Grieks-Macedonisch conflict over de naam Macedonië nadert zijn ontknoping

In de rest van Europa wordt er met verbazing naar gekeken. In de regio is het nog steeds een hot item: de nieuwe naam van de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië. Terwijl iedereen gespannen toekeek hoe het Britse parlement de onfortuinlijke premier May overeind hield, won de Griekse premier Alexis Tsipras woensdagavond ook ternauwernood (151 om 148 parlementsleden) een vertrouwensvotum. Tsipras had de stemming zelf uitgelokt nadat Panos Kammenos, leider van zijn coalitiepartner ANEL (Onafhankelijke Grieken) uit de regering was gestapt uit onvrede met de waarschijnlijke goedkeuring van het Prespa-akkoord. Dat is het akkoord dat Tsipras afgelopen zomer sloot met zijn Macedonische ambtgenoot Zoran Zaev waarin staat dat Macedonië (tot nu toe officieel FYROM geheten, voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië) verder gaat onder de naam Noord-Macedonië. In oktober heeft het Macedonische parlement al ingestemd met het akkoord. Dat gebeurde ondanks dat een referendum een te lage opkomst had door een boycot van de oppositie. Oppositie aan twee kanten Het belang van Macedonië bij een overeenkomst met Griekenland is erg groot. Tot nu toe blokkeerde Griekenland de toetreding van het land tot de NAVO en de EU vanwege de claims op de naam Macedonië. Voor de Grieken is het gebruik van die naam door hun noorderburen een teken van gebrek aan respect voor hun geschiedenis en voor de identiteit van de bevolking in de Griekse regio Macedonië. Daar vonden afgelopen najaar heftige demonstraties plaats van Griekse nationalisten die de regering-Tsipras er van wilden weerhouden het akkoord over de nieuwe naam van Macedonië goed te keuren. Aan de andere kant was er in Macedonië ook heftige oppositie tegen de regering Zaev van groepen die wilden verhinderen dat hun land in het westerse kamp terecht komt. Er heerst daar in bepaalde kringen  nog steeds een sterk anti-westers sentiment. Net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro blijft men ook in een deel van Macedonië gehecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022
Foto: Tonja Lapina (cc)

Noord-Macedonië tussen oost en west

ELDERS - Het referendum dat zondag wordt gehouden in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië gaat over meer dan een nieuwe naam voor het land. Steun van de Grieken voor de voorgestelde oplossing is ook nog allerminst zeker.

De nieuwe naam voor het land, Republiek Noord-Macedonië, staat niet eens in de vraag die de Macedoniërs in het referendum wordt voorgelegd. De aanvaarding van de nieuwe naam dient namelijk een doel en daar is de referendumvraag volkomen duidelijk in: ‘Steunt u het lidmaatschap van de EU en de NAVO door aanvaarding van de overeenkomst tussen Griekenland en Macedonië?’ De polls voorspellen dat een meerderheid deze vraag positief zal beantwoorden. Maar om de uitspraak geldig te maken moet minstens 50% van de kiesgerechtigden zich laten horen. Een tegenvallend resultaat zal het moeilijker maken de tweederde parlementaire meerderheid te vinden voor de grondwetswijzigingen die nodig zijn om de naamsverandering te bezegelen.

Nationalisten roepen op tot een boycot. De verdeeldheid in de grootste nationalistische groepering, de voormalige regeringspartij VMRO-DPMNE lijkt in het voordeel van het ja-kamp. Hristijan Mickovski, leider van deze partij die vanwege corruptie en afluisterschandalen in de oppositie is beland, heeft gezegd het resultaat van het referendum te zullen respecteren. Maar parlementsleden van zijn partij laten andere geluiden horen. Er is nog steeds een sterke anti-westers gezinde minderheid die net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro meer hecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Over de naam “Macedonië”

Indrukwekkend weer om te zien. Twee landen dreigen een langjarig, slepend en zinloos conflict tussen hen op te lossen… en extreem-nationalisten springen in de houding om dit te voorkomen. Er zou eens wederzijds begrip en goede wil van kunnen komen!

