Kunst op Zondag | Spuit elf

Vorige week hadden we hier kunst alsof het stroomde. Een voorbeeld van hoe namaak echt veel beter is dan werkelijk stromend water. Zo lang waterschaarste een eerder groeiend dan afnemend verschijnsel is, moeten we uiterst zorgvuldig met water omgaan. Dus een kunstwerk dat stromend water suggereert zonder dat er ook maar een druppel aan te pas komt, is veruit te preferen boven kunst waar wel water door of uit stroomt. Dat zou het einde moeten zijn van de fontein. Maar die soms idyllische, soms romantische, dan weer spectaculaire spuiter lijkt onuitroeibaar. Sterker nog: er worden hier en daar hartstochtelijke pleidooien gehouden voor meer fonteinen in Nederland. En dan niet van die bedrieglijke spuitertjes waar kinderen de grootste lol mee hebben, maar die desastreus zijn voor markthandel in stad en land. Nee, fonteinen met allure, zoals we die van imposante buitenlandse voorbeelden kennen.

Door: Foto: Alastair Rae (cc)
Foto: Rosenfeld Media (cc)

Kunst op Zondag | Alsof het stroomt

, door

De werkelijkheid is als water: het neemt de vorm aan van het vat waarin je het giet.

Is dit een plas water? Een woest, golvend meer? Het stelt Atlantis voor. Het eiland dat geplaagd werd door vulkanische uitbarstingen en door een zondvloed ten onder ging. Het is niet volledig zeker wat daar allemaal van waar is.

Robert Smithson – Map of Broken Glass (Atlantis), 1969.
cc Flickr Jason Paris photostream Beacon, NY Robert Smithson Map of Broken Glass 1969

U ziet dus één werkelijkheid: een hoop glas. Met de driedubbel gelaagde titel (landkaart, glas, fictief eiland) geeft Smitshon echter aan: een hoop glas? Het is maar hoe je er naar kijkt.

Het is natuurlijk een heel doorzichtig trucje om met glas vloeibaarheid te suggereren. Een vloedgolf van gebroken autoramen symboliseert de massaconsumptie waar de wereld aan ten onder gaat.

Baptiste Debombourg – Flow, 2013.

Meer “vloeibaar” glas van Baptiste Debombourg: Accelaration Field en Dark matter.

Plastic is het ultieme nep-glas. En dat we daarmee overspoeld worden is alom bekend. Deze waterval van plastic flessen hing in 2012 aan het Tijdelijk Museum in Amsterdam en later een tijdje aan de gevel van de Metaal Kathedraal (Utrecht).

Wang Zhiyuan – Waterval, 2012.
cc Flickr Yaffa Phillips photostream Tijdelijk Museum - Temporary Museum Amsterdam

Ander werk van Wang Zhiyuan waar het lijkt alsof afval stroomt: Thrown to the wind (2010) en Purge (2009).

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Kunst op Zondag | Nep is Kunst

, door

We hebben het hier al eens eerder betoogd: kunst is per definitie het ultieme nep. Kunst is nep omdat het niet anders kan zijn dan namaak. Dat geldt voor de bedrieglijke reproductie van een meesterwerk, voor plagiaat, kitsch en doelbewuste fake en voor feitelijkheden als soepblikjes en urinoirs.

Kunst heet kunst omdat het niets anders is dan weergave van een idee. Het is nooit het idee zelf. Het is een uitvoering er van. Die gedachte is niet nieuw, maar omdat ik vergeten ben welke grote denkers dat ooit hebben beschreven, zou ik mezelf gemakkelijk hoogst origineel kunnen vinden. Natuurlijk ben ik te lui om het even na te pluizen en er van uitgaand dat lezers ook die moeite ook niet nemen, zou de gedachte zomaar aan P.J. Cokema toegeschreven kunnen worden.

Het grote verschil tussen kunst en wat heden ten dage als nep de wereld wordt in geslingerd, zit hem in de intentie. Het hedendaagse actuele nep is bedoeld om mensen te bedonderen ter meerdere eer en glorie van een paar narcisten die louter op eigen gewin uit zijn. Kunst gaat louter om genieten of zet mensen zelf aan het denken.

Zo heeft Keith Haring zijn fake news wel bedoeld. In de tachtige jaren maakte hij collages van krantenkoppen uit de New York Post, fotokopieerde ze en verspreidde ze door New York.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Kunst op Zondag | Kunstontkenners

, door

Alle schilderijen zijn nep. Althans, de figuratieve doeken. Wat je ziet is niet de werkelijkheid, maar verf. Het wil niet zeggen dat kunst niets voorstelt. Dat doet het in tal van opzichten.

Eén van die opzichten is geld. En, zoals ook in de ongeverfde werkelijkheid, daar wil het nog wel eens mis gaan. Peter Doig’s schilderijen doen het in de kunsthandel erg goed. Nu wordt hij aangeklaagd omdat hij zegt dat een schilderij niet van hem is.

Een gevangenisbewaarder in Canada eist een schadevergoeding van 5 miljoen dollar omdat hij meer miljoenen misloopt door Doigt’s ontkenning. De bewaarder stelt dat hij een schilderij van Doigt ooit voor 100 dollar heeft gekocht toen Doigt in de gevangenis zat.

Doigt ontkent dat hij in de gevangenis heeft gezeten en ontkent nog harder dat hij het schilderij heeft gemaakt. Dat wordt een lastige rechtszaak, want hoe kan Doigt bewijzen dat hij iets niet heeft gemaakt?

Dit schilderij schijnt wel van hem te zijn.
cc Flickr Kent Baldner Peter Doig Gasthof zur Muldentalsperre

Een zeldzame rechtszaak. Het komt vaker voor dat kunstenaars ontkennen een bepaald werk gemaakt te hebben, maar ze zijn er nog nooit voor de rechter gesleept.

Picasso heeft ontkend een erotisch werkje gemaakt te hebben. Het Metropolitan Museum is er echter van overtuigd dat het wel degelijk een Picasso is. Het museum schrijft:

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.