Het videospel als cultuurverval
“De mensheid ontwikkelt zich, of gaat vooruit, zolang haar ‘spelen’ structureel simpeler, maar functioneel complexer worden. Wat dat betreft is een structureel complex, maar functioneel simpel televisietoestel een vorm van totale decadentie.”
De mediafilosoof en cultuurpessimist Vilem Flusser bedenkt een redenering, waarom technologische vooruitgang met culturele decadentie gepaard moet gaan. Het ultieme voorbeeld, voor hem, van een spel dat structureel simpel maar functioneel complex is, is het schaakspel. Iedereen kan met een zakmes en een blok hout z’n eigen schaakspel maken, en de zetten kun je uitleggen aan een kleuter van vier. Maar om het spel optimaal te beheersen, en het op een werkelijk hoog niveau te kunnen spelen, is een zeer hoge intellectuele capaciteit vereist. De parallel kan doorgetrokken worden. Het schaakspel heeft nog zes verschillende stukken. Er zijn aficionados die menen dat het damspel, met slechts een stuk, in zijn implicaties complexer en eleganter is dan schaak. Dit is controversieel, maar dat het go-spel, ook met slechts een stuk, op het hoogste niveau moeilijker is dan schaak wordt vrij algemeen aangenomen.
Toen Flusser stierf stonden computerspelletjes nog in de kinderschoenen, dus komt hij met een vergelijking met televisie. Maar het moderne computerspel is misschien een beter voorbeeld. De technologie die er bij een modern computerspel komt kijken is ontzagwekkend. Het geheugen van een gemiddelde Playstation is veel groter dan dat van de computers waarmee ooit mensen op de maan gezet zijn. Maar het hanteren van een videospel is eenvoudig. Het gaat om een paar knoppen, en voor veel spelletjes, met name shoot ‘em ups, is het wild op die knoppen rammen vaak effectiever dan het gebruik van enige vorm van reflectie of intelligentie. Een schaker die in een soort van blinde roes pionnen naar voren schuift wordt snel afgeserveerd. Een videogamer komt op die manier vaak nog een heel eind. Een beperkte hoeveelheid programmeurs, technische specialisten, zijn misschien buitengewoon begaafd, maar voor de gemiddelde speler ligt de verdomming op de loer. Consoles zijn de ondergang van de beschaving ‘in a box’.