The front-runner in the anti-compromise camp in Macedonia is Macedonian Human Rights Movement International, MHRMI, which is based in Canada.

In Greece, the Greek Federation of Cultural Associations of Macedonians, and some other diaspora movements, have announced protests and launched a petition against any UN-sponsored compromise name that would include the term “Macedonia”.

Foto: Monika (cc)

What’s in a name?

ELDERS - Het lijkt voor de oppervlakkige beschouwer allemaal erg futiel, dat gedoe in Griekenland en Macedonië. Maar achter de onenigheid over de landsnaam Macedonië schuilen grote belangen.

De speciale VN-ambassadeur Matthew Nimetz, die een oplossing moet zoeken voor het conflict over de naam Macedonië, bezocht deze week Athene en Skopje. Nimetz benadrukte dat het moment nu daar is om knopen door te hakken. De zaak sleept al 25 jaar en de kans op een oplossing is nog nooit zo groot geweest. Maar een planning voor de onderhandelingen kon hij nog niet geven.

De Griekse minister van Buitenlandse Zaken Kotzias heeft toegezegd half februari te komen met een voorstel waarin behalve de naam-kwestie ook aandacht wordt besteed aan afscheidingsbewegingen, en de internationale en regionale betrekkingen die de twee landen raken. De namen die nu genoemd worden zijn volgens een Griekse krant: Republika Nova Makedonija (Nieuw Macedonië), Republika Gorna Makedonija (Opper-Macedonië), Republika Severna Makedonija (Noord-Macedonië), Republika Vardarska Makedonija (Vardar Macedonië, een naam die gebruikt werd in het Koninkrijk Servië tussen de twee Wereldoorlogen en die verwijst naar de belangrijkste rivier in het land) en Republika Makedonija (Skopje).

Het ‘momentum’ waar Nimetz gebruik van wil maken is vorig jaar gecreëerd door de nieuwe Macedonische regering van premier Zaev. Anders dan zijn voorganger realiseert hij zich maar al te goed dat de toekomst van het land er somber uit gaat zien als het de aansluituing mist bij de EU en de NAVO. En dat nationalistische retoriek en conservatieve halsstarrigheid bij de Grieken alleen maar tot een zelfde houding aanzet en dus het veto voor het begeerde lidmaatschap van de westerse bondgenootschappen alleen maar zal verlengen.

Foto: Herald Post (cc)

NATO breidt uit op de Balkan

ELDERS - Stap voor stap versterkt het Atlantisch bondgenootschap onder leiding van de Verenigde Staten zijn invloed in de voormalige Joegoslavische republieken. Na Montenegro zien ook Macedonië, Bosnië-Hercegovina en Kosovo uit naar een hechtere band met het westen.

Ondanks Trumps verkiezingsbelofte dat hij meer voor Amerika en minder voor Europa zou doen reisde zijn vice-president Pence deze zomer naar Montenegro, het jongste NATO-lid, om de banden van de VS met de Balkanlanden aan te halen. Hij had daar een ontmoeting met de leiders van andere NATO-landen en aspirant-leden in de regio: Albanië, Kroatië, Slovenië, Bosnië-Hercegovina, Kosovo en Macedonië. Pence prees het besluit van Montenegro om zich aan te sluiten bij het Atlantisch bondgenootschap en prees de moed van de regering om de Russische druk te weerstaan, ‘een inspiratie voor de rest van de wereld’. Hij bracht de groeten over van Trump. ‘He sent me here as a tangible sign of our commitment to Montenegro as the newest member of NATO.’ Volgens de Sloveense ambassadeur bij de NAVO Kacik toont het bezoek van Pence ‘dat de VS de verantwoordelijkheid willen nemen voor stabiliteit, welvaart en vrede in Europa, de EU en de Balkanlanden’.

