Vandaag komen de leden van PvdA en GroenLinks bijeen om het over de kabinetsformatie te hebben, met name over de samenwerking tussen de twee partijen. Huub Bellemakers, partijbaron en fractievolger van GroenLinks Nijmegen doet mede namens Selcuk Akinci een oproep aan Jesse Klaver.
Van bovenaf zo’n samenwerking pushen is echt ongehoord. Je stelt je eigen partijen voor een voldongen feit. Het gooit onze eigen groene ideologie overboord, je staat helemaal niet sterker tegenover Rutte en leidt electoraal nergens toe.
In de zucht naar regeringsdeelname dreigen Jesse Klaver en Lilianne Ploumen hun eigen partijen voor de trein te gooien. Met hun voorstel de onderhandelingen als één fractie te voeren, proberen ze de leden van beide partijen op te zadelen met een voldongen feit.
Een mandaat voor deze stap ontbreekt ten ene male. Nooit heeft het congres van één van deze partijen zich uitgesproken voor zo’n verregaande vorm van samenwerking. En ook de kiezer heeft in maart van dit jaar een keuze gemaakt voor één specifieke partij en niet voor een gecombineerde lijst. Met zijn fusiedrang geeft Klaver blijk van onbegrip of zelfs minachting ten aanzien van de groene ideologie en van zijn kiezers.
Groene ideologie is fundamenteel anders dan de sociaaldemocratie. De sociaaldemocratie komt van oudsher op voor economisch achtergestelde groepen in de samenleving. Duurzaamheid werd lange tijd beschouwd als luxe-onderwerp. Groenen kijken veel breder naar ongelijkheid. Emancipatie, eerlijke verhoudingen tussen landen en rekening houden met de belangen van toekomstige generaties zijn kernaspecten van duurzaamheidsdenken. Niet voor niets staat GroenLinks traditioneel in de linkerbovenhoek van het politieke spectrum: links en progressief.
Als Klaver en Ploumen zeggen dat de partijen ‘naar elkaar zijn gegroeid’, dan heeft Klaver iets fout gedaan. Dan is GroenLinks onder zijn leiding veel te ver naar het midden afgezwakt. Fijn dat de PvdA na 30 jaar neoliberaal beleid weer iets naar links afbuigt, maar GroenLinks behoort veel radicaler te zijn dan dat. De PvdA wil de oneerlijke randjes bijschaven. GroenLinks staat voor een fundamentele verandering van de maatschappelijke orde ten gunste van mens en milieu en niet voor markt en munt.
Dit verschil is internationaal ook goed zichtbaar. Niet alleen zitten er in de Europese sociaaldemocratische partij te veel ondemocratische of corrupte clubs, ze willen ook gewoon andere dingen. De Europese Groene fractie daarentegen treedt op als geheel, met een duidelijke en gedeelde groene en solidaire missie. En op internationale schaal willen de meeste sociaaldemocratische partijen de grote industrieën helemaal niet aanpakken, of optreden tegen uitbuiting en milieuvervuiling. Denk alleen al aan de Nederlandse PvdA-kopstukken Albayrak en Benschop, die werken of lobbyen voor bedrijven als Shell en Schiphol.
Daarmee is niet gezegd dat PvdA en GroenLinks niet kunnen samenwerken. Het is toe te juichen dat de partijen zich tijdens een formatie eindelijk eens niet tegen elkaar laten uitspelen. Maar een fusie van fracties zou leiden tot een verschraling van het politieke landschap. Linkse samenwerking is juist van meerwaarde, wanneer meerdere partijen vanuit een stevig eigen perspectief aan een agenda werken. Met een linkse eenheidspartij worden die verschillende perspectieven vanuit machtszucht platgewalst. Dat leidt tot ideologische armoede en vlakke profielen waarin veel PvdA- en GroenLinks-kiezers zich niet meer zullen herkennen. Zoals een kandidaat-voorzitter van de PvdA laatst zei: „dan stemt de postbode zeker niet meer op zo’n fusiepartij”. En kiezers die stemmen voor radicale verduurzaming zullen zich niet aangetrokken voelen tot een centrumlinkse partij. Het electorale gat dat ontstaat in de linkerbovenhoek direct opgevuld worden door een andere partij.
Kortom: de voorgenomen fractiefusie is ideologisch, Europees en electoraal een heilloze weg. Het is beslissing die bij geen van deze partijen past en de partijen, zo veel is inmiddels wel duidelijk, ook geen betere papieren geeft in de onderhandelingen. Er is geen enkele reden rte denken dat je zo meer van Rutte cs gedaan krijgt. Samenwerking is toe te juichen, maar het fusieplan kan gevoeglijk van tafel. Als je goede vrienden bent, hoef je niet te trouwen.
