Sinds eind jaren '80 wordt er met regelmaat onderzoek gedaan naar de wijze waarop Nederlandse media berichten over moslims. Ewoud Butter (redacteur Republiek Allochtonië) maakte een overzicht. Deel I. Tot aan het begin van de jaren ’90 was de Turkse Nederlander Mehmet Pamuk ongetwijfeld de bekendste Nederlandse moslim. De immer in archaïsch Nederlands formulerende Pamuk was geen bestaand persoon, maar een van de vele typetjes van Kees van Kooten in de programma’s die hij jarenlang samen met Wim de Bie voor de VPRO maakte. Behalve ‘Mehmet Pamuk’ verschenen er in die jaren zelden moslims in de Nederlandse media. Wanneer er destijds werd geschreven over bijvoorbeeld Turkse en Marokkaanse 'gastarbeiders' in Nederland, samen de grootste groep Nederlandse moslims, dan ging het zelden over hun geloof. Over moslims werd zo nu en dan vooral geschreven op de buitenlandpagina’s van de kranten of, in een verder verleden, op de pagina’s over de 'overzeesche gebieden'. De wijze waarop in Nederland moslims al eeuwenlang werden afgebeeld, was amper onderwerp van onderzoek of debat.
Onderzoek: mensen die de “traditionele” media niet vertrouwen, vallen sneller voor fake news en verwarren vaker opinie en nieuws.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
COLUMN - In mijn jeugd waarde bij ons in huis een boekje rond met de titel Links Lachen. Een verzameling moppen uit het Oostblok waarvan ik me er nog maar twee herinner: een functie eis voor secretaresse van de partij (hoeveel letters kunt u per minuut weggummen?) en een grap over hoe je kranten in de DDR moest lezen.
Dat vergde een systematische aanpak. Eerst keek je naar wat er stond. Dan lette je op wat er niet stond. Vervolgens vroeg je je af wat ze wilden dat we geloofden om tenslotte aan de hand van de antwoorden op die drie vragen een reconstructie te maken van wat er waarschijnlijk echt gebeurd was.
Daar moest ik aan denken toen ik gisteren in de krant las dat asielzoekers minder crimineel zijn dan autochtone Nederlanders. Ja, u leest het goed: minder crimineel, niet meer dus en ook niet evenveel maar: Minder! Minder!! Minder!!!
Het stond bovendien in de krant van wakker Nederland, die – zoals u ongetwijfeld weet – zijn mening aangaande asielzoekers doorgaans de andere kant op nuanceert, dus het moet wel kloppen. Kijk, dit was de kop die erbij stond.
Ik geef toe dat de toch best wel verrassende boodschap ietwat ondergesneeuwd is geraakt, maar ja, je kunt het hele verhaal natuurlijk niet in één kop kwijt. Ook in het relaas van de harde cijfers lees je nog niet heel precies wat er nu echt aan de hand is.
ACHTERGROND - Het is belangrijk dat journalisten zich goed bewust zijn van de impact van hun berichtgeving, schrijft Matthijs Rooduijn op Stuk Rood Vlees naar aanleiding van een survey door sociologen Christian Czymara en Stephan Dochow.
Immigratie. Het is al jaren één van de meest besproken thema’s in het publieke debat. En we raken er maar niet over uitgepraat. Veel discussies zijn uiteindelijk op het thema terug te voeren. Klein voorbeeld: NRC schreef afgelopen weekend terecht dat het debat over onderzoek naar de groeiprognoses van de bevolking in Nederland eigenlijk helemaal niet over de bevolkingsomvang an sich gaat.
“Niemand maakt zich zorgen over de ontembare voortplantingsdrift van Nederlanders – eerder over het gebrek eraan. Het onderzoek gaat dus over de vraag hoeveel migranten Nederland aankan. Willen we wel of niet dat migranten hier komen om aan de vraag naar arbeid te voldoen? En krijgen ‘ze’ niet te veel kinderen in vergelijking met ‘ons’?”
Immigratie wat de klok slaat dus. Wat zijn nu de gevolgen van de grote media-aandacht voor dit onderwerp?
