een negatieve emotie? Volgens Chrysippos berusten negatieve emoties op fouten in onze redeneringen. Iemand ziet dat iets gebeurt, en is daar niet tevreden mee. Hij zegt dus eigenlijk dat het anders had moeten zijn.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

De verloren kunst van esoterisme

11 februari 2015 , 20:30 , door Krekel

RECENSIE -

Eén beker gevlekte scheerling graag, barman.

‘Hashtag’ dingen die Socrates nooit zei. Hij werd immers tot het drinken van de gifbeker veroordeeld omdat zijn ideeën tegen het zere been van de Atheense autoriteiten waren. Het zou wel uitermate vreemd zijn, moet de Duits-Amerikaanse filosoof Leo Strauss (1899-1973) hebben gedacht, wanneer Socrates’ leerling Plato wél ineens precies binnen de lijntjes zou denken.

Eerder dacht Strauss bij het bestuderen van middeleeuwse joodse en islamitische geleerden al op te merken dat deze hun eigenlijke ideeën, wanneer deze politieke of religieuze implicaties bevatten die de geldende orthodoxie zou kunnen bezeren, een beetje onder de oppervlakte verstopten. Volgens Strauss dus om vervolging of verbanning te voorkomen. Om deze ideeën niet verloren te laten gaan, en toch na te laten, brachten deze denkers oppervlakkige tegenstellingen in hun werken aan die de meeste lezers over het hoofd zouden zien of zouden negeren, maar die voor ingewijden of nauwkeurige lezers als een soort vlaggetjes zouden moeten werken.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

Zeno de Stoïcijn

5 januari 2016 , 08:00 , door Klokwerk

Een serie over de belangrijkste filosofische stromingen van het vroege Hellenisme – de tijd na Alexander de Grote en voor de opkomst van de Romeinen – waarin verschillende rijken bestuurd door Griekse elites het hele Midden-Oosten, Griekenland en Zuid-Italië beheersden. We bekijken daarbij hoe de filosofen zich tot elkaar verhielden. In deze aflevering komen we de stichter van school van de Stoïcijnen oftewel de Stoa tegen: Zeno de Stoïcijn.

Kalmte en soberheid

Het woord ‘stoïcijns’ staat in onze taal voor “onbewogen”. Dit woord is afgeleid van de stoïcijnse filosofie. De stoïcijnse filosofen staan er dan ook om bekend dat ze pleitten voor een onbewogen leven, door het vermijden van al te heftige emoties. Maar zij waren zeker niet de enige filosofen die in de Hellenistische tijd en daarvoor pleitten voor een dergelijke levenswijze. Ook Plato vond dat de geest zich van emoties maar niet zoveel moest aantrekken. Emoties horen volgens hem bij het lichaam. Plato’s leerling Aristoteles pleitte voor een evenwichtig leven: extreme emoties keurt hij daarom af. En we zagen dat ook Epicurus, een filosoof van het genot, uiteindelijk pleitte voor kalmte en soberheid, omdat na wijn de kater komt. Het wantrouwen van heftige emoties was dan ook een kenmerk van de gehele Griekse cultuur. Alleen Aristippos, die we twee afleveringen terug bespraken, week hiervan af.

Foto: copyright ok. Gecheckt 19-10-2022

Cynische filosofen

22 november 2015 , 11:00 , door Klokwerk

ACHTERGROND - Filosofie van het Hellenisme 1: Cynisme

Als het gaat om klassieke filosofie gaat de aandacht meestal vooral naar Plato en Aristoteles. Griekse filosofische na deze denkers worden in overzichtswerken vaak maar kort besproken. En dat is jammer, want deze filosofische stromingen hadden een heel eigen kijk op filosofie en wetenschap, die ook in onze tijd relevant kan zijn. Vandaar dat Klokwerk voor u een serie plaatst waarin hij de belangrijkste stromingen van de filosofie van het Hellenisme behandelt.

Eerst even de historische achtergrond. In de oudheid na Alexander de Grote zag de wereld er anders uit dan in de tijd daarvoor. Voor Alexander heersten in bonden georganiseerde Griekse stadsstaten over de mediterrane wereld, geflankeerd door het oude rijk van de Egyptenaren, en Perzië. In het Helleense tijdperk zoals dat genoemd werd waren het voormalige Perzische rijk, Griekenland en Egypte verenigd in enkele grote rijken die door een Griekse elite werden geregeerd. Hierdoor veranderde het wereldbeeld, en ook de filosofie.

