Met enige regelmaat biedt Sargasso ruimte voor gastredacteuren. Vandaag weer een stuk van filosoof en jurist Ron Ritzen. De reeks beslaat 5 afleveringen. Hier afleveringen 1, 2 en 3
“Rechters moeten uitleggen, uitleggen en nog eens uitleggen”, aldus Van den Emster, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak. Ook weet de raad te melden dat het beeld dat de gemiddelde Nederlander heeft over rechtspraak, vooral gebaseerd is op de verslaggeving door de media.
Theo de Roos, hoogleraar strafrecht (UvT), is uiterst tevreden over de rechtbankjournalistiek van de Volkskrant, NRC en Trouw. Maar er zijn helaas ook andere, dominante informatiebronnen. In een eerder stuk, Softe rechters (1), wees ik op het trio Eerdmans, Leistra & Paradijs. Laat ik met die laatste beginnen.
De hoofdredacteur van de Telegraaf, Sjuul Paradijs, zette bij Pauw & Witteman (17.9.09) advocate en senator Böhler weg als een wereldvreemd wezen: “u leeft op een andere planeet”. Wilde Böhler iets vreemds? Kennelijk wel, want ze vond dat je eerst de feiten moet kennen, wil je ergens (in dit geval Saban B.) over kunnen oordelen. Op het moment van de uitzending was er nauwelijks meer bekend dan dat Saban B. de benen had genomen. Maar Paradijs had daar geen boodschap aan. Hij sloeg de plank dan ook mis, toen later de feiten boven water kwamen. Ook het OM reed een behoorlijk scheve schaats.
Een paar dagen eerder, op 22 september, schreef Leistra over Saban B. Dat was één dag voor dat minister Hirsch Ballin over de zaak verantwoording zou gaan afleggen aan de Kamer. Voor Leistra maakte het kennelijk niet uit wat de minister te melden had, want de conclusie stond bij voorbaat al vast: Hirsch Ballin moest sowieso opstappen.
Was Leistra dan zo goed op de hoogte van de zaak dat tekst en uitleg van Hirsch Ballin geen relevante informatie meer kon opleveren? De bronnen, waarop Leistra zich beriep, waren uiterst summier. Een bevestiging van het OM dat Baran ontsnapt was, een bericht in het Parool dat Baran verlof kreeg om zijn gezin te bezoeken en een artikel in de Telegraaf, was voor Leistra meer dan genoeg om ‘wederhoor’ overboord te zetten.
Eén bron vond Leistra kennelijk niet vermeldenswaardig en dat was zijn eigen commentaar dat ’s ochtends op 18 september verscheen. Maar in dit stuk repte Leistra niet over de rol van het OM, maar sprak hij enkel over blunderende rechters. “Niet minder dan zes raadsheren van het Gerechtshof in Arnhem zagen echter geen redenen om zijn verzoek af te wijzen. Een onbegrijpelijke beslissing.” Leistra was dus op dat moment niet goed op de hoogte hoe de zaak werkelijk in elkaar zat, maar trok vervolgens wel al conclusies over het handelen van rechters in forse bewoordingen (zoals “blunders”, “onvoorstelbare naïviteit”, “wereldvreemde types”).
Ook NRC-columniste Etty ging onderuit toen zij over Saban B. schreef. “Britta Böhler, advocate en Eerste Kamerlid namens GroenLinks, heeft bij Pauw & Witteman een poging gedaan de volkswoede te bezweren met rechtsstatelijke argumenten. Ik ben voor dit type argumenten altijd vatbaar. Politiek, media en publieke opinie moeten niet op de stoel van de rechter gaan zitten. De rechter mag niet voorbij gaan aan de belangen van een verdachte. Ook dat spreekt vanzelf. Maar als Böhler op deze juiste grondslag tot de conclusie komt dat er geen feitelijke aanwijzing is dat de rechters die B. lieten lopen een fout hebben gemaakt of hebben zitten slapen, verklaart zij kritiek op de rechterlijke macht simpelweg buiten de orde. Dat draagt niet bij aan herstel van het geschokte vertrouwen.”
Mooi verhaal, maar Etty gaf het standpunt van Böhler in P&W maar half weer. De advocate benadrukte dat we de feiten in de zaak niet kennen en zolang we de feiten niet kennen, valt er ook geen adequaat oordeel te geven over deze kwestie. En op dat moment kenden we die feiten niet.
Weer terug naar de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak en zijn “rechters moeten uitleggen, uitleggen en nog eens uitleggen”. Als Telegraafbaas Paradijs de stelling dat je de feiten moet kennen voordat je oordeelt, met een klap van tafel veegt, moet de voorzitter van de Raad zich toch eens achter zijn oren krabben. Eerdmans, Leistra, Etty en Paradijs hijgen zo hard in Van den Emsters nek, dat zijn uitleg zal worden overstemd.
Reacties (19)
Om te voorkomen dat we weer een (m.i.) oeverloze discussie krijgen over N=1 & representativiteit, even een – hopelijk overbodig? – schot voor de boeg. De lijn is als volgt:
1. Het beeld van de ‘softe rechters’ klopt naar alle waarschijnlijk niet (zie bijdrage 1).
2. Volgens de Raad voor de Rechtspraak komt 95% van de burgers met rechtspraak enkel via de media in aanraking (zie bijdrage 2).
3. Bijdrage 3 en de bijdrage van vandaag zijn recente voorbeelden van onzorgvuldigheid in de media.
De voorbeelden zijn dus niet het bewijs dat rechters hard straffen, zoals gisteren ten onrechte werd gesteld. Het is m.i. dan ook zinloos om te roepen dat het slechts om één voorbeeld gaat. Dat is in dit verband helemaal niet relevant (nog afgezien van het feit dat het om drie voorbeelden ging). Het gaat om voorbeelden die ik in de media aantref.
Waarom deze voorbeelden? Je kunt wel heel veel roepen over onzorgvuldigheid en dat we dit ook allemaal al weten, maar ik vind dat je dat dan ook moet staven. Vandaar deze casestudy’s.
Met (dis)kwalificaties als ‘vooringenomen’, ‘hypocriet’ en ‘propaganda’ kan ik niks en volgens mij schiet daar de discussie ook helemaal niets me op.
Misschien is het handig als je van tevoren ook een aantal reacties klaarzet waar we uit kunnen kiezen.
Het lijkt me niet meer dan kies om voorbeelden te pakken uit de media die daar breed uitgemeten worden… De rest van de zaken (waarin het goed gaat) blijft toch vooral onbekend bij het (grote) publiek…
Ga zo door Ron.
Je overtuigt niemand met het voorbeeld Saban B:
.
“Saban B. staat samen met zijn oudere broer Hasan B. (geboren 1965, Turkije) terecht voor mensenhandel, uitbuiting, zware mishandeling, verkrachting, drugshandel en het leiden van een criminele organisatie samen met een Belgische Marokkaan, een groep Turken uit Nederland en Duitsland en een vermoedelijk blanke Duitse ex-Hells Angel.”
.
Daar kreeg ie 7,5 jaar voor. Dan ben je dus na 5 jaar vrij. Pas na nog een veroordeling voor twee pogingen tot moord en een poging tot vrouwenhandel kreeg ie nog 8 jaar erbij.
.
En aangezien dit nieuwe artikel nu is gepost plaats ik deze maar gelijk erbij:
http://juridischdagblad.nl/content/view/8824/53/
Misschien is hij wel een hele aardige mensenhandelaar en lieflijke mishandelaar???
djeez.. wat een waste of time deze reeks.. dat de heer ritzen zoveel woorden nodig heeft om steeds hetzelfde te beweren zegt veel over zijn beheersing van de materie.. -1 wat mij betreft
@Ron Ritzen: ik ben het wel een beetje eens met Marc@4: dit was nu juist niet een geval waar ‘de rechtspraak’ faalde – niet vanwege ‘slapende rechters’ (en misschien wel vanwege het OM), maar die man had nooit verlof moeten krijgen. punt.
En Boehler mag dan wel een uiterst redelijke, slimme vrouw zijn, maar zij doet haar client en de rechtspraak geen goed door dit soort semantische discussies met Paradijs, of all f##king people, proberen te voeren. Juridisch heeft ze gelijk, maar daar heeft Jan Modaal geen boodschap aan. Dan kun je beter je mond houden en niet bij P&W gaan zitten.
Bovendien schuift zij juist wél de verantwoordelijkheid naar de rechters.
@4: Eh Marc, je hebt het nu over iets anders. Waar het hier om gaat is dat volgens de Telegraaf (en een hoop andere media) rechters zouden hebben geblunderd bij het geven van verlof aan Saban B. Dat deden zonder de feiten te kennen, want anders hadden ze geweten dat de rechters weinig anders konden, na herhaaldelijk geblunder van het OM.
Toch is zelfs bij reaguurders hier blijven hangen dat er rechters geblunderd hebben en dat die maar moeten opstappen. Ziedaar de impact van onzorgvuldige berichtgeving.
@7 prometeus: het ging hier niet om de vraag of de rechters, het OM of allebei zaten te slapen, maar dat een oordeel in de media wordt geveld op grond van één enkel gegeven, namelijk dat Saban B. niet was terugekeerd van het verlof. En uitgerekend de ene persoon die de terechte kanttekening plaatste (moet je niet eerst de feiten weten), wordt weggezet als ‘wereldvreemd’. Dat is het punt waar het hier om gaat.
De vraag is dus of Paradijs op dat moment een redelijk oordeel kon vellen. Nee, dus.
Nog vreemder, hij kreeg uitgebreid de kans om zijn oordeel te etaleren. (Het kan natuurlijk zijn dat Paradijs helderziende is en op voorhand wist wat op dat moment zelfs de advocate van één van de slachtoffers niet wist.)
Voor de goede orde: Paradijs werd niet uitgenodigd vanwege zijn expertise over het verlof van Sabam B., maar vanwege een ander onderwerp.
Je tweede opmerking: ben ik met je eens. Je zag het gebeuren in de uitzending.
Ik vond het eerlijk gezegd verbazendwekkend dat P&W Paradijs niet één kritische vraag aan Paradijs stelde.
Mag ik ook even een proefballonnetje doen ? Waarom verdelen we het aanstellen en afzetten van rechters niet tussen de uitvoerende en wetgevende macht ? JP benoemt de rechter (in feite doet hij dat al), en als we het met z’n allen niet eens zijn over het functioneren van een rechter, dan gaat er gewoon een stemming op in de tweede kamer. Aanbrengen moet met dertig procent en afzetten met zestig, oid. Is dit een heel gek idee ?
@8
Ik bedoel te zeggen, los van de schuldvraag, dat binnen de context van deze artikelenreeks dit niet het meest ideale voorbeeld is. Het gaat om een dader van verschrikkelijke misdaden die een straf krijgt die in de ogen van veel mensen al waanzinnig is, die vervolgens op verlof mag en kan vluchten. Afgezien van het feit dat de rechters wellicht binnen het systeem geen andere keuze hadden doet dat behoorlijk af aan de boodschap die meneer Ritzen al enige dagen verkondigd.
@9 “het ging hier niet om de vraag of de rechters, het OM of allebei zaten te slapen, maar dat een oordeel in de media wordt geveld op grond van één enkel gegeven, namelijk dat Saban B. niet was terugekeerd van het verlof. En uitgerekend de ene persoon die de terechte kanttekening plaatste (moet je niet eerst de feiten weten), wordt weggezet als ‘wereldvreemd’. Dat is het punt waar het hier om gaat.”
Blijkbaar gaat het om twee dingen ;-) Wat het eerste betreft: Dat éne enkele gegeven is wél waar het om gaat. Als je het over de publieke opinie over de rechtsspraak hebt en dit voorbeeld aanhaalt, dan kun je er niet om heen dat iemand die verdacht wordt van zware criminaliteit en vluchtgevaarlijk wordt geacht, niet onbegeleid om verlof moet kunnen; linksom of rechtsom is er ergens iets fout gegaan. Boehler lijkt zich op te willen werpen als ‘verdediger van de rechtsstaat’ door uit te willen leggen hoe het werkt. Maar dat moet ze niet doen en daarin mislukt ze dan ook jammerlijk omdat ze in de eerste plaats de verdediger van haar client is.
En wat het tweede betreft (en het feit dat nijlpaard Paradijs ongestoord zijn kans kan gaan in de porseleinkast – ook tegen Dessing): helemaal mee eens.
@11: Welke boodschap denk je dan dat Ron Ritzen verkondigt? Ik denk dat hij het er vooral over heeft dat de media als het over gerechtelijke uitspraken gaat op belangrijke momenten feiten verzinnen en daarmee een verkeerd beeld schetsen van onze rechters/rechtspraak, waardoor bij het publiek ook een verkeerde perceptie ontstaat. Daar is dit een heel goed voorbeeld van.
Toch had ik graag gezien dat deze B. levenslang zonder daglicht gekregen had, maar zoals uit alle voorgaande reacties al gebleken is is de perceptie van de terechtheid van opgelegde straffen een van de meest subjectieve zaken die men zich kan voorstellen.
@13
De boodschap dat burgers onterecht het idee hebben dat er in Nederland te lichte straffen worden opgelegd en het apparaat in z’n geheel niet streng genoeg is.
Politiek spelletjes spelen over allochtonen en rechters..
_”Politiek” Als we de overbevolking willen aanpakken, zullen we dus moeten starten,cocoooo fasicten
, maar hmmm wie haten wij nederlanders hmmm “allochtonen!! wie is de offer ? Saban B ..denk goed Na Nederland?
Leugen van de media,fuck jou nl media sbs 6 \
is Nederland nou werkelijk ZO dom?
-in dit soort onzin moet je nooit trappen.
Feiten, feiten, we kennen de feiten van dit geval niet. Nee, we kennen de preciese feiten niet. Wel weten we zeker dat Saban een buitengewoon stuk schorum is. Daar is geen enkele twijfel over. En dat er veel moeite is gedaan om hem op te sluiten. Hem dan op verlof laten gaan om een k*tsmoes getuigt van een ongelofelijke laksheid. Die laksheid verdedigen past ziekelijke ijdeltuiten als Spong. Die rechters hebben welzeker zitten slapen of anders hebben zij niet echt de vinger aan de pols.
@ Bimarck: je illustreert mijn punt
@16.. gut, de vijfde colonne is ook eindelijk gearriveerd
@Ron, je schrijft:
Ik vond het eerlijk gezegd verbazendwekkend dat P&W Paradijs niet één kritische vraag aan Paradijs stelde.
Ik heb zelf al drie keer eerder over PenW geblogd.
Het verbaast mij daarom niets dat Böhler zich voor een viervoudige kamer (of hoe heet zoiets) moet verdedigen. Ik heb de indruk dat PenW hun programma niet goed voorbereiden en meer geïnteresseerd zijn in kijkcijfers dan in het zoeken naar waarheid.
Daar komt bij dat Paradijs hoofdredacteur is van de grootste krant van Nederland – dagelijks door 2 miljoen mensen gelezen – die moet je niet te veel tegen de haren instrijken. Ik kan het niet bewijzen natuurlijk, maar zo komt het wel over.
De discussies die zich afspelen bij PenW doen mij vaak denken aan de gesprekken die ik wel eens in de kantine heb op mijn werk, als het weer gaat over Marokkaans tuig dat ze … alleen gaat het wat netter bij PenW. Een betere titel van het programma zou zijn Bij de VARA in de Kantine
Prima serie overigens, ik steek er veel van op.