De rechterflank van de EU

De kogel is door de kerk. Het Europese Hof van Justitie (foto) oordeelde woensdag dat EU-landen mogen worden gekort als bijvoorbeeld rechters er niet onafhankelijk hun werk kunnen doen of als er sprake is van corruptie. Dat betekent dat de Europese Commissie eindelijk gehoor kan geven aan de aandrang vanuit het Europese Parlement om Polen en Hongarije voor hun tekortkomingen op rechtsstatelijk gebied te straffen door EU-geld niet uit te keren. De Commissie aarzelt nog, naar verluidt in afwachting van de verkiezingen in Hongarije in april. Hoopt men op een voor de EU gunstige uitslag? De Commissie houdt intussen wel het geld uit het coronafonds voor Hongarije achter. Het plan dat door de regering-Orbán voor de besteding ervan werd ingediend, in mei 2021, is niet goedgekeurd. De bekering van Orbán Viktor Orbán is niet alleen vanwege zijn binnenlandse politiek een gevaar voor de eenheid binnen de EU. De Hongaarse premier heeft ten opzichte van de overgrote meerderheid van zijn Europese collega's ook een afwijkend standpunt inzake de relaties met Rusland. En dat is als we naar de geschiedenis van zijn politieke carrière kijken best opvallend, schrijft Edit Inotai op BalkanInsight. Na de ontmanteling van het Sovjetblok profileerde Orbán zich jarenlang als tegenstander van nieuwe banden met Rusland. Hij bestreed zo'n twintig jaar geleden de toenadering tot Poetin ten tijde van de regering van zijn voorganger Gyurcsany. Die toenadering had in het land dat zelf niet over energiebronnen beschikt alles te maken met de afhankelijkheid van Russische gas. Maar Orbán moest niets van Poetin hebben in die dagen: 'We willen niet de gelukkigste kazerne van Gazprom zijn' , zei hij in 2007. In 2009 sloeg toen nog oppositieleider Orbán om als een blad aan de boom. Men zegt dat dit kwam nadat hij een bezoek had gebracht aan Sint Petersburg waar hij Poetin ontmoette op een congres van de partij Verenigd Rusland. De financiële crisis van 2008 zou Orbán er van hebben overtuigd dat de toekomst van zijn land niet langer gediend was met exclusieve banden met het westen. Rusland en China zouden als opkomende grootmachten Hongarije meer te bieden hebben. Zijn nationalistische en illiberale ideologie sluit aan bij autoritaire regimes waarin een hechte congsi van politiek en bedrijfsleven de macht heeft. De band met Poetin en ook de relaties met China zouden vooral te maken hebben met voordelige deals voor Hongaarse bedrijven die deel uitmaken van Orbáns vriendenkring. 'Uiteindelijk gaan de Hongaars-Russische betrekkingen waarschijnlijk minder over illiberalisme, conservatieve broederschap of het balanceren van het Westen en het Oosten, dan over enorme geldoverdrachten en winsten aan regeringsloyale ‘ondernemers’ ten koste van de Hongaarse belastingbetaler,' meent Inotai.  Mediamacht Een recent rapport van het International Press Institute (IPI) beschrijft hoe Orbáns ondernemersvrienden de vleugels hebben uitgeslagen naar landen in de regio. Zij kochten mediabedrijven in Slovenië en Noord-Macedonië. Dat waren meer dan commerciële deals. Toegang tot de Sloveense media biedt Orbán de mogelijkheid zijn illiberale vriend Janez Janša in Slovenië te steunen. Net als in Hongarije zijn in dat land binnenkort ook verkiezingen. In Noord-Macedonië kon voormalig premier Gruevski rekenen op Hongaarse steun, maar deze conservatieve nationalist heeft inmiddels het veld moeten ruimen voor een sociaaldemocratische regering. Hij zit nu al een tijdje in Boedapest in ballingschap na in eigen land aangeklaagd te zijn voor corruptie. Het IPI-rapport noemt ook de steun uit Boedapest voor de media van Hongaarse minderheden in Servië, Slowakije en Roemenië. Buiten de regio wordt Orbáns boodschap verder verspreid door het in Londen gevestigde persbureau V4NA. Het Hongaarse bureau levert internationaal nieuws in lijn met de buitenlandse politiek van Orbán en fungeert verder voor rechtse media op de Balkan en elders als een belangrijke informatiebron, een alternatief voor het staatspersbureau MTI en de Russische media. 'Genderideologie' In Roemenië heeft de UDMR, de partij van de Hongaarse minderheid, in overeenstemming met alle Hongaarse propaganda een voorstel ingediend om de 'aanval' van de 'genderideologie' op traditionele christelijke waarden te stoppen. Volgens het wetsvoorstel moet ieders identiteit op basis van geslacht bij geboorte worden gefixeerd. De UDMR wil voorts kinderen beschermen tegen "verspreiding van informatie met betrekking tot afwijking van het gevestigde geslacht bij de geboorte, of popularisering van geslachtsverandering of homoseksualiteit". De Hongaarse wetgeving waar dit voorstel op is gebaseerd was onlangs ook onderwerp van kritiek in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. Het Hongaarse regeringsgezinde REMIX berichtte er gisteren over. REMIX is verontwaardigd over de 'linkse' regeringen van landen als Noorwegen, IJsland, Nederland (sic!), Spanje en Oostenrijk die zich keren tegen het 'verbod op propaganda voor homoseksualiteit'. Zelfs de 'de kleine staten Luxemburg en Liechtenstein vonden het een nuttige afleiding van hun eigen eeuwigdurende witwasschandalen om de Hongaarse regering de les te lezen', schrijft het blad.

Foto: GGAADD (cc)

Persvrijheid onder druk in Centraal en Oost-Europa

ELDERS - Een onafhankelijke pers blijft lastig in landen die bol staan van politieke spanningen.

Twee jaar na de moord op de Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová voelen veel journalisten in Centraal en Oost-Europa zich nog steeds niet veilig. Het rapport Fighting Words van het Reuters Institute for the Study of Journalism en Oxford University laat zien hoe veel journalisten in de regio onder druk staan van de regering, bepaalde politici, delen van het publiek, maar ook van hun eigen collega’s. Individuele journalisten worden aangevallen, vrouwen in het bijzonder, en bedreigd met rechtszaken, media worden onder druk gezet via advertentie-inkomsten. Veel media zijn direct of indirect gebonden aan de regering, al dan niet na overname door regeringsgetrouwe personen of bedrijven. Er lijkt een tweedeling te ontstaan in het medialandschap: voor of tegen de zittende regering. Individuele journalisten worden min of meer gedwongen daarin mee te gaan en verliezen zo hun onafhankelijkheid.

Montenegro

Recente voorbeelden van aantasting van de persvrijheid zijn niet moeilijk te vinden. In Montenegro zijn onlangs in korte tijd drie journalisten vastgezet. Andjela Djikanovic werd drie dagen vastgehouden omdat ze paniek zou hebben gezaaid met een bericht over de mogelijke inzet van de Kosovaarse politie bij het Orthodoxe Kerstfeest op 6 januari. Op de achtergrond speelt een conflict over een nieuwe wet die de Servisch Orthodoxen hun kerkelijk bezit ontneemt. De betrouwbaarheid van de Montenegrijnse politie zou vanwege dit conflict niet gegarandeerd zijn. Veel Serviërs in Montenegro betwisten de politiek van de zittende President Milo Djukanovic. Bij de behandeling van de omstreden wet zijn amokmakende Servische volksvertegenwoordigers hardhandig uit het parlement verwijderd.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.