De afgelopen dagen heb ik mij expres rustig gehouden; de verkiezingen waren in aantocht en het campagnegewoel overviel me meer dan ik had gedacht. Iedereen had het over de peilingen terwijl deze per definitie niet betrouwbaar zijn (en toch steunt men er zwaar op). Ook het vuile spel wat hier en daar te zien was stuitte mij tegen de borst. Als niet-stemmer kon het me verder niet zo heel veel schelen wat de heren en dames politici elkaar aandeden, maar wel was duidelijk dat een coalitie vormen moeilijk zou worden daar iedereen elkaar wel zwart probeerde te maken.
Maar de grootste verwondering viel gisteren nog wel van mijn gezicht te lezen: de SP die van 9 zetels naar maar liefst 26 zetels steeg. Als echte actiepartij wist ze maanden lang steeds meer mensen aan zich te binden, zowel in de vorm van nieuwe leden als in de vorm van stemmers die de overstap maakten van D66 en PvdA naar de partij. Natuurlijk hebben meerdere factoren hier flink aan meegeholpen. Allereerst was er een flinke toename in populisme te zien van de kant van Jan Marijnissen. Nooit eerder werd er door een linkse partij zo’n opmars ingezet door middel van het omarmen van populistische standpunten. Te denken valt aan de stop aan Oost-Europeanen die de SP eist, maar ook het laten vallen als punten als het afkeuren van de Navo en het koningshuis heeft de drempel behoorlijk verlaagd voor een hele hoop kiezers. Waar de SP voorgaande jaren juist steeds meer naar de linker kant van het politieke spectrum bewoog, bewoog ze de laatste maanden steeds meer naar de rechterkant waardoor de partij zelfs aanvaarbaar werd voor enkele oud-VVD stemmers. Toch is deze gedaanteverandering op z’n zachtst gezegd apart te noemen, vooral als gekeken wordt naar de historie van de partij.
Hoewel de partij pas sinds midden jaren ’90 in de tweede kamer zit, was ze reeds langer actief als lokale partij. Dat is aan de andere kant ook weer haar kracht: ze begon echt helemaal onderaan en is langzaam omhoog geklommen. Zodoende heeft het haar karakter als actie-partij ook altijd behouden; toen de SP nog slechts lokaal opereerde deed ze vaak mee aan stakingen bij onder meer fabrieken, daar waar ze tegenwoordig demonstreert in Den Haag en andere grote steden (maar ze voeren nog steeds actie). De partij heeft ook niet altijd als de Socialistische Partij te boek gestaan, want in 1971 werd de partij door Daan Monjé opgericht onder de naam Kommunistiese Eenheidspartij Nederland, marxistisch-leninistisch (KEN-ml). De naam zegt het al: het was een rasechte communistische partij die voor China koos toen dit land op slechte voet kwam te staan met de Sovjet-Unie.
Monjé voerde een radicale communistische koers en vond de Communistische Partij van Nederland (CPN) te soft reageren op het geschil tussen China en de Sovjet-Unie. De KEN-ml zet zich vooral in voor arbeiders en zet dikwijls aan tot stakingen. Hiermee is gelijk het lokale gevoel gevestigd van de partij dat ze nog jaren zal volhouden. Hoewel de SP (de naam werd al snel in SP veranderd omdat men KEN-ml niet fijn vond klinken) nooit het Maoïsme officieel heeft afgezworen blijkt wel dat de leden steeds meer een drempelverlaging voor nieuwe leden wil hebben. Monjé’s macht brokkelt stukje bij beetje af naarmate de partij groeit en uiteindelijk verliest hij de positie van lijsttrekker aan Jan Marijnissen. Dit is in het jaar 1989, maar pas in 1994 weet de partij twee zetels te veroveren in de Tweede Kamer.
Dat was toen. Nu, in 2006, heeft de partij zich verdertienvoudigd ten opzichte van 1994. Een partij die begon als links-radicale beweging maar zich langzaam maar zeker heeft opgewerkt tot de gevestigde orde in de politiek. Punt is en blijft dat de SP nooit duidelijk het communisme heeft afgezworen en dat het niet zeker is of dat ooit nog de kop op zal steken.
Voor het volledige dosier over Monjé en de SP, zie: hier.
Reacties (34)
Schoolopleiding Jan Marijnissen:
-gymnasium en h.b.s. kostschool van de Paters Carmelieten te Oldenzaal, van 1963 tot 1964
-middelbaar onderwijs te Heeswijk, van 1964 tot 1966
-h.b.s.-a Titus Brandsma lyceum te Oss
-middelbaar onderwijs te Nijmegen
Kan iemand dat Arbeiders-imago van Marijnissen eens doorprikken? Hij is in de fabriek gaan werken omdat dat in de jaren ’70 in de mode was in Maoïstische kringen.
Je moet een partij niet op haar verleden beoordelen, maar op haar huidige standpunten. En het arbeidersimago van Marijnissen heeft denk ik meer te maken met voor welke groep mensen hij opkomt en aanspreekt. Lijkt me dus een prima imago.
Verder leuk om een stukje geschiedenis te lezen.
“Je moet een partij niet op haar verleden beoordelen, maar op haar huidige standpunten.”
En, moet daarom het Vlaams Belang in België ook gaan regeren? Vergeet niet dat de mensen die nu in de SP de dienst uitmaken nog steeds dezelfden zijn. Misschien wat pragmatischer, maar toch nog wel wat linkser dan dat ze de partij doen voorkomen.
@Ouwe: Fortuyn is ooit zelfs hoogleraar Communistische Sociologie in Groningen geweest. Ik zou bij Marijnissen ook eerder bang zijn dat hij de doorzwaai naar populisme maakt dan terugvalt in zijn oude streken.
@bpbx: Dat is geen nieuws toch?
Laat het duidelijk zijn: ik val niets of niemand aan. Ik vraag me louter iets hardop af :).
@2 niet mee eens. De aanvulling vd kieswijzer dat je ook kan kijken op echt stemgedrag de afgelopen regeerperiode is verhelderend. Daarbij toonde t AD afgelopen weekend ook maar weer eens dat de vele belofte ve partij niet worden waar gemaakt. (en een poging ertoe doen telt dan al mee). In het huidige klimaat van marketing, draaien en kletskoek is het verleden maar al te belangrijk. Het is de enige optie om vooraf te weten of je een kat in de zak koopt.
@4prometeus
Dat klopt. Ik ben alleen bang dat de huidige generatie fellow-travellers niet op de hoogte is van dit soort zaken.
Zo weet ook bijna niemand dat Jan Marijnissen op de loonlijst heeft gestaan van de BVD/AIVD. ;-)
@7 Lachuh!
Wat hebben SP en BVD met elkaar te maken? (Volgens de SP)
@6: Ik bedoel de historische afkomst. Voor welk beleid ze de afgelopen twee kabinetten hebben gestemd is uiteraard zeer nuttige info, misschien zelfs nuttiger dan het partij programma.
Ik las laatst dat de SP voor VOLLEDIGE WERKGELEGENHEID is. Maar hij is tegen marktwerking. DAT zou u tot nadenken moeten aanzetten. Volledige werkgelegenheid (afgezien van frictie werkeloosheid) zonder marktwerking: hoe bereik je dat? Yep, terug naar de tijd van de USSR!
@11 Jij ziet ze echt vliegen…
Volledige werkgelegenheid is een utopie. Die is nooit te bereiken zonder tewerkstelling.
@13 dus eigenlijk toch geen utopie?
@TRS: waar las je dat?
Dus de SP is ook gewoon een politieke partij die zich aanpast om zo veel mogelijk stemmen te krijgen? Of is het gewoon een kwestie dat de partij volwassenner is geworden zo’n verschuiving naar het midden.
Ik vroeg me niet af of ze per sé volwassener is geworden, ik vroeg me echter wél af of het Moaïsme ooit weer de kop op steekt.
Het ware misschien beter te kijken naar het huidig partijprogramma van de SP dan naar een allang verlaten standpunt….
Op die manier lust ik er nog wel een paar:
De PvdA heeft nooit duidelijk de denkbeelden van Den Uyl afgezworen,
maar is toch zeer duidelijk geen socialistische partij meer ;-)
Vermoedelijk draait Thorbecke zich ook in z’n graf om als hij zie dat Rita Verdonk probeert het laatste beetje liberale bloed van de VVD om te toveren naar een nieuwe NSB Dat dat hele stelletje slapjanussen in die partij er om electorale reden niet tegen optreed is ergelijk.
Het CDA is ondanks het “Christelijk” in de naam allang van alle barmhartigheid ontdaan en een asociale partij geworden.
Kort gezegd:
Geen enkele partij is nog wat ze in het verleden was, dus waarom zou de SP dan nog iets maoÏstisch in zich hebben ;-)
Henk, je maakt een zeer grove denkfout. Bij die partijen is het allemaal al behoorlijk lang geleden, daarnaast is de SP altijd een link-radicale beweging geweest en heeft ze pas DIT JAAR enkele harde standpunten afgezworen, maar andere harde standpunten zijn er nog steeds. Je vergelijking gaat niet op.
@19 Je zegt het zelf al: “afgezworen”. Ze hebben die stap dus bewust genomen. Ik denk niet dat dat te maken heeft met kiezersbedrog.
Aan de andere kant zou ik Marijnissen het land niet economisch toevertrouwen, maar dat heeft niks met een eventuele communistische heilstaat te maken. Je leest echt te veel Geenstijl, Ouwe.
Hahahaha @ 20
Ik lees amper GeenStijl, het is dat je me attendeert op die link want het is de eerste keer dat ik hem zie :-). Misschien kan je even het linkje bezoeken dat ik onderaan het artikel heb gezet, daar heb ik gedeelte vandaan.
