Kunst op Zondag │Edmondo Bacci in Venetië

De tentoonstelling Edmondo Bacci: Energy and Light is de eerste en meest uitgebreide retrospectief expositie gewijd aan deze Venetiaanse kunstenaar. Er zijn ongeveer tachtig werken te zien, waarvan een groot aantal nog nooit eerder is geëxposeerd. De beeldtaal van  kleur en licht maakte zowel op Peggy Guggenheim indruk als op Alfred H. Barr Jr., de directeur van het Museum of Modern Art in New York. Het MoMa kocht in 1953 Bacci’s werk Avvenimento #13R . Dit doek is nu teruggekomen naar Italië, waar het deze zomer voor het eerst voor het publiek te zien is in de Peggy Guggenheim Collection in Venetië. [caption id="attachment_345322" align="aligncenter" width="450"] Edmondo Bacci aan het werk in zijn atelier © foto Peggy Guggenheim Collection © Chiara Bertola.[/caption] Wie was Edmondo Bacci? Edmondo Bacci (1913–1978) was een van de vertegenwoordigers van de Venetiaanse naoorlogse kunst. Samen met collega-kunstenaars Tancredi Parmeggiani en Emilio Vedova behaalde hij internationaal succes en faam. Bacci was een van de weinige kunstenaars in Italië die de mogelijkheden van het nieuwste type abstractie begreep. Hij voegde hedendaagse trends in Europa en de Verenigde Staten samen met zijn persoonlijke stijl. Ik zie alleen abstract werk, vaak series met een titels zoals Fabrics en Avvenimento. Als ik dat laatste woord vertaal in het Nederlands krijg ik twee opties: evenement en gebeurtenis. Als ik de PR-dame vraag welke van deze twee begrippen de lading het beste dekt, is haar reactie: “liever niet vertalen, dat doen wij ook niet”. [caption id="attachment_345325" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie tentoonstelling Edmondo Bacci in Peggy Guggenheim Collection © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Een Venetiaanse grootheid Edmondo Bacci is anno 2023 buiten Venetië niet echt bekend (meer). Hij heeft tijdens zijn leven wel enkele exposities gehad in Genua, Rome, Milaan, Ascona (Zwitserland), Londen, New York (1956) en Buenos Aires (1956). In 1958 werd op de 24e Biënnale van Venetië een kamer aan zijn werk gewijd. Als gevolg hiervan kreeg hij in de jaren zestig verschillende galerie exposities in Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten. Voor zover bekend is zijn werk nog nooit in Nederland geëxposeerd. In 1974 behaalde hij de leerstoel Schilderkunst aan de Academie voor Schone Kunsten in Venetië. Bacci overleed op 16 oktober 1978 in zijn geboorteplaats Venetië aan een hartaanval. [caption id="attachment_345330" align="aligncenter" width="450"] Avvenimento # 292 © Edmondo Bacci (1961) Peggy Guggenheim (Collection Venetië) © collage Wilma_Lankhorst.[/caption] Waarom deze titel Energy and Light? Op de vraag “Hoe kun je Bacci beschrijven? antwoordde Peggy Guggenheim destijds: “Ik heb geen idee van hem. Hij is een ondoorgrondelijke, bescheiden, gevoelige, zichzelf wegcijferende man. Hij is mijn Venetiaanse buurman en woont een brug bij mij vandaan (zo meten we afstand in Venetië). Ik ontmoet hem bijna dagelijks in de Calle (straat) bij mijn huis of in de Traghetto. Onze begroetingen zijn formeel maar vriendelijk, ik leer hem nooit beter kennen. Maar zijn schilderijen, dat is een andere zaak. Ik ken hen, het zijn kinderen van nu. Ze zijn dynamisch, het is de atoombom op canvas. Zijn doeken barsten van lichtenergie en kleur. Elk nieuw werk is belangrijker dan de vorige. Ik heb het gevoel dat ze zo explosief zijn dat ze de veiligheid van mijn paleis in gevaar brengen”, aldus Guggenheim in 1958 in Edizioni del Cavallino, Venetië. [caption id="attachment_345326" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld, tentoonstelling Edmondo Bacci in Peggy Guggenheim Collection © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Wat heb ik gezien in Venetië? In de tentoonstelling Energy & Light hangen circa 80 schilderijen en ongepubliceerde tekeningen. De meeste werken die hier hangen, heeft Bacci in de jaren vijftig gemaakt. Volgens kenners was dit de meest lyrische en creatieve periode uit zijn de carrière. Het was ook de tijd waarin hij internationaal succes boekte. Bacci sloot zich na die Tweede Wereldoorlog aan bij de stroming van Lucio Fontana, het Spazialisme. Ik zie in de tentoonstelling geen verandering in Bacci’s werk voor en na zijn aansluiting bij deze stroming. Het zijn voor mij allemaal dezelfde type variaties op een thema. Als je de Peggy Guggenheim Collection in Venetië (nog) niet kent, zul je waarschijnlijk meer plezier beleven aan het ontdekken van de vaste collectie (moderne) kunst dan aan Bacci’s tentoonstelling. Daarnaast is de ligging van het museum aan de Canal Grande in de wijk Dorsoduro zeker de moeite waard. Naast een binnen museum zijn er een tuin en terras met mooie beelden. Edmondo Bacci: Energy and Light is tot en met 18 September 2023 te zien in de Peggy Guggenheim Collection in Venetië. [caption id="attachment_345329" align="aligncenter" width="450"] Uit de serie Fabbrica (1953) © Edmondo Bacci © foto Wilma Lankhorst.[/caption] © tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van de foto’s met dank aan en toestemming van de Peggy Guggenheim Collection, Solomon R. Guggenheim Foundation New York, Fondazione Querini Stampolia Venezia, Ivanon Manarim Collezione Spinea Venezia en alle bruikleengevers.