Afgelopen zomer verscheen er een interessant artikel dat precies op deze vraag ingaat. De sociologen Christian Czymara en Stephan Dochow koppelen een tekstanalyse van artikelen in Duitse kranten en tijdschriften aan een grootschalige panelstudie waarin Duitse respondenten over een periode van 15 jaar gevolgd worden. De kracht van dit survey is dat dezelfde mensen over een lange tijd gevolgd worden en dus vastgesteld kan worden of en hoe hun opvattingen over immigratie veranderen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Een uitgebreide studie van media in acht landen op het Europese vasteland laat zien dat mensen overal behalve in Ierland Brexit zien als iets dat de Britten raakt, maar niet henzelf.
Als er iets is wat het tekort van de huidige politieke journalistiek duidelijk maakt, is het wel de onthulling van Trouw en Nieuwsuur over de financiering van de foute groepen in Syrië. Die onthulling was op zich natuurlijk wel goede onderzoeksjournalistiek. Maar waar was iedereen toen dit allemaal in gang gezet werd?
Waarschijnlijk bezig met de schandaaltjes en splitsingen in Partij A en de affaires van de fractieleider van Partij B. Immers, “de mensen” hebben er recht op te weten wie onze politici zijn en hoe ze handelen.
Maar zo zijn ze ziende blind. Want 90% van de aandacht gaat uit naar de vorm van het politieke spel en slechts 10% naar de inhoud.
Ik durf te wedden dat het grootste deel van de journalisten nu in de Tweede Kamer slechts een fractie leest en volgt van alle stukken en rapporten en commissievergaderingen. Saai werk, waar zelden een scoop uit te halen valt.
Maar daardoor neemt bijna niemand de moeite om te duiden waar al die besluiten over gaan, hoe het “de mensen” direct of indirect zal raken en hoe de partijen daar precies in staan. Ze lopen liever achter de smeuïge persberichten aan en laten hun focus dicteren.
Kom op journalisten, durf saai maar relevant te worden!
COLUMN - Zo kan het dus ook – nee, beter zelfs. De Duitse omroep ZDF zendt ’s zomers een serie interviews met politieke leiders uit, en toen de beurt aan Alternative für Deutschland was, de rechtsradicale partij die inmiddels eenachtste van de zetels in de Bondsdag heeft, deed het ZDF iets verrassends: het nam de partij serieus. Voorzitter Alexander Gauland kreeg een ris vragen voorgelegd.
Over klimaatverandering: ‘Och nee,’ zei Gauland, ‘ik geloof helemaal niet dat klimaatverandering door de mens komt. Daar kunnen wij niets aan doen. Duitsland stoot maar 2 procent van alle CO2 wereldwijd uit, daar ligt geen taak voor ons.’ Hij vond investeringen in duurzame energie een linkse, geldverslindende hobby.
Het pensioenstelsel dan. Zijn partij had toch gezegd dat het huidige stelsel op de schop moest? ‘Ja.’ De interviewer: ‘U stelde voor dat mensen in de toekomst voor hun eigen pensioen moeten zorgen. Maar juist de gewone mensen, voor wie u zegt op te komen, kunnen daarvoor toch amper geld opzij leggen?’
Gauland stotterde wat, en viel terug op een oude verdedigingslinie: ‘Wij zijn een jonge partij, we hebben nog niet alles kunnen uitdenken.’ De interviewer: ‘Maar u zit al een jaar in de Bondsdag, met bijna honderd mensen. U pleitte bij de verkiezingen voor een nieuw stelsel, heeft u al een schets van uw alternatief?’ Nee, misschien volgende jaar, zei Gauland.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
COLUMN - De New York Times zette private en publieke gebeurtenissen over mogelijke obstructie van de rechtsgang door Trump inzake Russische inmenging tijdens zijn verkiezing naast elkaar. De twee kolommen lezen als een verhaal en zou wel eens een vorm kunnen zijn waarin veel overzichtelijker nieuws kan worden gepresenteerd.
Dat overzicht is hard nodig. Trump Inc. grossieren namelijk in (bewust geschapen) onduidelijkheid. Neem, recent, zijn advocaat Rudy Giuliani die 30 juli binnen twee uur onthulde dat er een bijeenkomst met Russen is geweest en dat zo’n bijeenkomst nooit heeft plaatsgevonden. Hoe moeten journalisten dit nu coveren en, belangrijker, hoe kunnen we onthouden dat het een onduidelijkheid betreft?
De complexiteit wordt veroorzaakt doordat twee tijden door elkaar lopen, namelijk het moment waarop iemand iets zegt en de timing van de vertelde gebeurtenis in een groter verhaal.