In Forbes portretteert Doug Bandow Pence als een moderne Rip van Winkle die door langdurige afwezigheid veranderingen in de wereld gemist heeft.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Marco Fieber (cc)

Hoe gaat het verder in Macedonië?

ELDERS - Vorige week donderdag bestormde een menigte demonstranten het parlement van Macedonië uit protest tegen de benoeming van de Albanees Talat Xhaferi als de nieuwe parlementsvoorzitter. Er vielen honderd gewonden.

Tot nu toe zijn twaalf mensen gearresteerd. De politie heeft nog meer arrestaties in het vooruitzicht gesteld. Een hoge politiefunctionaris, Mitko Cavkov, is door de minister van Binnenlandse Zaken ontslagen omdat hij niet adequaat zou hebben opgetreden tegen de demonstranten. De identiteit van de arrestanten is niet bekend gemaakt maar de sociaaldemocratische partij SDSM heeft foto’s gepubliceerd van relschoppers, alle leden en aanhangers van de conservatieve partij VMRO DPMNE van demissionair premier Gruevski. Talat Xhaferi is deze week gestart in zijn functie als voorzitter van het parlement. Hij heeft president Ivanov laten weten dat alles klaar is voor de formatie van een nieuwe regering. Buiten het parlement demonstreren nog steeds duizenden mensen tegen de Albanezen. Ze eisen nieuwe verkiezingen.

De rellen hebben alles te maken met de vorming van een nieuwe regering waar Gruevski’s partij zeer waarschijnlijk niet aan zal deelnemen. De voormalig premier dreigt onder de nieuwe verhoudingen in staat van beschuldiging gesteld te worden wegens het op grote schaal afluisteren van zijn tegenstanders. Op grond van de uitslag van de verkiezingen die eind vorig jaar na veel strubbelingen zijn gehouden zou een coalitie van sociaaldemocraten en partijen van de Albanese minderheid een regering kunnen vormen. President Ivanov, partijgenoot van Gruevski, heeft dit tot nu toe tegen gehouden. Hij vindt dat de voorwaarden waaronder de Albanezen een coalitie hebben gesloten met de SDSM niet in het belang van het land. De Albanezen, een kwart van de bevolking van Macedonië, willen onder andere dat hun taal erkend en onderwezen wordt als een van de landstalen.

Foto: Monika (cc)

Kleurrijke revolutie in Macedonië

De politieke crisis is compleet in Macedonië nadat het parlement de verkiezingen van 5 juni heeft geannuleerd.

ELDERS - Woensdag besloot het hooggerechtshof in Skopje dat de ontbinding van het parlement ongrondwettig was en dat de voorbereidingen voor de verkiezingen gestopt moesten worden. Het in ere herstelde parlement besloot daarop de verkiezingen uit te stellen. Intussen voerde de conservatieve regering nog een ministerswissel door ten gunste van de regerende nationalistische partij VMRO DPMNE. Dit is de enige partij die de verkiezingen wilde doorzetten. Alle andere partijen weigerden er aan mee te doen nadat president Ivanov in april 56 politici die waren beschuldigd in een afluisterschandaal  ontsloeg van gerechtelijke vervolging. Ze vrezen een éénpartijstaat en geloven niet meer in eerlijke verkiezingen. Uitstel van verkiezingen was ook al bepleit door vertegenwoordigers van de EU en de VS. EU-Buitenlandvertegenwoordiger Federica Mogherini en EU-commissaris voor uitbreiding Johannes Hahn verklaarden dat ze alleen een oplossing voor de crisis kunnen accepteren als alle partijen er aan meewerken.

Buiten de oorlogvoerende politici om, is op straat een burgerbeweging ontstaan die dagelijks met verfbommen demonstreert voor radicale politieke verandering. De beweging heeft het vooral gemunt op de vele recent door de regering gebouwde monumenten die de grootsheid van ’s lands verleden moeten aantonen maar volgens de demonstranten symbolen zijn geworden van de grijze dictatuur waarin het land verkeert.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: foto: nl.wikipedia.org

Vluchtelingen gekidnapt

ELDERS - De misdaad maakt zich meester van de vluchtelingencrisis.

