Waakhond van de democratie moet wakker worden

Journalisten blijven in de toekomst de voornaamste producenten van nieuws, vinden ze zelf. Maar dan zullen ze wel ondernemender moeten worden, vindt Jeroen Smit. 'Het beeld van de kikker in een pan met water dat langzaam naar een kookpunt wordt gebracht, dringt zich op. Wie nu niet springt, doet straks niet meer mee,' zei hoogleraar journalistiek Jeroen Smit gistermiddag in de aula van het Academiegebouw in Groningen, waar hij zijn oratie (pdf) hield. Om er vervolgens aan toe te voegen: 'Gelukkig is het nog niet te laat.' Dat het slecht gaat in krantenland, mag voor niemand een verrassing meer heten. Hoewel er nog dagelijks drie miljoen kranten door brievenbussen geschoven worden en de krant als 'moeder van het nieuws' nog ruim zeven miljoen Nederlanders dagelijks bereikt, staat het water veel krantenredacties aan de lippen. Adverteerders trekken zich massaal terug en het verdienmodel dat 170 jaar uitstekend werkte, is met de komst van het internet in één klap onderuit geveegd. En dus wordt het tijd voor een nieuw verdienmodel, zou je zeggen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

De mythe van de woningmarkt

Jeroen Smit interviewt in de nieuwe serie ‘Economische Zaken’ experts over verschillende ecocomische economische onderwerpen die direct invloed hebben op ons dagelijks leven. In de eerste aflevering ontleent hij de mythe van de woningmarkt: kopen is beter dan huren. Over de hypotheekrenteaftrek en hoe de overheid decennialang paternalistisch optrad en haar burgers voorhield dat het kopen van een woning de beste keuze was. Is dat wel zo? Smit sluit de aflevering af met de volgende woorden: ‘Het zou me niets verbazen als huren het nieuwe kopen wordt.’

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.