Een voorbeeld. TIJD 1: Ik schrijf nu dat ik gisteren een ijsje heb gegeten. TIJD 2: Het feit dat ik een ijsje heb gegeten, past in een reeks handelingen die zich gisteren voltrokken (ik ging ook even naar de stad, las nog wat en moest koken).
Mijn verhaal wordt complex als ik op twee momenten twee verschillende verhalen vertel: ik zeg bijvoorbeeld nu dat ik gisteren helemaal geen ijsje heb gegeten. U moet een olifantengeheugen hebben om de varianten die nu nog ontstaan uit elkaar te kunnen houden. Want wanneer heb ik nu gezegd dat ik gisteren geen ijsje heb gegeten?
COLUMN - Afgelopen week was het in de Tweede Kamer Verantwoordingsdag, de tegenhanger van Prinsjesdag. Het kabinet legt op de derde woensdag in mei traditiegetrouw verantwoording af aan het parlement over het voorgaande kalenderjaar.
Traditiegetrouw was er ook dit jaar weinig aandacht voor de prestaties van de landelijke overheid. Over de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd wil er in het najaar nog wel eens een relletje uitbreken. Over het niet nakomen van de plannen horen we vervolgens heel wat minder. De Algemene Rekenkamer produceert reeksen van rapporten die binnen een kleine kring van betrokkenen waarschijnlijk met rode oortjes worden gelezen. In de media krijgen ze elk jaar weer een zeer bescheiden plaats. Terwijl de resultaten van al die onderzoeken ook al jaren verontrustende vragen oproepen over de kwaliteit van onze democratie.
Ik citeer het persbericht dat de Rekenkamer vorige week verstuurde:
‘President van de Algemene Rekenkamer Arno Visser zei op 16 mei 2018, bij de aanbieding van de verantwoordingsstukken over 2017 aan de Tweede Kamer, dat de effecten van beleid vaak niet in beeld zijn. Ministers geven in hun jaarverslagen maar beperkt inzicht in de resultaten van het beleid, dat is afgesproken met het parlement. Hierdoor krijgen Kamerleden niet de informatie die zij nodig hebben om te kunnen beoordelen of belastinggeld goed besteed wordt voor burgers en bedrijven.’
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
COLUMN - door Esther Keymolen
Wat heeft zangeres Marion Manola (zie foto), die furore maakte op Broadway aan het eind van de 19de eeuw, gemeen met voetballer Robin van Persie en realityster Barbie (aka Samantha De Jong)? Alle drie beroemdheden zijn geconfronteerd met privacy-inbreuken. Marion Manola werd belaagd door fotografen toen ze in haar weinig verhullend kostuum op het podium stond. Haar werkgever, die het plan had opgevat de foto’s als reclame te publiceren in de krant had daartoe opdracht gegeven maar had dit niet van te voren aan Marion Manola voorgelegd. Zij was furieus en stapte naar de rechter om de publicatie van de foto’s tegen te houden. De rechter gaf haar gelijk en de foto’s mochten niet zonder haar toestemming worden afgedrukt.
Deze gebeurtenis was één van de aanleidingen voor de juristen Samuel Warren en Louis Brandeis om hun legendarische artikel “The Right to Privacy” te schrijven. In dit artikel definiëren ze privacy als “the right to be let alone”, het recht om met rust gelaten te worden.
De noodzaak om zo een recht te formuleren kwam niet uit de lucht vallen maar is rechtstreeks verbonden met de opkomst van het fototoestel en het verdienmodel van de tabloids (ook wel yellow journalism genoemd, naar de kleur van het papier waarop het gedrukt werd). Deze (riool)journalistiek was erop gericht smeuïge en niet noodzakelijk waarheidsgetrouwe nieuwtjes te publiceren, het liefst vergezeld van een prikkelende foto. Tegen zulke journalistieke wanpraktijken moesten burgers beschermd worden, zo meenden Warren en Brandeis. Als je je op straat begeeft of je ergens anders in de publieke ruimte bevindt, moet je erop kunnen vertrouwen dat je niet gelijk met foto en al de volgende dag op de voorpagina van de krant prijkt. Wat Marion Manola overkwam als celebrity, zo voorzagen Warren en Brandeis, kon immers iedereen gebeuren.