Slordige SIOD

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Wie een uitkering heeft, moet toch maar eens opheldering gaan vragen bij de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD). Het College Bescherming Persoonsgegevens heeft eergisteren een last onder dwangsom opgelegd omdat het SIOD de pesoonsgegevens van uitkeringsgerechtigden niet goed beveiligt, ze langer bewaard dan nodig is en de betrokkenen niet over de informatiebewerking informeert. Als je het rapport leest, doemt echter een veel verontrustender beeld op.

Onder het mom van wijkgerichte aanpak schuimen ‘integrale handhavingteams’ achterbuurten af op zoek naar allerlei maatschappelijk en criminele problemen. Daarvoor komen deze teams steeds vaker achter de voordeur, zoals de Haagse Pandbrigade. Een bezoek weigeren is geen optie, zeker niet voor uitkeringsgerechtigden, want die kunnen hierop gekort worden.

De SIOD is een belangrijke partij in dit soort handhavingteams. De SIOD is opgericht om fraude op te sporen. Maar uit het rapport blijkt weer eens hoe doelstellingen kunnen verschuiven. De SIOD heeft inmiddels ook als taak om ‘maatschappelijke misstanden’ te vinden. Ik citeer uit het rapport:

,,De SIOD heeft een risicoprofiel opgesteld voor een zogenaamde ‘wijkgerichte aanpak’. Bij een dergelijk wijkgericht project is sprake van een ‘integrale aanpak’, hetgeen inhoudt dat het doel, naast bestrijding van uitkeringsfraude, ook het bieden van maatschappelijke ondersteuning en het tegengaan van overlast en criminaliteit is. Dat betekent dat naast indicatoren die betrekking hebben op fraude, overlast en criminaliteit ook indicatoren die betrekking hebben op maatschappelijke ondersteuning worden verwerkt. Zo heeft de SIOD bijvoorbeeld bij de leerplichtambtenaar verzuimmeldingen opgevraagd en verwerkt van kinderen in de betreffende wijk. De SIOD heeft ook de gegevens verwerkt van volwassenen die ouder zijn dan 30 jaar en die na hun 25e weer bij hun ouder(s) zijn gaan wonen. Ook deze verwerking heeft als doel de behoefte aan maatschappelijke ondersteuning in kaart te brengen. Het oorspronkelijke doel van de (ontwikkeling van de) risicoprofielen was fraudebestrijding in de sociale zekerheid. Door persoonsgegevens te verwerken ten behoeve van maatschappelijke ondersteuning is de doelstelling, en daarmee ook de omvang, van de bestandskoppelingen aanzienlijk verruimd.’’

Nota bene het CBP droeg het SIOD op om gebruik te maken van risicoprofielen. Geanonimiseerde gegevens moesten in een black box verwerkt worden in risicoprofielen. Bij risicovol profiel, dus een die op fraude wees, werden de gegevens gedeanonimiseerd. De SIOD kon vervolgens de lijst met risicogevallen naar gemeenten sturen zodat de risicovolle uitkeringsgerechtigden een huisbezoek kregen ‘aangeboden.’

In dit proces blijkt dus van alles mis te zijn. De gegevens worden niet beveiligd aangeleverd. De beveiliging rondom de black box, waar zeer gevoelige informatie wordt verwerkt, deugt niet. Maar belangrijker nog is dat de SIOD helemaal geen terugkoppeling krijgt over welke uitkeringsgerechtigden daadwerkelijk op fraude zijn betrapt. Op die manier is dus niet na te gaan of de risicoprofielen ook kloppen. Bij onjuiste profielen krijgen de verkeerde, dus onschuldige mensen een huisbezoek.

Nu kun je zeggen, so what, als je een huisbezoek krijgt en je geen fraude pleegt, heb je dus ook niets te verbergen. Maar gezien de steeds verder oprekkende taakopvatting van de SIOD en de integrale handhavingteams wordt het hele leven van de bezochte mensen bekeken. Het is allerminst ondenkbeeldig dat uitkeringsgerechtigden bemoeizorg in de maag krijgen gesplitst, dat allemaal op basis van een verkeerd profiel.

Deze casus voldoet weer prachtig aan een van de conclusies die de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid trok in zijn deze week gepubliceerde rapport iOverheid: ,,Er is een kluwen van informatiestromen die stapje voor stapje, besluit na besluit is ontstaan. We zien dan ontelbare informatiestromen, op rijksniveau maar ook lokaal en Europees. Er is geen noemenswaardig besef van het ontstaan van deze iOverheid, waardoor deze nieuwe deze nieuwe digitale werkelijkheid in feite geen ‘natuurlijke’ begrenzing kent. De iOverheid is onder de politieke radar ontstaan, en ze zal onbekommerd verder groeien als ze daaronder blijft.’’

Minister Kamp zegt in beroep te gaan tegen het CBP. Volgens hem moet je in deze tijd bestanden koppelen en moet het CBP niet zo zeuren. Het feit dat er gekoppeld moet worden, betwist het CBP niet, sterker nog, ze hebben een advies opgesteld hoe het SIOD dat op een goede en eerlijke manier kan doen. Het probleem is dat het SIOD niet veilig met de gegevens omgaat en zijn eigen processen niet op orde heeft. En blind zoekt dit kabinet zijn weg door de informatiemaatschappij.

Reacties (7)

#1 caroline

Zeer waardevol artikel.
Ik ben dus een van die mensen die hier slachtoffer van is geworden.
Al tot 2 keer toe werd ik verdacht van fraude terwijl er helemaal geen reden toe was.De eerste keer heb ik een huisbezoek gehad waarbij iedere kamer,ieder laatje en ieder kastje geopend moest worden.Ook al heb je zoals mij niks te verbergen dit is een zeer vernederende situatie.Met name als je,in het bijzijn van je kinderen, je ondergoed moet tonen om aan te kunnen tonen dat je wel degelijk op dit adres woont.
Uiteindelijk kwam het oordeel dat er geen sprake was van fraude en mijn uitkering werd voortgezet.
Twee jaar later kreeg ik weer een oproep om me te melden bij sociale zaken.Daar aangekomen werd ik weer opgewacht door de recherche.Ik werd weer verdacht van fraude.Maar dit keer was ik op de hoogte van mijn rechten en hun rechten.Ze wilden weer een huisbezoek doen maar ik gaf aan dat hun alleen een huisbezoek mogen doen als er gegronde reden is dat ik fraude pleegde.Die was er dus niet en het huisbezoek vond niet plaats.Ik werd wel een uur lang ondervraagd,ze probeerden me dingen te laten bekennen en het was zeer intimiderend.Maar aangezien ik niks heb misgedaan heb ik tot niks bekend.

Vervolgens nadat het ondervragen beeindigd was en ik mijn verklaring ondertekend had begon de rechercheur met wel gemeend advies.
Ik moest maar met iemand gaan samenwonen,dat zou alles beter maken.Ik zou toch immers niet willen dat ik de rest van mijn leven over mijn schouder moest kijken?? Ik kreeg 24 uur de tijd om hier een beslissing over te nemen.De laatste woorden van de rechercheur waren:ik hoop maar dat je de goede beslissing neemt,alleen dan zullen al je problemen verdwijnen.
Ik heb contact opgenomen met een advocaat en ben de dag erna naar de afspraak gegaan met een advocaat bij me.Nu werd ineens alles anders.Het was volgens de rechercheur geen bedreiging,enkel een advies.

Mensen weet jullie rechten!Laat je adviseren door een advocaat.Ze proberen te intimideren door te zeggen dat ze je uitkering zullen intrekken als je niet meewerkt.Maar zolang als je niks misdaan hebt kunnen ze dit niet doen.Er wordt misbruik gemaakt van de zwakkere in de samenleving,voornamelijk de ouderen en de alleenstaande moeders(zoals ikzelf)

  • Volgende discussie
#2 Evert

Sta voor je recht. Ik heb bij de sociale dienst gewerkt en het beleid is soms zonder feiten kort door de bocht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Rik

Zover ik weet mogen ze niet in je kastjes komen, maar alleen globaal kijken. Behalve als je echt verdacht wordt van iets en er echt huiszoeking (door de politie met een huiszoekingsbevel) plaatsvindt.

In de plaats waar ik woon schijnt maar zeer zelden iemand bezoek te krijgen. Wel hoor ik verhalen dat het 10-20 jaar geleden wel anders was.

Maar als ik het goed begrijp mogen ze dus alleen je huis in met een gegronde reden?? Dat hoop ik, die zullen ze bij mij niet snel hebben..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Jan

t

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Harm

Maar het zou natuurlijk schromelijk overdreven zijn om Nederland een politiestaat te noemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 eli van oosterhout

nou, ze hebben op 19 april mijn vriend en mij van ons bed gelicht, 8 politiemensen en twee sociale rechercheurs, in bijzijn van mijn tiener dochter.
Ik ben in een politiecel gezet, gelucht en urenlang ondervraagd. Complete vernedering, ik ben nog steeds van de wap en mijn kinderen, ouders en vriend ook. Ik ben een vrouw, moeder en oma van 52 jaar, nooit gedacht dat ik zoiets mee zou maken. Ben ten onrechte beschuldigd van uitkeringsfraude omdat men een tip heeft gehad dat ik met mijn vriend samenwoon terwijl we een lat relatie hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie