Nederlandse politiek verschilt sterk van andere landen. Een opvallend patroon in Nederland is dat politieke carrières steeds korter duren. De politiek lijkt een tussenstop voor mensen met meer ambitie. Politiek leiders zitten kort en worden snel afgebrand. Job Cohen is hier misschien het meest extreme voorbeeld van: in een paar weken veranderde hij van de verlosser in de hakkelaar. Voor lange geplande politieke loopbanen is geen ruimte.
Een uitzondering in dit patroon lijkt Diederik Samsom, de leider van de PvdA. In Straatcoach en strateeg. De Opkomst van Diederik Samsom beschrijft NRC-journalist Stokmans de politieke carrière van de sociaaldemocraat.
De lange adem
Wat hierin het meeste opvalt is hoe planning en toeval door elkaar heen lopen. Gepland is Samsom’s politieke loopbaan. Hij begint in 2003 in de PvdA en besluit al in zijn eerste Kamerperiode dat hij partijleider wil worden. Hij ontwikkelt een verstandhouding met de zittende leider Wouter Bos en neemt de ruimte om alle PvdA-afdelingen te bezoeken om daar zijn verhaal te oefenen en leden te leren kennen. In 2008 toonde Samsom voor het eerst zijn ambitie toen hij Tichelaar wilde opvolgen als PvdA-fractievoorzitter. De PvdA-fractieleden kozen voor de moederkloek, Mariëtte Hamer. In 2010 wordt Cohen door Bos naar voren geschoven. De komeet van Cohen brandt snel op. Ondertussen loopt Samsom zich warm. Hij neemt afstand van de fractie en gaat op maatschappelijke stage als straatcoach om te voelen wat het verhaal van de PvdA op veiligheid betekent. Als Cohen in 2012 aftreedt, komt alles voor Samsom samen: hij heeft de ambitie, hij kent de partij en hij heeft een verhaal. Hij wordt partijleider.
De eindsprint
Maar voor wat er daarna gebeurt, lijkt Samsom niet gereed. Als het kabinet valt, klitten constructieve oppositiepartijen in het centrum, GroenLinks, ChristenUnie en D66, samen zonder de PvdA. Zij steunen een begrotingsakkoord met het kabinet. Het hele akkoord lijkt erop gericht te zijn Samsom buiten te houden. Hij wordt uitgenodigd om mee te tekenen maar weigert dat. Dat is het eerste moment van twijfel. Snel zal blijken dat het een meesterzet is. Het begrotingsakkoord is in een hogedrukpan geschreven en zit vol met punten die de kiezer niet zint.
De strategie voor de PvdA is vanaf dat punt helder voor de peilers en adviseurs van Samsom: de PvdA kiest een paar zwakke punten uit uit het begrotingsakkoord en voert daar campagne tegen. Daartegen over stelt de PvdA een eigen agenda van groei en banen. Posters met die boodschap hangen al snel door heel Nederland.
Samsom twijfelt. Tijdens een oefenweekend voor het lijsttrekkersdebat Samsom zijn cijfers van het CPB over het PvdA-programma de druppel die de emmer doet overlopen. De PvdA was niet de partij van groei en banen maar van krimp en werkloosheid. Voor Samsom die de doorrekeningen van voorgaande jaren uit zijn hoofd kende en die voor zijn plezier aan CPB-cijfers zat te rekenen, een grote blamage. Tijdens het ontbijt stormde Samsom onverwacht luid vloekend de eetzaal uit en het nabijgelegen bos in. Als Samsom uitgeraasd is, wordt besloten een nieuwe strategie in te zetten. Niet een die gebaseerd is op peilingen of de wijsheid van campagnebureaus maar op het gevoel van Samsom: dit wordt Samsom’s eerlijke verhaal. Tijdens de vele bijeenkomsten in het land oefent en scherpt Samsom zijn verhaal. Tijdens het RTL-debat overtuigt Samsom hier Nederland mee, door niet een mooie belofte te maken over het geld dat Nederland aan Griekenland heeft geleend maar eerlijk te zijn dat het geld niet terugkomt.
Bij het oefenen van het tweede grote debat, bij Knevel en Van den Brink valt een katheder op Samsom’s teen. Uitermate pijnlijk. Gebroken is de diagnose. Maar Samsom heeft geen tijd om twee weken met zijn benen om hoog te zitten. Pijnstillers zijn natuurlijk uitgesloten, want Samsom moet scherp zijn. En juist in het tweede debat versterkt Samsom zijn eigen ‘eerlijke verhaal’ door Rutte aan te pakken over het verdraaien van de waarheid. Hij kopieert daarbij Ronald Reagan’s ‘there you go again‘. Dat is opnieuw niet een beslissing die genomen is op basis van kiezersonderzoek en tegen de lijn van de adviseurs in gaat. Tijdens het laatste debat laat Samsom zijn eerlijke verhaal nog één maal door op de vraag van een kiezers: ‘aan welk punt houdt u vast?’ Niet zijn hele programma af te draaien maar eerlijk te zeggen dat zoals ook bleek tijdens de formatie je uiteindelijk compromissen moet sluiten met je politieke tegenstanders.
Daarmee deed Samsom uiteindelijk wat iedereen voor onmogelijk had gehouden. Hij won de kiezers van de SP terug en haalde het beste verkiezingsresultaat van de PvdA in tien jaar. Niet op basis van een langgeplande strategie of zelfs maar geïnformeerd door het best onderzoek maar op basis van zijn eigen politieke intuïtie.
De politieke carrière van Samsom is altijd gericht op die ene plek, leider van de PvdA. Maar als hij dat eenmaal is, hangt veel van toeval af: had Samsom zijn eigen intuïtie gevolgd en het begrotingsakkoord wel getekend, dan was hij net als de begrotingsakkoordpartijen in de verdediging gekomen. En als de CPB-cijfers later waren gekomen, dan had Samsom misschien niet zijn strategie bij gezet en had hij het eerste debat niet gewonnen en dan had hij geen zegetocht ingezet.
Reacties (27)
Uitzondering? Er zijn nog geen verkiezingen geweest.
Gaan we het weer over die landverraders hebben?
Het lijkt mij duidelijk dat de PVDA nergens meer voor staat (behalve hun eigen baantjes natuurlijk). Eerlijk en Sociaal, aan me hoela!
Hmm, hoewel ik best wil onderschrijven dat politieke carrières in de regel steeds korter worden, lijkt het me dat de auteur een vrij beperkte definitie heeft van politiek. Hij noemt Job Cohen als hét voorbeeld, wat een flater. Misschien wordt het (collectieve) geheugen ook ietsje korter.
Job Cohen:
1993: Staatssecretaris van Onderwijs
1995-1998: Lid van de Eerste Kamer
1998-2001: Staatssecretaris van Justitie
2001-2010: Burgemeester van Amsterdam
2010-2012: Lid van de Tweede Kamer
Allemaal politieke functies. En dan laat ik de partij-politieke functies nog even buiten beschouwing. En al die ‘ambitieuze’ dingen heeft die gedaan voor zijn tijd als Tweede Kamerlid.
#2 Jij bent leuk op feestjes, niet?
Volgens mij hebben veel politiek leiders best lange politieke carrières.
VVD: Rutte (zijn hele leven al binnen de VVD)
CDA: Buma (sinds 2002 in de Kamer, langer bij het CDA, vader was burgemeester)
PvdA: Samson
D66: Pechtold (voorzitter D’66 2002, raadslid Leiden, burgemeester Wageningen, minister, fractievoorzitter)
Partij Wilders: Wilders (kamerlid sinds ’98)
GL: van Ojik (al 30 jaar politiek actief)
etc…
@3:
Ik kom inderdaad wel eens op feestjes, gezien je zuurgehalte denk ik niet dat jij ooit met je PVDA gelul op feestjes wordt uitgenodigd, behalve misschien op de sociaal fascistische bijeenkomsten van je verraderspartij.
Zo, en nu een biertje.
zo, beste Lunarts.
we weten nu tenminste in welke hoek je zit.
Geweldig, en proost.
Zo, beste hansje,
we weten nu tenminste in welke hoek je zit.
Proest, wat een niveau!!!!
Geweldig, ik hoop dat bij komende verkiezingen de sociaal fascisten worden weggevaagd. En dan niet door de PVV (ook een soort PVDA).
@7: Ben je niet een beetje in de war?
Bedoelde je niet toevallig de VVD? Of de PvdD, of…
Het is ook zo verwarrend al die lettertjes,
voor iemand met niveau.
@ Lunarts
Nee hoor meneertje pH 14, ik ben tamelijk neutraal.
Maar dat jij zo basisch banaal bent, dat jij zo bijtend, corrosief irritant bent tegen alles wat jou niet aan staat, daar kan ik niks aan doen. Maar goed, voor meneertje pH 14 is natuurlijk alles zuur.
Dus ga ergens anders klagen, je verveelt nu al. Met dit soort gedrag hoef je niet te hopen hier lang gewenst te zijn, dunkt me.
En nu weer inhoudelijk…
@7: Nou beste Lunarts, als je dan nog even kunt aangeven wie in jouw ogen sociaal facisten zijn( de term is me tot nog toe niet bekend, dus die zal je wel zelf hebben verzonnen) .
Kots…. WAT een niveau.
Maar ondanks dat inferieure niveau ben ik toch wel benieuwd naar jouw definities van fascisme, socialisme, en …..voor de lol….ook maar even een definitie van jouw —-isme.
@9: Je bent al jaren een griezel hier.
Maar terug naar het onderwerp: Samsom is een klassenverrader omdat zijn PVDA de sociale cohesie die de oude PVDA mede heeft op gebouwd verraadt en grote groepen mensen in de armoede stort onder de leuze: sterk en sociaal.
En hij is niet de enige, de club zit vol met dat schorem, kijk de nieuwsberichten van de afgelopen jaren maar eens terug.
Dan is mijn opmerking:
(zelf-citatie mag eigenlijk niet meer):
¨Gaan we het weer over die landverraders hebben?
Het lijkt mij duidelijk dat de PVDA nergens meer voor staat (behalve hun eigen baantjes natuurlijk). Eerlijk en Sociaal, aan me hoela!¨
nog mild gezien de onbeschofte ontkenningen waarmee ze de komende verkiezingen mee in gaan.
Droom lekker verder.
@11: Misschien moet je je terminologie wat bijschaven. De PvdA, dat zijn de verraders van de arbeidersklasse, geen landverraders.
En het zijn ook geen fascisten, maar gewoon handlangers van het kapitalisme die de werkende bevolking misleiden met een rode roos.
Nee, ik ben geen fan van de PvdA, in tegendeel, maar je kunt beter gericht schieten dan een beetje in het wilde weg, in de hoop dat je wat raakt.
@12:
Daar heb je gewoon gelijk in, en excuses, maar (gezien wat die club in mijn omgeving heeft aangericht en nog steeds doet) ben ik domweg woedend op die hypocrieten en daardoor niet in staat enige nuancering aan te brengen totdat het tuig de politiek heeft verlaten. Ik zal er ook alles aan doen om daar aan mee te werken, genuanceerd of ongenuanceerd, het zal mij een worst wezen, als maar voorgoed weg zijn.
@13: De kwestie is niet genuanceerd of ongenuanceerd, maar gericht en doeltreffend. Succes ermee.
@Lunarts
Ha, lol. Goed, je kunt dus niet tegen nuance, noch ermee overweg, dat blijkt. Ik denk dat jij niet zozeer woedend bent om iets, jij wil gewoon woedend zijn (we lezen het een andere keer wel, als het niet over de PvdA gaat, maar over die andere ‘hullie-hebben-het-gedaan’-groepjes). Mij best. Je hebt de toon al gezet met je (gefeliciteerd) allereerste opmerking: “Gaan we het weer over die landverraders hebben?” En met ongerichte woede kom je nergens.
“Hypocrisie is de eer die de ondeugd aan de deugd bewijst.” En die zit niet alleen bij de PvdA.
En met zulk erudiet vermogen, zulk ontegenzeggelijk goede argumenten, retoriek gelijk die van Cato, verwacht ik natuurlijk dat jij furore maakt in de politiek de komende jaren. Immers, jij doet er ‘alles aan om dat tuig uit de politiek te krijgen, genuanceerd of ongenuanceerd. Zolang ze maar weg zijn.’ Het gebrek aan succes zal -natuurlijk- zijn omdat ‘zij’ daar een stokje voor steken, lijkt me zo.
Ja, droom lekker verder.
@15:
Je bent gewoon zielig, meer niet.
“Straatcoach en strateeg. De Opkomst van Diederik Samsom”
Bij zo’n ondertitel denk je bijna automatisch “en ondergang” erbij. Is waarschijnlijk gereserveerd voor de volgende druk, na de verloren verkiezingen van 2016.
@16:
Lunarts, ik begrijp dat je een enorm probleem hebt met de PVDA.
Het is ook bepaald niet mijn partij, maar zou het niet handig zijn dit probleem even helemaal -naam en toenaam- oorzaak en gevolg – wat uitvoeriger te belichten in -bijvoorbeeld – een TS.???
Schrijf een dapper stuk tekst over wat je allemaal dwars zit en dan kunnen wij daarover onze mening geven.
Een beetje voor je uitschelden en virtueel om je heen slaan is niet effectief, integendeel.
Dus schrijf die klachten, bezwaren en woede even in een thread.
Ik meen het serieus, ik zal er nauwkeurig nota van nemen.
@15: En jij kunt ook beter je kruit droog houden, want de woede van Lunarts op de PvdA is natuurlijk alleszins begrijpelijk. Zelfs als je van de PvdA mocht zijn, zou je er beter aan te doen te achterhalen wat hem precies dwars zit.
“Groen””Links” ging na Kunduz hard op zijn bek en terecht. Het is onbegrijpelijk, ja een wonder, dat de PvdA niet al lang hetzelfde is overkomen. Maar wonderen zijn nou eenmaal gebeurtenissen waar je niet op kunt rekenen.
En drie op een rij lijkt me echt uitgesloten.
@16:
Lunarts, nogmaals:
Schrijf even een tekst voor Sargasso, een tekst waarin je al je bezwaren over de PVDA uit de doeken doet en verklaart en ik lees het graag.
Pas dan heeft je woede namelijk zin, en krijg je medestanders aan jouw kant…. in tegenstelling tot wat jij misschien denkt ben ik ook kritisch richting PVDA, zeer kritisch zelfs.
Heel kort heb ik PVDA gestemd, tot de strapatsen van KOK me de neus uit kwamen…. maar ik ben nog steeds geïnteresseerd in datgene wat er toen en ook later mis ging met die club.
Klikt iemand wel eens op het overzicht van de “Beste reacties”?
Dat moet je voor de grap eens doen, dat levert soms hele “interessante” resultaten op. Bij dit onderwerp gaat Lunarts nu op kop, op dit moment met 18 plusjes tegen 20 minnetjes. Op de voet gevolgd door Folkward met 18 plusjes tegen slechts 5 minnetjes.
In ieder geval is daarmee duidelijk dat de alfabetische volgorde absoluut geen rol speelt. Het volgnummer misschien?
En misschien dat Steeph eens in een grafiekje de relatie moet afzetten tussen het volgnummer van de reactie en het aantal plusjes en minnetjes, zodat we een betere indruk krijgen van de “reaguurdersmoeheid”.
Op zijn minst houdt hij er een aardig artikeltje aan over inzake het classificeren van data en de zin en onzin van de statistiek.
Ik heb met Snowden te doen.
Iemand die, in het algemeen belang( ja, ook in het belang van U en mij) klokkenluidt over de weerzinwekkende praktijken van de NSA, die vervolgens wordt vervolgd tot het niet meer kan, die dan – noodgedwongen – want dat zal zijn eigen keuze NIET zijn geweest , in Rusland bescherming en asiel krijgt, is slachtoffer van de weergaloze LAFHEID van Westerse landen….
Bang om ruzie te krijgen met grote vriend VS hebben alle Westerse landen hem bescherming geweigerd.(Terwijl ze zich intussen WEL druk maken om het feit dat ze Z I J N afgeluisterd en bespioneerd (zie hiervoor de heisa die de Duitse regering maakt over het afluisteren van Merkel’s mobieltje….)
Waarom is hypocrisie toch zo populair vandaag de dag??
@22: Ik heb helemaal niet met Snowden te doen.
Hij is er inderdaad in geslaagd de weerzinwekkende praktijken van de NSA onder de aandacht te brengen + de weergaloze lafheid van de Westerse landen.
En als je er goed over nadenkt zijn dat slechts de symptomen van de macht en de economische orde, waarvan we allemaal weten dat die op die manier bestaat, terwijl we tegelijkertijd die wetenschap permanent verdringen, omdat het “zo goed gaat met ons”.
Dat moet een enorme voldoening geven,
iets dat met geen geld te betalen valt.
Het is te hopen dat hij voor velen een inspiratie zal zijn.
Nou, Andy, ik wel.
Leven als paria in dan nog wel in Putin’s Rusland, het is een verdomd hoge prijs voor klokkenluider die transparantie voorstaat..
Maar affijn, dat kennen we nu wel van de Amerikanen , voor wie hun praktijken niet goedkeurt wordt het leven zo moeilijk als maar kan.
@24: Zou je denken dat hij daar in Rusland leeft als een paria? Iemand met zijn kennis en vaardigheden vindt altijd wel goed betaald emplooi, lijkt me. En in Rusland zijn er vast ook wel plekjes te vinden waar het aangenaam leven is.
Soms nogal koud, dat wel…
Het is al wat lastiger dat hij zich niet veilig voelt (en terecht). En het lijkt me niet prettig als je 24 uuur per dag bescherming moet genieten van 2 kleerkasten voor de deur (hè, jongens, kunnen jullie niet ergens een jointje scoren voor me? Nou mijnheer Snowden, daar kunnen we echt niet aan beginnen).
@22:
Vandaag de dag?Dat is volgens mij al zo sinds dag een.
De individuele leden van een kudde moeten wel aan zelfverloochening/begoocheling(of de andere kant op blijven kijken ingeval van conflicten) doen anders is het niet mogelijk langer deel uit te blijven maken van die kudde of zich daarin veilig te wanen.
@21: Nee, vertel eens waar ik dat overzicht kan vinden?
Het lijkt me leerzaam.