Kort geleden schreef ik het eerste van een driedelige serie overpeinzingen wat betreft het Mexicaanse onderwijs. Daarin kwam ik tot de conclusie dat het voorbereidende onderwijs in dit land, met name het middelbare, door geldgebrek en incompetentie een verloren generatie studenten dreigt af te leveren. Eén van de oorzaken van de slechte kwaliteit die ik noemde, is de almacht van onderwijsvakbond SNTE, het Sindicato Nacional de Trabajadores de la Educación (Nationale Vakbond van Werknemers in het Onderwijs). In dit tweede deel: hoe de vakbond het Mexicaanse onderwijs ernstig beschadigt.
Elba Esther Gordillo Morales. Weinig mensen in de Mexicaanse politiek roepen zoveel weerstand op als de 65-jarige leider van de nationale onderwijsvakbond SNTE, de grootste van Latijns-Amerika. Populair is Gordillo niet. Ze wordt gezien als een pure machtspoliticus, die haar positie als leider van de enorme vakbond misbruikt om als een power broker achter de schermen de Mexicaanse politiek sterk te beïnvloeden. Door miljoenen Mexicanen wordt ze ronduit gehaat. In 2009 kwam ze op ietwat genante wijze in beeld (in een eigen variant op ‘Nipplegate’), waarop het internet volstroomde met reacties als: “Kijk, adders hebben ook tepels!”
Waarom is Gordillo zo machtig en tegelijkertijd gehaat? Gordillo, geboren in de zuidelijke deelstaat Chiapas, begon haar carriére als docente op 12-jarige leeftijd tijdens alfabetiseringscampagnes onder de straatarme indiaanse bevolking van Chiapas. Haar politieke carrére ging via de PRI, die Mexico als een eenpartijstaat bestuurde tot 2000. Gordillo was onder meer kamerlid en gedurende een maand voorzitter van de volksvertegenwoordiging. Sinds 1989 is ze voorzitter van de SNTE, een positie die ze in 2007 voor ‘onbepaalde tijd’ kreeg toegewezen door de directie van de bond. In de PRI heeft ze veel van haar invloed verloren, toen ze knallende ruzie kreeg met voormalig presidentskandidaat Roberto Madrazo (2006), waarna ze uit die partij werd gegooid.