Nogmaals; het is geen aanval, ik leg enkel de feiten op tafel. Overgens is het zo dat de leden de punten met betrekking tot de Navo en het koningshuis hebben afgezworen, wat de leiding van de SP er werkelijk van vind weet niemand.
mooi te zien dat democratie niet werkt…hihihihihi allemaal hypocrieten stelletjes die denken dat iedereen zijn macht zomaar weg kan geven! blijf bezig met die klote politiek in dit land…voordat je het weet, zit nog een keer in stembus om opniuew te kiezen. klote mensen, klote structuur allemaal!
allemaal mensen die niks van het leven weten en die stellen zich als politici. ”Vader heeft ervoor gezorgd dat ik een goede scholing hebt, geen moeilijkheden in het leven en daarom vind ik mezelf capabel jullie nogmaals te besturen .” een open minded NL dat zich laat regeren door vuile calvinistische, narrow minded conservatieven! Bah!
@22: dan vraag ik me toch af of ik wél geschikt ben als politicus wanneer ik géén goede scholing heb gehad, en heel veel moeilijkheden in mijn leven ben tegengekomen.
Een vraag aan jou (in de veronderstelling dat het met jouw open-mindedness niet zo snor zit): wat heb je eigenlijk gestemd?
Wat mij opvalt is de blinde afkeer van het communisme dat hier tentoon gespreid wordt. Doet mij erg denken aan de hetze in de USA in de jaren na de oorlog tot de aanstelling van Gorbatsjov. Als je iemand kapot wilde hebben, liet je simpelweg aan anderen doorschemeren dat de persoon in kwestie rode babbels had (f**kin’ commie bastard), en gegarandeerd dat de persoon een zware tijd tegemoet ging. Beetje de heksenverbranding zeg maar.
We bestempelen communisme als iets slechts. Niet het communisme zie ik als slecht, maar de graaiende machthebbers binnen dat systeem. Evenals de rijke machthebbers in arme landen.
Nog steeds wijzen we met ons vingertje en scanderen we leuzen om iemand monddood te krijgen. Links roept dit momenteel het afgelopen decenium het hardst. Laten we inzien dat, zelfs al zouden communistische of juist fel-rechtse sympathieën hoogtij vieren (ik persoonlijk acht en hoop ze kansloos), dan nog is er zoiets als de volgende verkiezingen.
@Dramklukkel: Het idee communisme is niet slecht, nee. Echter het idee werkt het resultaat (graaiende machthebbers) in de hand.
Ik wil zelfs stellen dat er zonder grootschalige corruptie geen communisme mogelijk is.
Absolute macht corrumpeert absoluut.
@Spuyt12: Idd. Maar is wel lekker makkelijk te regeren.
Het “echte” communisme is nog nergens in de praktijk gebruikt.
[iets wat er dicht bij kwam waren, in de begintijd, de Israëlische kibboets]
Zal ook nooit gebeuren, omdat het menselijk karakter hiervoor niet geschikt is.
@ Ouwe:
Ik heb er op gestemd en uw betoog zou de aanleiding kunnen zijn om nog lid te worden ook :-)
@28
Dat is je goed recht, ik ben hier ook niet om dingen af te breken louter om ze te verduidelijken :-).
reactie 23: wat ik bedoel is dat het regeren van een land is niet iets voor kindjes ofzo…meestal merk ik dat juist mensen die NIKS van het leven weten, geen training door moeilijkheden gekend hebben willen anderen regeren…het is gewoon een feit bush, Balkenende..allemaal sons of papa. hoe ga je mij regeren als je niet snapt hoe ik het moeilijk hebt?
geef mij Aub een onnederlands, slim antwoord…
politici die het alleen maar over hypotheek hebben, alleen maar over de dalende sociale kant van het land maar vergeten heel snel dat mensen ergens in verre landen()irak afghanistan) lijden door hun beslissingen: christenen democraten die sturen soldaten ergens heen maar die leggen niks uit tijdens hun campagnes; helemaal niks over oorlog. Alsof Nederlanders allemaal dom zijn ofzo(soms vraag ik me af of dit niet echter het geval is!?)
…en juist die hufters blijuven toch regeren. nou nou!
bah!
hmmm, ben Nederlands dus onslim…. weer wat wijzer geworden.
De SP is nu de derde partij van Nederland en heeft 50.000 leden. Maar de SP heeft geen eigen krant of omroep. Krijgen we binnenkort de tweede poging om een SP-Omroep op te richten? Nutopia of TomaatRTV?
En komt er misschien een dagelijkse (gratis) tabloid-versie van de Tribune? Er is een markt voor, er is/komt geld en met Derk Sauer, Niko Koffeman en Harry de Winter is huis moet het lukken. Zal niet lang duren denk ik.
@32: ik vind het niet treurig hoor als SP niks in huis heeft. wat ik jammer vind, is dat de partijen met grote vermogen wel oorlog mogen laten uitvoren miles away from Dutchland…dat is pas jammer! dus jou gebbabel over de arme karakter van SP is NIHILO.
Jan Marijnessen is gewoon een vulie communist en een Slobodan Milosevic aanhanger die bewust de servische communistische propaganda aan het verspreiden is.