Door: Foto: Catalogi van tentoonstelling Edmondo Bacci © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Steven Zucker, Smarthistory co-founder (cc)

Kunst op Zondag | Frank Stella

Afgelopen vrijdag werd hij 87: Frank Stella, meester van minimalisme en puur abstract. In Nederland bekend van een reusachtige gebroken kruik. Wie in de laatste anderhalf jaar vanuit Harlingen naar Terschelling of Vlieland is overgestoken, heeft de enorme sculptuur wel gezien.

Broken Jug, 2021

Dankzij inspanningen van Joop Mulder (oprichter Oerolfestival en culturele ontwikkelorganisatie  ‘Sense of Place’) heeft de gemeente Harlingen het beeld nu in bruikleen. Mulder heeft de installatie van het werk niet meer mogen meemaken. Hier een timelapse filmpje met het plaatsen van het werk.

De bruikleen kost de gemeente 10.000 euro per jaar, maar dat denkt de gemeente te kunnen dekken door het parkeertarief met een kwartje te verhogen.

Daar kwam natuurlijk kritiek op van ‘eilandgangers’. Twee weken naar Vlieland werd ineens 3,50 euri duurder. Met die kritiek rekende een van de Harlingers af: “Ze veroorzaken meer overlast dan dat ze iets bijdragen aan de toeristische sector hier in Harlingen” (bron: Harlinger Courant, 26-2-2021)

Een kleinere versie (zo’n 3 x 4 x meter) van de 14 meter hoge Harlinger kruik (waar deze ‘eye of the beholder’ meer een slakkenhuis in ziet) is in bezit van het Berardo Museum in Lissabon.

The Broken Jug, 1999

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: stu smith (cc)

Kunst op Zondag | Abstract is terug

Volgens het Bonnefantenmuseum (Maastricht) is er “een hernieuwde belangstelling voor abstracte schilderkunst, waarvan al geruime tijd sprake is bij een jongere generatie kunstenaars…”. Daarom durft het museum een tentoonstelling aan met de ‘ornamentele abstractie’ van Dan Walsh (tot 12 januari 2020 en tot 30 maart in Galerie Slewe, Amsterdam).

Dan Walsh – Enfin, 2018, acryl op doek, 177.8 x 177.8 x 3.8 cm.
© Enfin, 2018, © Dan Walsh. Courtesy Paula Cooper Gallery, New York.

Het museum heeft in zoverre gelijk, dat er een behoorlijke hoeveelheid tentoonstellingen lopen (en nog komen) waarin abstracte kunst centraal staat. En niet alleen met werk van de jonge generatie. Een overzicht van alle huidige en komende tentoonstellingen.

Het Stedelijk Museum Schiedam haalt een bijzondere stunt uit met abstract werk. Je kunt helemaal alleen genieten van ‘Grey Orange on Maroon, No. 8’ van Mark Rothko. Het schilderij is door museum Boijmans Van Beuningen  uitgeleend in het kader van ‘Boijmans bij de buren’(een aantal topstukken worden tijdens de renovatie in nadere musea tentoongesteld). In Schiedam dus ‘mijmeren bij Mark’, tot 5 januari 2020.

Het werk van Rothko was in 2015 een enorme publiektrekker in het Haagse Gemeentemuseum. Wellicht heeft dat er toe bijgedragen dat ook het publiek meer interesse heeft gekregen voor abstracte kunst. Het is voor de kunstenaars in de volgende tentoonstellingen wel te hopen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De esoterische oorsprong van abstracte kunst

Matthew Collins is een abstract beeldend kunstenaar. Hij begrijpt heel goed dat veel mensen maar weinig snappen van abstracte kunst.

Een veelgehoorde kreet is: ‘Dit kan mijn zusje van vier ook!’ Wel, da’s dus niet helemaal waar, want er zitten wel degelijk complexe ideeën achter abstracte kunst.

Wist u bijvoorbeeld dat de abstracte kunstbeweging hevig beïnvloed is door Mme Blavatsky’s theosofische beweging? Piet Mondriaan was een levenslang aanhanger van de theosofische school.

Frieda Harris

Ik moest bij het bekijken van bovenstaande documentaire in enen aan het werk van Frieda Harris denken, die in de jaren veertig Aleister Crowley’s tarot voor hem schilderde.

Hieronder treft u enkele voorbeelden van haar werk, die naast een abstracte ook een surrealistische inslag hebben.

friedaharrisabstract

Frieda Harris abstract 2

friedaharrishermit

Dat abstracte kunst nogal esoterisch kan lijken, berust kennelijk niet op toeval, maar ís – in tweeërlei zin – ook gewoon zo.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.