Fout in de Koude Oorlog

Het is treurig gesteld met de reputatie van oud-minister Joseph Luns. Eigenlijk is hij zo goed als vergeten. Martin Bossenbroek kon in heel Nederland één straat vinden die zijn naam draagt. Het is een onooglijk stukje grindtegels ergens achterin Goes. Nee, dan zijn tijdgenoot, de beroemde documentairefilmer Joris Ivens! Terwijl Luns pal stond voor Nederland en daarna het Atlantisch bondgenootschap, maakte Ivens pure propagandafilms voor abjecte dictaturen in Oost-Europa en China. En zie, er is tegenwoordig een Joris Ivensplein, met daarop een monument én een feestdag – en dat alles in zijn geboortestad Nijmegen. Bossenbroek brengt beide mannen samen in één boek, 'Fout in de Koude Oorlog'. Twee mannen die, schrijft hij, in die periode 'tegengestelde keuzes' maakten. Maar waarom breng je ze bij elkaar? Welnu, vertelt Bossenbroek in het eerste hoofdstuk, hier in Nederland denken we met warmte en weemoed terug aan die jaren, maar volgens hem was het vooral een tijd was waarin niemand eraan ontkwam om moreel verwerpelijke keuzes te maken.

Door: Foto: Joseph Luns in het programma 'Berg' (1990). Inzet: Joris Ivens (door John Pasdon, Flickr cc)

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.