In de vroege Helleense tijd onstonden verschillende Grieks-geïnspireerde filosofische scholen, die theoretisch sterk van elkaar verschilden, maar praktisch veel overeenkomsten kenden. Waar de filosofen in de klassieke tijd zich vooral op maatschappelijke vraagstukken richtten, bekommerden de Helleense filosofen zich vooral om de vraag hoe een mens gelukkig kan worden.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Einde Politiek Kwartier

27 februari 2015 , 15:30 , door Klokwerk

COLUMN - Klokwerk sluit zijn columnreeks ‘Politiek Kwartier’ af, maar blijft schrijven.

Iets van twintig jaar geleden las ik toevallig als student ‘Plato en de strijd tegen het democratische beest‘, een boekje van de Plato-vertaler Gerard Koolschijn.

En ik was verkocht. Veel van Plato zijn fundamentele kritiek op verschillende politieke systemen bleek zonder meer van toepassing op onze hedendaagse samenleving. Koolschijn plakt Plato’s citaten zo aan elkaar, dat het lijkt alsof hij schrijft over de Nederlandse politiek van vandaag de dag. En de kritiek is fundamenteel en dodelijk herkenbaar.

Plato is echter niet zozeer bekend geworden door zijn kritiek. Na dit boek las ik Plato’s hoofdwerk Politeia, dat vaak vertaald wordt als ‘de Staat’. Plato bespreekt hier zijn ideale staat. Politeia heeft daarbij een veel bredere focus dan alleen politiek. Het draait in dat werk ook om psychologie, ethica en metafysica. Maar de insteek is wel duidelijk een politieke.

Plato stelt daarbij twee vragen:

Hoe kunnen wij een samenleving inrichten die het meest eerlijk is?
En is die samenleving dan ook de beste samenleving mogelijk?

In het boek moet het antwoord op vraag 1 dan het bewijs zijn dat het antwoord op vraag 2 een volmondig “ja” is. Eerlijk is het best. Maar… wat is eerlijk?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jongeren kopen steeds meer lp’s

12 februari 2012 , 09:00 , door Laura Wismans

Het is weer hip om muziek op vinyl te hebben. Voor het tweede achtereenvolgende jaar is de verkoop van lp’s in 2011 met ongeveer dertig procent gestegen. Waar enkele jaren geleden vooral veertigplussers platen kochten, is het nu ook een graag gezien product onder twintigers. ,,Ook nieuwe artiesten brengen graag hun muziek op lp uit,” zegt Jan van Ditmarsch, directeur van muzieklabel Music on Vinyl. ,,Pop en rock doet het goed, dance helemaal niet.”

De entertainmentbranchevereniging NVPI registreerde in 2011 een groei van 32 procent. In 2010 was de groei iets hoger doordat in dat jaar Bol.com, de Mediamarkt en de Free Recordshop begonnen met de verkoop van platen. Kleine speciaalzaajes zijn niet in deze cijfers meegenomen. De individuele platenzaken van Concerto en Plato zien echter ook een flinke groei, afgelopen jaar van 20 procent. Dat is meer dan het jaar ervoor. Music on Vinyl, gespecialiseerd in lp’s, ziet een groei van 30 procent, evenveel als in 2010.

“De groep die nu veel koopt is begin twintig. Toen wij net begonnen, in 2009 waren het nog vooral veertigers,”zegt Van Ditmarsch. Anton Speijers, bedrijfsleider van Concerto, ziet zelfs achttienjarige meisjes die hun studiebeurs komen stukslaan door een plaat aan te schaffen. ,,Er worden echt niet alleen gouwe ouwe verkocht. Ook de plaat van Amy Winehouse ging vijftig of zestig keer per week over de toonbank.” Speijers zegt geen last te hebben van de grote winkels die ook platen zijn gaan verkopen. ,,Dat zijn webwinkels, maar echte vinylkopers willen toch graag dat ding in handen hebben.”

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.