De Italiaanse politie heeft vorige week 44 mensen opgepakt vanwege het knoeien met overheidscontracten voor de opvang van vluchtelingen. Het gaat om een maffia-netwerk waarin ook een politicus van Berlusconi’s Forza Italia is betrokken.

Maar het kan altijd nog erger. Vluchtelingen uit het Midden-Oosten, die via mensenhandelaren tegen hoge prijzen Griekenland konden bereiken, worden op doorreis in Macedonië door criminelen gekidnapt en alleen tegen een losprijs vrijgelaten. Dat is te zien in een reportage van het Britse Channel 4 dankzij twee Syrische jongens die de kidnappers wisten te ontvluchten

De bende staat onder leiding van een Afghaan, die Alibaba genoemd wordt. Hij zegt dat hij de politie van Macedonië heeft omgekocht. De vluchtelingen worden net over de grens opgewacht door bendeleden en vervolgens in goederenwagons vervoerd met medeweten van de spoorwegbeambten. Op een overstapstation worden ze gevangen genomen en naar een boerderij gebracht waar ze met honderden opeengepakt zonder enige voorziening worden vastgehouden totdat ze hun losgeld cash hebben betaald of het hebben laten overmaken. De journaliste Ramita Navai, die met hulp van de Syrische informanten de hele route naliep en het huis waar de vluchtelingen worden vastgehouden ontdekte, ontmoette in Belgrado meer vluchtelingen die in handen waren gevallen van de kidnappers.

Foto: foto: wikipedia

Afluisterpraktijken, intimidatie en repressie in Macedonië

ELDERS - In Macedonië is een regeringscrisis op handen.

De centrum-rechtse regering van Macedonië onder leiding van premier Nikola Gruevski staat onder grote druk na onthullingen over uitgebreide afluisterpraktijken, verkiezingsfraude en chantage van parlementariërs. Klokkenluiders bij de geheime dienst leverden de oppositiepartij SDSM (sociaaldemocraten) bewijzen voor een “Orwelliaanse” staatscontrole over media, politici en maatschappelijke instituten. Meer dan 20.000 mensen zouden jarenlang zijn gevolgd. Oppositieleider Zoran Zaev die eind vorige maand de eerste onthullingen deed is door de regering beschuldigd van samenzwering. Hij is zijn paspoort kwijt en mag het land niet verlaten. De klokkenluiders zijn door Gruevski betiteld als buitenlandse spionnen, zo liet hij in een op de nationale televisie uitgezonden persconferentie weten. Hij citeerde daarin uit politierapporten en aanklachten van het openbaar ministerie. Op een vraag van een van de journalisten waarom hij zichzelf zowel de rol van politieman als die van aanklager had toebedeeld zei hij: “Omdat ik dat zo besloten heb.”

Premier Gruevski is sinds 2006 aan de macht. Zijn partij VMRO – DPMNE (waarschijnlijk de langste politieke afkorting in Europa) houdt de tradities van een nationalistische rebellenbeweging uit 1893 in ere. Zijn grootste prestatie bestaat uit de bouw van honderden protserige gebouwen en monumenten in de hoofdstad Skopje. Gruevski’s neef Sašo Mijalkov is de baas van de geheime dienst die al die inwoners van Macedonië in de gaten  moest houden. Mijalkov werd vorig jaar beschuldigd van omvangrijke corruptiepraktijken met Tsjechische firma’s en onroerend goed. In een van de onthulde telefoongesprekken van Mijalkov met een televisiebaas kondigt hij de arrestatie van een politieke tegenstander, Boskoski, aan en voorspelt hij ook tamelijk nauwkeurig de straf die hem zal worden opgelegd. In een gesprek met een ander televisiestation vraagt hij om het gezicht van de politicus niet te “blurren”. Boskoski moet vernederd worden: “Laat hem zien als een stier, liggend op de grond.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende